YARGITAY KARARI
DAİRE : Hukuk Genel Kurulu
ESAS NO : 2023/734
KARAR NO : 2023/919
KARAR TARİHİ : 11.10.2023
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/320 E., 2023/62 K.
1. Taraflar arasındaki itirazın iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İstanbul 1. Asliye Hukuk Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 16.03.2017 tarihli ve 2015/220 Esas, 2017/104 Karar sayılı direnme kararı davalı vekilinin temyizi üzerine, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 07.12.2021 tarihli ve 2018/(13)3-50 Esas, 2021/1588 Karar sayılı ilâmı ile bozulmuş, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece bozmaya uyularak karar verilmiş ve dosya tekrar Hukuk Genel Kuruluna gönderilmiştir.
2. Karar davacılardan … tarafından kendi adına asaleten ve diğer davacılar adına vekâleten temyiz edilmiştir.
3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği düşünüldü:
I. ÖN SORUN
4. İlk Derece Mahkemesince 18.04.2013 tarihli karar ile “Davanın KABULÜ ile, İstanbul 7.İcra Müdürlüğünün 2010/19853 sayılı icra dosyasına yapılan itirazın iptaline, takibin toplam 24.702,00TL üzerinden devamına,” karar verilmiş; kararın taraf vekillerince temyizi üzerine,
Özel Dairece 02.04.2014 tarihinde, davalının sair temyiz itirazlarının reddiyle birlikte hükmün davalı yararına bozulmasına, davacının temyiz itirazlarının incelenmesine bu aşamada yer olmadığına karar verilmiş; 28.05.2015 tarihinde taraf vekillerinin karar düzeltme talebi reddedilmiş;
İlk Derece Mahkemesince, 16.03.2017 tarihinde önceki kararda direnilmiş; direnme kararının davalı vekili tarafından temyizi üzerine,
Hukuk Genel Kurulunun 07.12.2021 tarihli kararıyla kesin olarak bozma kararı verilmiş;
Hukuk Genel Kurulu kararına karşı davacılardan … tarafından karar düzeltme isteminde bulunulması üzerine;
İlk Derece Mahkemesince yeniden yapılan yargılama sırasında “Tarafların Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ilamına yönelik karar düzeltme dilekçeleri ve taleplerine ilişkin yapılan değerlendirme neticesinde; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun (YHGK) 07/12/2021 tarih ve 2018/(13)3-50 Esas-2021/1588 Karar sayılı ilamıyla Mahkememizin 2015/220 Esas-2017/104 Karar sayılı direnme kararının bozulmasına dair karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere karar verildiği sabit olmakla 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 373/7. maddesi “Hukuk Genel Kurulunun verdiği karara uymak zorunludur” hükmü doğrultusunda YHGK’nin 2011/7-469 Esas-2011/448 Karar, 2011/13-855 Esas-2011/731 Karar, 2012/12-128 Esas-2012/24 Karar, 2019/15-528 Esas-2019/923 Karar sayılı ilamları ve gerekçeleri de dikkate alınmak suretiyle YHGK’nin karar düzeltme yolu kapalı olarak verdiği kararı gereğince verilecek yeni hükme yönelik olarak Özel Daire tarafından (davamızda Yargıtay 13. Hukuk Dairesi) temyiz istemlerinin değerlendirilebileceği hususları dikkate alınmak suretiyle davacıların karar düzeltme sonucunun beklenilmesine yer olmadığına ilişkin Mahkememizin ara kararından rücu edilmesi taleplerinin reddine dair karar verilerek açık yargılamaya devam olundu” şeklinde ara karar verilmiş ve yargılama sonucunda 04.04.2023 tarihinde “Davanın reddine” dair esastan yeni bir karar verilmiştir.
5. Verilen son kararın temyizi üzerine dosya yeniden Hukuk Genel Kuruluna gönderilmiş olup davacılardan …’ın karar düzeltme talebinin incelenmesinin gerekip gerekmediği hususu ön sorun olarak tartışılmıştır.
