YARGITAY KARARI
DAİRE : Hukuk Genel Kurulu
ESAS NO : 2005/69
KARAR NO : 2005/96
KARAR TARİHİ : 23.02.2005

Mahkemesi : İzmir 7. Sulh Hukuk Mahkemesi
Günü : 12.10.2004
Sayısı : 949-1369
Taraflar arasındaki “Tahliye” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İzmir 7.Sulh Hukuk Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 03.12.2003 gün ve 2003/783 E, 2003/1456 K. sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 6.Hukuk Dairesinin 12.04.2004 gün ve 2563 E, 2668 K. sayılı ilamı ile;
(…Dava, akde aykırılık nedeniyle kiralananın tahliyesine ilişkindir. Mahkeme istem gibi karar vermiş, hükmü davalı vekili temyiz etmiştir.
Davacı vekili, dava dilekçesinde, davalının belediyeye ait 1 ve 2 nolu hizmet binalarında bulunan çay ocaklarını yıllık 181.500.000 TL.bedelle 26.7.2002 başlangıç tarihli ve bir yıl süreli sözleşme ile kiracı olduğunu, davalının sözleşmenin 6 ve 9.maddelerine aykırı davrandığını, akde aykırılığın giderilmesi için süreli ihtar keşide ettikleri halde süresinde akte aykırılığı gidermediğinden kiralanandan tahliyesini istemiştir.Davalı vekili ise davayı kabul etmediklerini, onsekiz yıldır kiracı olduklarını, kiralananı sözleşmeye uygun olarak kullandıklarını, davacının açmış olduğu davalar red edilince bu davanın açıldığını, davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Taraflar arasında düzenlenen ve karşı konulmayan 27.7.1995 başlangıç tarihli ve bir yıl süreli sözleşmede davalı,davacı Belediyeye ait 1 ve 2 nolu hizmet binalarında bulunan çay ocaklarının kiracısıdır.Sözleşmenin özel şartlarının “altıncı maddesinde her türlü onarım ve bakım giderleriyle elektrik, su alınması halinde buna ilişkin giderler elektrik ve su ücretleri kiracıya aittir, tadilat yapamaz.Tadilat için belediyeden izin alınması gerekir”. “Dokuzuncu maddesinde ise, kiracı işletmeye açtığı yeri temizlik, sağlık kuralları ve bu konuda konmuş bütün yönetmeliklere uygun olarak çalıştırmak zorundadır.Çalışacak personelinin tümü mavi kumaştan yapılan ceket tipindeki sol göğüs üstünde tek, altta iki büyük cep olacak şekilde birer ceket giyecekler ve sol göğüs üstünde adı soyadı yazılı birer rozet takacaklardır” hükmüne yer verilmiştir. Akde aykırılığın kiralananın bizzat kullanılması ile ilgili olması gerekir.Davacının iddia ettiği, ihtar ve dava dilekçesinde belirtilen hususların kiralananın bizzat kullanılması ile ilgili bulunmadığından davanın reddi gerekirken, bundan zühul ile yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olduğundan hükmün bozulması gerekmiştir…)
Gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
TEMYİZ EDEN : Davalı vekili
HUKUK GENEL KURULU KARARI
Hukuk Genel Kurulu’nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü;
A-DAVACININ İSTEMİNİN ÖZETİ;
Davacı vekili; davalının, davacı Belediyeye ait 1. ve 2. hizmet binalarında bulunan çay ocaklarının 26.7.2002 tarihli ve bir yıl süreli kira sözleşmesi ile kiraladığını; Davalı-kiracının sözleşmenin özel şartlarına ilişkin 6. ve 9.maddelerine aykırı davranarak, kendi adına elektrik ve su abonesi olmadığı gibi, işletmeye açtığı çay ocağında temizlik ve sağlık kurallarına uymadığını, personele, belirlenen iş giysilerinin giydirilmediğini ve süreli olarak keşide edilen ihtarnameye rağmen akde aykırılığın giderilmediğini ileri sürerek, davalının akde aykırılık nedeniyle kiralanandan tahliyesine karar verilmesini istemiştir.
B-DAVALI CEVABININ ÖZETİ :
Davalı vekili; davalının kiralananı sözleşmeye uygun olarak kullandığını, davacı tarafça daha önce açılan tahliye davalarının reddedilmiş olması nedeniyle, yeni gerekçelerle bu davanın açıldığını savunarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C-YEREL MAHKEME KARARININ ÖZETİ;
Yerel Mahkeme; “Taraflar arasında akdedilen sözleşmenin, Konak Belediyesinin 1 ve 2 nolu hizmet binaları içerisindeki çay ocaklarının işletme hakkının, davalıya kira karşılığı devredilmesine ilişkin hasılat kirası olup, davalı-kiracının sözleşme özel şartlarının 9.maddesinde öngörülen temizlik ve personelin kıyafeti hakkındaki yükümlülüklere, ihtara rağmen aykırı davrandığının anlaşıldığı ”gerekçesiyle” Kira sözleşmesinin feshi ile, davalının Konak Belediyesi 1.ve 2. hizmet binalarındaki çay ocaklarından tahliyesine “ karar vermiştir.
