YARGITAY KARARI
DAİRE : Hukuk Genel Kurulu
ESAS NO : 2008/277
KARAR NO : 2008/280
KARAR TARİHİ : 26.03.2008

MAHKEMESİ : İzmir 4. Asliye Ticaret Mahkemesi
TARİHİ : 23/11/2006
NUMARASI : 2006/586-2006/529
Taraflar arasındaki “Tazminat” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İzmir 4. Asliye Ticaret Mahkemesince dava dilekçesinin yetkisizlik nedeniyle reddine dair verilen 31.03.2005 gün ve 2004/857-2005/165 sayılı kararın incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 04.07.2006 gün ve 2005/8144-2006/7927 sayılı ilamı ile; (…Davacı vekili, müvekkili şirkete taşıma sigorta poliçesiyle sigortalı pamuk emtiasının Pakistan’dan Türkiye’ye taşınması işini davalının üstlendiğini, emtianın hasarlanması sonucunda müvekkilinin sigortalısına 2.357.249.108 TL. ödediğini ileri sürerek, bu meblağın temerrüt faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, süresi içinde verdiği yanıt dilekçesinde, konişmento uyarınca Londra Yüksek Adalet Mahkemesinin yetkili kılındığını, emtianın resmi muayenesinin yapılmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, dosya kapsamına göre, taraflar arasında yabancılık unsuru taşıyan ve borç ilişkilerinden doğan uyuşmazlıkların, yabancı devlet mahkemesinde görülmesinin kararlaştırılabileceği gerekçesiyle, yetki itirazının kabulü ile yetkisizlik kararı verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Davadan önce, 28.04.2004 tarihinde yürürlüğe giren 5136 Sayılı Kanun ile 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 4 ncü maddesine “İş durumunun gerekli kıldığı yerlerde Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun olumlu görüşü ile Adalet Bakanlığı’nca, bu Kanunun Dördüncü Kitabında yer alan deniz ticaretine ilişkin ihtilaflara bakmak ve asliye derecesinde olmak üzere Denizcilik İhtisas Mahkemeleri kurulur. Bu mahkemelerin yargı çevresi Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından belirlenir.” fıkrası eklenmiştir. Bu düzenleme uyarınca, davadan önce, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun 20.07.2004 gün ve 370 sayılı kararı ile sadece İstanbul’da Denizcilik İhtisas Mahkemesi kurulup, faaliyete geçirilmiş ve yargı alanı İstanbul ili mülki sınırları olarak belirlenmiş olup, aynı Kurul’un 24.03.2005 tarih ve 188 Sayılı Kararı ile de, Denizcilik İhtisas Mahkemesi kurulmayan yerlerde, birden fazla ticaret mahkemesi varsa 1 numaralı ticaret mahkemesinin görevlendirilmiş olması nedeniyle, davaya konu uyuşmazlığa bakmaya İzmir 1 numaralı Asliye Ticaret Mahkemesi görevli bulunmaktadır.
Somut olayda, uyuşmazlık, davacıya sigortalı emtianın deniz taşıması sırasında uğradığı zararın rücuen tazminat istemine ilişkin olduğundan, 6762 sayılı TTK’nun “Deniz Ticareti” başlıklı 4 ncu kitabında düzenlenen 1061 vd. madde hükümlerinin uygulanması gerektiğinden, davanın görülüp sonuçlandırılmasının Denizcilik İhtisas Mahkemesi’nin görevine girdiğinin kabulü gerekmektedir. İzmir’de Denizcilik İhtisas Mahkemesi bulunmadığından, anılan Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu kararına göre, davaya konu uyuşmazlığa bakmaya İzmir 1 numaralı Asliye Ticaret Mahkemesi görevli bulunmaktadır.
Mahkemelerin görevi, kamu düzenine ilişkin olup, yargılamanın her aşamasında re’sen gözetilmesi gerekeceğinden, mahkemece görevsizlik kararı verilmek üzere, hükmün bozulması gerekmiştir.