II. GEREKÇE
6. Hemen belirtmek gerekir ki karar düzeltme, hukukumuzda istinaf yolunun bulunmadığı dönemde kabul edilmiş bulunan bir kanun yoludur. 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’a paralel olarak, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda (HMK) karar düzeltme ile ilgili hükümlere [1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (HUMK) md. 440-444] yer verilmemiştir. Ancak HMK’nın ”Geçici Madde 3” maddesi düzenlemesinde bölge adliye mahkemelerinin göreve başlama tarihine kadar HUMK’daki temyize ilişkin yürürlükteki hükümlerinin uygulanmasına devam olunacağı öngörüldüğü için HUMK’nın temyize ilişkin hükümleri (md.427-444) ile karar düzeltmeye ilişkin hükümleri (md.440-442) uygulanmaya devam edilecektir.
7. Karar düzeltme, Yargıtayın temyiz incelemesi sonucunda vermiş olduğu kararlarına karşı tanınmış olağan bir kanun yoludur. Kanun yolu denince kural olarak, temyiz yolunda olduğu gibi bir kararın üst mahkeme tarafından incelenmesi anlaşılır. Oysa karar düzeltme yolunda karar düzeltme talebi, bu kararı vermiş olan Yargıtay dairesinde incelenip karara bağlanır. Bu nedenle karar düzeltme yolu, Yargıtayın temyiz incelemesi sırasında yapmış olduğu hatalardan dönmesini sağlayan, temyiz yolunun devamı niteliğinde kendine özgü bir kanun yoludur.
8. Yargıtay hukuk dairesine karar düzeltme incelemesi için gelen dosyalar öncelikle karar düzeltme talebinin süresi içinde olup olmadığı, Yargıtay kararının düzeltilmesi istenebilecek kararlardan olup olmadığı ve diğer usul eksiklikleri yönlerinden ön incelemeye tabi tutulur. Ön inceleme yetkisi, her hâlde Yargıtaya (kararına karşı karar düzeltme yoluna başvurulan Hukuk Dairesine) aittir.
9. Somut olayda, Hukuk Genel Kurulunun 07.12.2021 tarihli kararına karşı davacılardan …’ın karar düzeltme isteminde bulunduğu, İlk Derece Mahkemesince Hukuk Genel Kurulu kararının kesin olduğu belirtilerek ve yargılamaya devam olunarak yeni bir karar verildiği anlaşılmaktadır.
10. Hâl böyle olunca, karar düzeltme yolunun usulüne uygun bir şekilde kullandırıldığı kabul edilemeyeceğinden, davacılardan … yönünden karar düzeltme incelemesinin yapılmamış olması HMK’nın 27 nci maddesinde (HUMK md.73) düzenlenen hukuki dinlenilme hakkına, buradan hareketle 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 36 ncı maddesindeki adil yargılanma hakkına aykırıdır (Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 15.10.2019 tarihli ve 2017/13-2138 Esas, 2019/1063 Karar sayılı kararı).
11. Sonuç olarak, HUMK’nın 440 ve devamı maddelerinde belirtilen kanun yolu tamamlanmadan yargılamaya devam edilmek suretiyle yeni bir karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olduğundan İlk Derece Mahkemesinin 04.04.2023 tarihli ve 2022/320 Esas, 2023/62 Karar sayılı kararı kaldırılmasına, davacılardan …’ın karar düzeltme isteminin Hukuk Genel Kurulunca incelenmesine ve akabinde yargılamaya devam olunarak karar verilmek üzere dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiş ve ön sorunun varlığı oy çokluğuyla kabul edilmiştir.
12. Hukuk Genel Kurulunda yapılan görüşmeler sırasında; İlk Derece Mahkemesince yeni bir karar verilmiş olması nedeniyle incelemenin Hukuk Genel Kurulu tarafından değil Özel Daire tarafından yapılması gerektiği, bu nedenle dosyanın Özel Daireye gönderilmesi gerektiği görüşü ileri sürülmüş ise de, bu görüş yukarıda açıklanan nedenlerle Kurul çoğunluğu tarafından benimsenmemiştir.
