YARGITAY KARARI
DAİRE : Hukuk Genel Kurulu
ESAS NO : 2022/1192
KARAR NO : 2023/309
KARAR TARİHİ : 12.04.2023
MAHKEMESİ : Yargıtay 5. Hukuk Dairesi (İlk Derece Mahkemesi Sıfatıyla)
1. Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı ilk derece mahkemesi sıfatıyla Yargıtay 4. Hukuk Dairesi ile Yargıtay 5. Hukuk Dairesi tarafından ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi ve görevsizlik kararlarının temyiz edilmeksizin kesinleşmesi üzerine dosya yargı yerinin belirlenmesi için Hukuk Genel Kuruluna gönderilmiştir.
2. Hukuk Genel Kurulunca dosya ve ilgili bütün belgeler okunduktan sonra gereği düşünüldü:
3. Dava, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 46 ncı maddesine dayalı tazminat istemine ilişkindir.
4. Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin bizzat tarafı olduğu apartman yönetim alacağına ilişkin dava sırasında mahkeme hâkiminden beyanlarının zapta geçirilmesini istediği hâlde geçirilmediğini, bunun üzerine uyarıda bulunduğunu ancak beyanlarının yine zapta geçirilmediğini, bu duruma sinirlenen hâkiminin hiçbir yetkisi bulunmamasına karşın görevini kötüye kullanarak usulsüz şekilde müvekkili hakkında tutuklama kararı verdiğini, akabinde HMK’nın 151/4 üncü maddesini dayanak göstererek tutuklama müzekkeresi yazdırarak ifası için kolluk kuvvetlerine gönderdiğini, polislerin tutuklamaya geldiklerini, müvekkilinin karar iptal edilinceye kadar baro odasında panik ve özgürlüğünden mahsur şekilde üç saat bekletildiğini, hukuk mahkemesi hâkiminin tutuklama yetkisi bulunmadığı gibi tutuklama koşullarının da oluşmadığını, hâkimin HMK’nın 151/2 nci fıkrasına göre disiplin hapsi değil ucu açık şekilde tutuklama kararı verdiğini, kaldı ki bu maddenin avukatlar hakkında uygulanmayacağının maddede yazılı olduğunu, hâkimin açık ve kesin bir şekilde kanun hükmüne aykırı davrandığını, kendisi de avukat olan müvekkilinin meslektaşları ve baro yönetimi önünde küçük düşürülerek itibarının zedelendiğini ileri sürerek, 50.000,00 TL manevi tazminatın HMK’nın 46/1-a ve c bentleri uyarınca olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
5. Yargıtay 4. Hukuk Dairesince; Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunun 26.01.2022 tarihli kararına göre apartman yönetim alacağına ilişkin davalarda verilen karar ve hükümler nedeniyle temyiz inceleme görevinin Yargıtay 5. Hukuk Dairesine ait olduğu, HMK’nın 47 nci maddesindeki düzenleme de dikkate alındığında eldeki davada ilk derece mahkemesi sıfatıyla görevli dairenin 5. Hukuk Dairesi olduğu gerekçesiyle davanın görevsizlik nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
6. Karar taraflarca temyiz edilmeksizin 10.05.2022 tarihinde kesinleşmiş, davacı vekilinin 11.05.2022 tarihli dilekçesi ile dosyanın görevli daireye gönderilmesini talep etmesi üzerine dosya Yargıtay 5. Hukuk Dairesine gönderilmiştir.
7. Yargıtay 5. Hukuk Dairesi tarafından ise; eldeki davanın kat mülkiyetinden kaynaklanan davanın görülmesi sırasında hâkimin haksız fiili nedeniyle açılan manevi tazminat istemine ilişkin olduğu, tazminata konu edilen hâkim eylem veya işleminin sırf kat mülkiyetinden kaynaklı davada gerçekleşmiş olmasının görevi belirleyemeyeceği, haksız eylem nedeniyle açılan tazminat davalarında ilk derece yargılamasının 4. Hukuk Dairesince yapılması gerektiğinden bahisle görevsizlik kararı verilmiştir.
8. Karar taraflarca temyiz edilmeksizin 21.11.2022 tarihinde kesinleşmiş, davacı vekilinin talebi üzerine dosya Hukuk Genel Kuruluna gönderilmiştir.