D-TEMYİZ EVRESİ, BOZMA VE DİRENME;
Davalı vekilince temyiz edilen karar, Özel Daire’ce yukarıda yazılı gerekçeyle bozulmuş; Yerel mahkeme önceki gerekçesini tekrarlayarak direnme kararı vermiştir.
E-MADDİ OLAY ;
Dosya içeriğine göre; taraflar arasında düzenlenen 27.7.1995 başlangıç tarihli kira sözleşmesine göre davalının, davacı Belediyeye ait 1 ve 2 nolu hizmet binalarında bulunan çay ocaklarının kiracısı olduğu; sözleşmenin özel şartlarına ilişkin 6.maddesinde, her türlü onarım ve bakım giderleriyle elektrik, su ücretlerinin kiracıya ait bulunduğu; 9.maddesinde ise, kiracının işletmeye açtığı yeri temizlik, sağlık kuralları ve bu konuda konulmuş bütün yönetmeliklere uygun çalıştırmak zorunda olup, personelin mavi kumaştan yapılan çeket tipindeki sol göğüs üstünde tek, altta iki büyük cep olacak şekilde birer ceket giyecekleri ve sol göğüs üstünde birer rozet takacakları, hükmüne yer verildiği anlaşılmaktadır.
F-GEREKÇE;
Bilindiği üzere; kiralayanın ürün veren bir malı veya hakkı kullanmak ve işletmek üzere kiracıya bırakması ve buna karşılık kiracının da kiralayana kira parası ödemeyi ya da işletme gelirinden bir pay vermeyi taahhüt etmeleri, hasılat kirası sözleşmesinin niteliği gereğidir. (BKm.270)
Hasılat kirasının konusunu hasılat getiren bir taşınır veya taşınmaz, yahut bir ticari işletme veya hak teşkil eder. (Prof. Dr. Cevdet Yavuz . Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler- İstanbul 1997.s:342)
Borçlar Kanunu’nun 289.maddesine göre, “Kiracı, kiralananın işletilmesine ve muhafazasına müteallik borçlarına ehemmiyetli bir tarzda muhalefet eder ve tayin ettiği münasip bir mehil zarfında borçlarını ifa etmezse kiralayan, başka bir muameleye hacet kalmaksızın akdi feshedebilir.”
Buna göre, kiracı kiralananın işletilmesine, korunmasına ilişkin borcunu yerine getirmez ve kiralayanın bu durumun giderilmesine ait ihtarı sonuçsuz kalırsa kiralayan akdi feshedebilecektir.
O halde kiracının, kira parası ödeme dışındaki borçlarını gereği gibi ya da hiç yerine getirmemesi sebebiyle kiralayanın sözleşmeyi feshedebilme imkanına sahip olmasının, bu borçların ihlal edilmesinin müeyyidesi olduğunda kuşku ve duraksama bulunmamaktadır.
Somut olayda kiralananın çay ocağı olduğu ve hasılat kirasına konu teşkil ettiği açıktır. Davacı vekili davalının, sözleşmede öngörülen iş giysilerini personeline giydirmediği, su ve elektrik abonesi olmadığı, işletmeyi sağlık ve temizlik kurallarına uygun çalıştırmadığını iddia etmiştir.
Dosya içeriği itibarıyla; akde aykırılığın giderilmesi için davacı tarafından davalıya gönderilmiş uygun süreli ihtara rağmen, sözleşmenin özel şartlarına ilişkin 9.maddesine aykırı olarak, temizlik ve sağlık kurallarına uyulmadığı ve çalışanların sözleşmede öngörülen şekilde giydirilmediği anlaşılmaktadır.
Az yukarıda açıklandığı üzere sözleşmede kararlaştırılan koşullara riayet edilmesi amacıyla kiralayan tarafından gönderilen ihtara rağmen, istenilen hususların yerine getirilmemesi kiralayanın tahliyesini değil kira sözleşmesinin feshini gerektirir.
Hernekadar dava dilekçesinde, davalının akde aykırılık nedeniyle kiralanandan tahliyesi talep edilmiş ise de; hukuki tavsif mahkemeye aittir (HUMK.m 76).
O halde uyuşmazlığın açıklanan bu niteliğine göre, mahkemece kira sözleşmesinin feshine karar verilmesi ile yetinilmek gerekirken, davalının kiralanandan tahliyesine de hükmedilmiş olması usul ve yasaya aykırıdır. Direnme kararı bu nedenle bozulmalıdır.
SONUÇ : Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı HUMK.nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine23.02.2005oybirliğiyle karar verildi