13. Karar düzeltme istemi yönünden yapılan değerlendirmede; öncelikle belirtmek gerekir ki Yargıtayca verilen bazı kararlar kesin nitelikte olup, bu kararlar hakkında karar düzeltme yoluna başvurulamaz.
14. Bu kararlar 6217 sayılı Kanun’un 30 uncu maddesi ile HMK’na eklenen “Geçici madde 3” atfıyla uygulanmakta olan HUMK’nın 440/III üncü maddesinde düzenlenmiş olup, 440/III-1 maddesi ise;
“…Yargıtayın aşağıdaki kararları hakkında karar düzeltmesi yoluna gidilemez:
1– Miktar veya değeri altımilyar liradan az olan davalara ait hükümlerin onanması veya bozulmasına ilişkin kararlar,…” hükmünü taşımaktadır.
6- Yukarıda yer alan HUMK’nın 440/III-1. maddesinde karar düzeltilmesi yoluna gidilemeyecek Yargıtay kararları açıklanırken “Miktar veya değeri altımilyar liradan az olan davalara ait hükümlerin onanması veya bozulmasına ilişkin kararlar” hakkında karar düzeltme yoluna başvurulamayacağı düzenlenmiştir.
15. Bilindiği üzere, 21.07.2004 tarihli ve 25529 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak, öngördüğü istisnalar dışındaki hükümleri yayım tarihinde yürürlüğe giren, 14.07.2004 tarihli ve 5219 sayılı “Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” yürürlük tarihinden sonra verilen Yargıtay kararları yönünden HUMK’nun 440 ıncı maddesindeki karar düzeltme sınırını altı milyar TL olarak değiştirmiştir. 5219 ve 5236 sayılı Kanun’lara göre katsayı artısı uygulanarak bu sınırlar arttırılmıştır.
16. Direnme kararının temyizi üzerine Hukuk Genel Kurulunca karar verildiği 07.12.2021 tarihinde ise bu miktar 26.310,00 TL’dir.
17. 16.07.1981 tarihli ve 2494 sayılı Kanun’un geçici maddesi ile temyiz ve karar düzeltme sınırlarına ilişkin değişikliklerin, Kanun’un yürürlüğe girmesinden sonra verilecek nihai kararlara yönelik temyiz ve karar düzeltme istemleri hakkında uygulanacağı belirtilmiş; dolayısıyla, dava hangi tarihte açılmış olursa olsun, temyiz ve karar düzeltme sınırlarının saptanmasında, hakkında bu yollara başvurulan hükmün verildiği tarihteki yasal durumun esas alınacağı kabul edilmiştir.
18. Somut olayda, davacılardan … tarafından karar düzeltme isteğinde bulunulmuş ise de; karar düzeltmeye konu edilen miktar 24.702,00 TL olmakla karar düzeltme sınırının altında kaldığından karar düzeltme yoluna gidilmesi miktar itibarıyla mümkün değildir.
19. Hâl böyle olunca; HUMK’un değişik 440/III-1 inci maddesindeki karar düzeltme ile ilgili parasal sınırın altındaki davalara ait hükümlere ilişkin Yargıtay kararları hakkında karar düzeltme yoluna başvurulamayacağından, davacı …’ın karar düzeltme isteminin reddi gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. İlk Derece Mahkemesinin 04.04.2023 tarihli ve 2022/320 Esas, 2023/62 Karar sayılı kararının oy çokluğuyla KALDIRILMASINA,
2. Davacılardan … tarafından verilen karar düzeltme isteminin Hukuk Genel Kurulunca verilen kararın kesin olması nedeniyle oy birliğiyle miktardan REDDİNE,
3. İstek hâlinde karar düzeltme harcının yatırana geri verilmesine,
11.10.2023 tarihinde kesin olarak karar verildi.