9. Yargı yeri belirlenmesini gerektiren sebepler HMK’nın 21 inci maddesinde düzenlenmiş olup anılan maddenin (c) bendi uyarınca, aynı dava hakkında iki mahkemenin de görevsizlik kararı vermesi ve bu kararların kanun yoluna başvurulmaksızın kesinleşmiş olması hâlinde yargı yeri belirlenmesi yoluna gidilecektir.
10. Yargı yeri belirlemesinin hangi hâllerde nerede yapılacağı ise HMK’nın 22 nci maddesinde düzenlenmiş ve maddenin ikinci fıkrasında “İki mahkemenin aynı dava hakkında göreve veya yetkiye ilişkin olarak verdikleri kararlar kanun yoluna başvurulmaksızın kesinleştiği takdirde, görevli veya yetkili mahkeme, ilgisine göre bölge adliye mahkemesince veya Yargıtayca belirlenir” hükmüne yer verilmiştir.
11. Özel dairelerce ilk derece mahkemesi sıfatıyla verilen görevsizlik kararlarının kesinleşmesi üzerine yargı yeri belirlenmesi (merci tayini) ise Yargıtay Büyük Genel Kurulunun 25.01.2023 tarih ve 1 sayılı kararının 17 nci maddesine göre Hukuk Genel Kurulunca yapılır.
12. Hâkimlerin yargılama faaliyetinden dolayı hukuki sorumluluğuna ilişkin düzenlemeler HMK’nın 46 ile 49 uncu maddeleri arasında yer almakta olup, bu tür davaların açılacağı görevli mahkeme 47 nci maddede hüküm altına alınmıştır. Bu maddeye göre ilk derece ve bölge adliye mahkemesi hâkimlerinin fiil ve kararlarından dolayı açılan tazminat davaları Yargıtay ilgili hukuk dairesinde ilk derece mahkemesi sıfatıyla görülür.
13. Görevli Yargıtay hukuk dairesi ise yargılama faaliyetine konu davadaki asıl hukuki ilişkiye göre esas hakkında verilecek hükmü temyiz yolu ile inceleme görevi hangi Yargıtay dairesine ait ise tazminat davasına bakma görevi de o daireye aittir. Nitekim aynı husus, Yargıtay Büyük Genel Kurulunun 26.01.2022 tarihli ve 2022/1 sayılı kararının 14 üncü maddesinde “6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 47. maddesi uyarınca, hâkimlerin fiil ve kararlarından dolayı Devlet aleyhine açılan tazminat davalarının ilk derece yargılaması asıl davanın temyiz incelemesini yapmakla görevli ilgili hukuk dairesi tarafından yapılır” şeklinde ifade edilmiştir. Aynı kararda Yargıtay hukuk daireleri arasındaki işbölümü de düzenlenmiş ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’nun uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıklarla ilgili hüküm ve kararların temyiz incelemesinin Yargıtay 5. Hukuk Dairesi tarafından yapılacağı kararlaştırılmıştır.
14. Somut olayda yargılama faaliyetine konu asıl dava Kat Mülkiyeti Kanunu hükümlerine ilişkindir. Yukarıdaki açıklamalar kapsamında bu tür davalarda verilecek hüküm ve kararların temyiz inceleme görevi Yargıtay 5. Hukuk Dairesine aittir. Dolayısıyla Kat Mülkiyeti Kanunu hükümlerinden kaynaklanan uyuşmazlık sırasında hâkimin fiil ve kararlarından dolayı Devlet aleyhine açılan eldeki tazminat davasının da ilk derece mahkemesi sıfatıyla Yargıtay 5. Hukuk Dairesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
15. Hukuk Genel Kurulundaki görüşmeler sırasında, asıl davaya konu uyuşmazlık Kat Mülkiyeti Kanunu hükümlerine ilişkin olmakla birlikte, tazminat isteminin hâkimin haksız şekilde verdiği ileri sürülen tutuklama kararından kaynaklandığı, böyle olunca görevli yargı yerinin Yargıtay 4. Hukuk Dairesi olduğu görüşü ileri sürülmüş ise de bu görüş Kurul çoğunluğu tarafından benimsenmemiştir.
KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı HMK’nın 21/c, 22/2 ve 47/2 nci maddeleri gereğince Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin yargı yeri olarak belirlenmesine,
Dosyanın esas hakkında yargılama yapılıp bir karar verilmek üzere YARGITAY 5. HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE,
12.04.2023 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.