YARGITAY KARARI
DAİRE : Ceza Genel Kurulu
ESAS NO : 2022/364
KARAR NO : 2022/723
KARAR TARİHİ : 22.11.2022

Mahkemesi :Asliye Ceza

6136 sayılı Kanun’a aykırılık suçundan sanık …’in 6136 sayılı Kanun’un 15/1 ve TCK’nın 62, 50/1-a, 52/1-2, 52/4 ve 54/4. maddeleri uyarınca hapisten çevrilen 3.000 TL ve doğrudan verilen 400 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına, hapisten çevrilen adli para cezasının taksitlendirilmesine ve müsadereye ilişkin … 7. Asliye Ceza Mahkemesince verilen 19.04.2016 tarihli ve 362-412 sayılı hükmün, sanık tarafından temyiz edilmesi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 8. Ceza Dairesince 26.04.2021 tarih ve 6819-12893 sayı ile;
“Dairemizin 2020/2463 esas sayılı dosyasında 01.10.2020 tarihli kararla, somut norm denetimi yoluyla iptal istemli başvuru üzerine Anayasa Mahkemesinin 14.01.2021 günlü ve 2020/81 esas, 2021/4 sayılı kararı ile 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’na 17.10.2019 tarihli ve 7188 sayılı Kanun’un 31. maddesiyle eklenen geçici 5. maddesinin ‘01.01.2020 tarihi itibarıyla … hükme bağlanmış ve kesinleşmiş dosyalarda … basit yargılama usulü uygulanmaz.’ bölümündeki ‘hükme bağlanmış’ ibaresinin Anayasa’nın 38. maddesine aykırı olduğuna ve iptaline karar verilmiştir.
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 38. maddesinde suçun kanuniliği ve cezanın kanuniliği güvence altına alınmıştır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 7/1. maddesinde de aynı güvencelere yer verilerek ‘lehe kanunun uygulanması ilkesi’ benimsenmiştir.
Maddi ceza hukukuna ilişkin hükümler içeren basit yargılama usulünün ‘hükme bağlanmış dosyalarda’ uygulanmasını engelleyen 5271 sayılı CMK’nın geçici 5. maddesinin (d) bendindeki ‘hükme bağlanmış’ ibaresinin basit yargılama usulü yönünden Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi nedeniyle temyiz davasına konu dosyalarda lehe hükümler içeren CMK’nın 251/3. maddesinin uygulanması imkânının doğması ve bu konuda mahkemesince yeniden değerlendirme yapılması zorunluluğu,” isabetsizliğinden bozulmasına karar verilmiştir.
… 7. Asliye Ceza Mahkemesi ise 10.09.2021 tarih ve 536-670 sayı ile direnerek önceki hükümde olduğu gibi sanığın mahkûmiyetine karar vermiştir.
Direnme kararına konu bu hükmün de sanık tarafından temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 26.11.2021 tarihli ve 138107 sayılı “onama” istekli tebliğnamesiyle dosya 6763 sayılı Kanun’un 36. maddesiyle değişik 5271 sayılı CMK’nın 307. maddesi uyarınca kararına direnilen Daireye gönderilmiş, aynı madde uyarınca inceleme yapan Yargıtay 8. Ceza Dairesince 27.06.2022 tarih ve 17918-10778 sayı ile direnme kararının yerinde görülmemesi üzerine Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilen dosya, Ceza Genel Kurulunca değerlendirilmiş ve açıklanan gerekçelerle karara bağlanmıştır.
TÜRK MİLLETİ ADINA
CEZA GENEL KURULU KARARI
Direnmenin kapsamına göre inceleme sanık … hakkında 6136 sayılı Kanun’a aykırılık suçundan kurulan mahkûmiyet hükmü ile sınırlı olarak yapılmıştır.
Özel Daire ile Yerel Mahkeme arasında oluşan ve Ceza Genel Kurulunca çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; sanığa atılı 6136 sayılı Kanun’a muhalefet suçu bakımından, 5271 sayılı CMK’nın 251. maddesine 7188 sayılı Kanun’un 24. maddesiyle getirilen basit yargılama usulüne ilişkin düzenlemenin lehe olduğundan bahisle sanığın hukuki durumunun yeniden değerlendirilmesi gerekip gerekmediğinin belirlenmesine ilişkin ise de Yargıtay İç Yönetmeliği’nin 27. maddesi uyarınca öncelikle; Yerel Mahkemece verilen kararın “yeni hüküm” niteliğinde olup olmadığının değerlendirilmesi gerekmektedir.