2- Bozma neden ve şekline göre, davacı vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir…) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda; mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
TEMYİZ EDEN: Davacı vekili
HUKUK GENEL KURULU KARARI
Hukuk Genel Kurulu’nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
5136 sayılı Kanun ile 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanununun 4. maddesine; “İş durumunun gerekli kıldığı yerlerde Hâkimler ve Savcılar Kurulunun olumlu görüşü ile Adalet Bakanlığınca, bu Kanunun Dördüncü Kitabında yer alan deniz ticaretine ilişkin ihtilaflara bakmak ve asliye derecesinde olmak üzere Denizcilik İhtisas Mahkemeleri kurulur. Bu mahkemelerin yargı çevresi Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu tarafından belirlenir” hükmü son fıkra olarak eklenmiş, bu yasa değişikliği 28.04.2004 günlü Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun 20.07.2004 gün ve 370 sayılı Kararı ile İstanbul’da Denizcilik İhtisas Mahkemesi kurularak faaliyete geçirilmiş, Yüksek Kurul’un 24.03.2005 gün ve 188 sayılı kararında ise, Denizcilik İhtisas Mahkemesi kurulmayan, birden fazla ticaret mahkemesi bulunan yerlerde, anılan davalara 1 numaralı ticaret mahkemesince bakılması kabul edilmiştir.
Somut olayda dava, 07.12.2004 tarihinde İzmir 4. Asliye Ticaret Mahkemesinde açılmış; dava tarihinden sonra, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun 24.03.2005 gün ve 188 sayılı kararı ile Müstakil Denizcilik İhtisas Mahkemesi kurulmayan, birden fazla ticaret mahkemesi bulunan yerlerde 1 numaralı ticaret mahkemesi görevlendirilmiştir.
Denizcilik İhtisas Mahkemesi kurulmayan yerlerde bu mahkemelerin görev alanına giren iş ve davalara bakmakla görevlendirilen 1 numaralı ticaret mahkemesinin, görevlendirilme tarihinden önce açılmış bulunan davalara bakması ve aynı yerde bulunan diğer Asliye Ticaret Mahkemelerinde açılmış davaların, istek üzerine veya doğrudan doğruya, görevsizlik ya da gönderme kararıyla 1 numaralı ticaret mahkemesine gönderilmesi yasal olarak olanaklı değildir. Taraflar arasındaki uyuşmazlığı yargılayacak ve çözecek olan mahkeme, Yüksek Kurulun anılan kararından önce belirtilen yöndeki uyuşmazlıklardan kaynaklanan davaları görme konusunda kanunen görevli bulunan İzmir 4. Asliye Ticaret Mahkemesi olup, dava tarihinden sonra Yüksek Hâkimler ve Savcılar Kurulu tarafından görevlendirilen İzmir 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin davaya bakması olanaklı bulunmamaktadır.
Nitekim Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 19.4.2006 gün ve E:2006/11-58 K:2006/228; 22.11.2006 gün ve E:2006/11-720 K:2006/745; 4.4.2007 gün ve E:2007/11-189 K:2007/193;
20.6.2007 gün ve E:2007/11-440 K:2007/434 sayılı kararlarında da aynı ilke benimsenmiş ve uygulama bu yönde yerleşmiştir.
Hal böyle olunca; temyize konu davanın İzmir 4. Asliye Ticaret Mahkemesinde görülmesi gerektiğine ilişkin Yerel Mahkemece verilen direnme kararı yerindedir.
Ne var ki, esasa ilişkin temyiz itirazları Özel Dairece incelenmediğinden, bu konuda inceleme yapılmak üzere dosya Özel Daireye gönderilmelidir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle direnme uygun bulunduğundan, davacı vekilinin esasa ilişkin temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın 11.HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE, 26.03.2008 gününde oybirliği ile karar verildi.