İncelenen dosya kapsamına göre;
Yerel Mahkemenin sanık … hakkında 6136 sayılı Kanun’a aykırılık suçundan verdiği mahkûmiyet hükmünün Özel Daire tarafından basit yargılama usulü yönünden değerlendirilmesinde zorunluluk bulunması isabetsizliğinden bozulmasından sonra yapılan yargılama sonucunda Yerel Mahkemece “…Her ne kadar bozma ilamında Anayasa Mahkemesinin 14.01.2021 günlü ve 2020/81 esas, 2021/4 sayılı kararı ile 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’na 17.10.2019 tarihli ve 7188 sayılı Kanun’un 31. maddesiyle eklenen geçici 5. maddesinin ‘01.01.2020 tarihi itibarıyla … hükme bağlanmış ve kesinleşmiş dosyalarda … basit yargılama usulü uygulanmaz.’ bölümündeki ‘hükme bağlanmış’ ibaresinin Anayasa’nın 38. maddesine aykırı olduğuna ve iptaline karar verildiği bu nedenle basit yargılama usulünün uygulanması gerektiği belirtilmişse de Anayasa Mahkemesinin 14.01.2021 günlü ve 2020/81 esas, 2021/4 sayılı kararı ile 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’na 17.10.2019 tarihli ve 7188 sayılı Kanun’un 31. maddesiyle eklenen geçici 5. maddesinin ‘01.01.2020 tarihi itibarıyla … hükme bağlanmış ve kesinleşmiş dosyalarda … basit yargılama usulü uygulanmaz.’ bölümündeki ‘hükme bağlanmış’ ibaresinin Anayasa’nın 38. maddesine aykırı olmadığına karar verildiği, bu nedenle 01.01.2021 tarihinden önce hükme bağlanmış dosyalarda basit yargılama usulünün uygulanamayacağı…” biçiminde bozma kararında tartışılması gerektiği belirtilen hususların tartışıldığı, bu bağlamda ilk hükümde yer almayan ve Özel Daire denetiminden geçmemiş olan yeni ve değişik gerekçe ile hüküm kurulduğu anlaşılmaktadır.
Ceza Genel Kurulunun süreklilik kazanmış uygulamalarına göre şeklen direnme kararı verilmiş olsa dahi;
a) Bozma kararı doğrultusunda işlem yapmak,
b) Bozma kararında tartışılması gerektiği belirtilen hususları tartışmak,
c) Bozma sonrası yapılan araştırma, inceleme ya da toplanan yeni delillere dayanmak,
d) Önceki kararda yer almayan ve daire denetiminden geçmemiş olan yeni ve değişik gerekçe ile hüküm kurmak,
Suretiyle verilen hüküm, direnme kararı olmayıp yeni bir hükümdür. Bu nitelikteki bir hükmün temyiz edilmesi hâlinde ise incelemenin Yargıtayın ilgili dairesi tarafından yapılması gerekmektedir.
Yerel Mahkemenin direnme kararına konu hükmünün, ilk hükümde yer almayan yeni ve değişik gerekçe içermesi nedeniyle Özel Daire denetiminden geçmemiş olan bir konunun ilk kez Ceza Genel Kurulunca değerlendirilmesine kanuni imkân bulunmamaktadır.
Bu itibarla, Yerel Mahkemenin son uygulaması özde direnme kararı niteliğinde olmayıp bozma ilamında tartışılması gerektiği belirtilen hususlar tartışıldıktan sonra, eylemli uyma neticesi verilen yeni bir hüküm niteliğindedir. Bu yeni hükmün doğrudan Ceza Genel Kurulunca ele alınması mümkün olmadığından, dosyanın temyiz incelemesi için Özel Daireye gönderilmesine karar verilmelidir.

SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle;
… 7. Asliye Ceza Mahkemesince sanık hakkında 6136 sayılı Kanun’a aykırılık suçundan verilen 10.09.2021 tarihli ve 536-670 sayılı hüküm, yeni hüküm niteliğinde olduğundan, dosyanın temyiz incelemesi için Yargıtay 8. Ceza Dairesine gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİ EDİLMESİNE, 22.11.2022 tarihinde yapılan müzakerede oy birliğiyle karar verildi.