YARGITAY KARARI
DAİRE : Ceza Daireleri Başkanlar Kurulu
ESAS NO : 2019/59
KARAR NO : 2019/96
KARAR TARİHİ : 23.05.2019

Görevsizlik Kararı Veren
Yargıtay Daireleri : 14 ve 8. Ceza

Oltu Cumhuriyet Başsavcılığının 01.11.2017 tarihli ve 477-33 sayılı iddianamesi ve Oltu Ağır Ceza Mahkemesinin 25.12.2017 tarihli ve 48-63 sayılı son soruşturmanın açılması kararıyla sanıklar … ve …’un görevi kötüye kullanma; sanık …’ın görevi kötüye kullanma ve kişiyi hürriyetinden yoksun kılma; sanık …’nın ise görevi kötüye kullanma, adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs ve kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçlarından cezalandırılmaları istemiyle açılan kamu davasında ilk derece mahkemesi olarak yargılama yapan Yargıtay 14. Ceza Dairesince tensip zaptı hazırlanıp birinci oturumda katılan … dinlendikten sonra 14.02.2019 tarih ve 1-4 sayı ile;
“Her ne kadar işbu dosyanın duruşma günü 17.04.2019’a bırakılmış ise de, 31.01.2019 günlü Resmî Gazete’de yayımlanan Yargıtay Büyük Genel Kurulunun 2019/1 sayılı kararı gereğince yargılama görevi Yargıtay 8. Ceza Dairesine verildiği anlaşılmış olmakla;
Dosya ele alındı;
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığından 12.02.2019 tarihinde Yargıtay Büyük Genel Kurulunun 2019/1 sayılı kararı gereğince mütalaa istendiği, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 14.02.2019 tarihli mütalaa verdiği görüldü.
Verdiği mütalaasında; Yargıtay Kanunu’nun 14. maddesi ve Yargıtay Büyük Genel Kurulunun 31.01.2019 günlü Resmî Gazete’de yayımlanarak 01.02.2019 tarihinde yürürlüğe giren 2019/1 sayılı iş bölümü kararına göre, TCK’nın 109, 110, 111, 223, 234 ncü maddelerine ilişkin yargılama görevi Yargıtay 8. Ceza Dairesinin görevleri arasına dahil edilmesi nedeniyle görevsizlik kararı verilmesini talep ettiği anlaşıldı.
Yapılan incelemede Yargıtay Büyük Genel Kurulunun 2019/1 sayılı kararının 31.01.2019 günlü Resmî Gazete’de yayımlandığı, 01.02.2019 günü yürürlüğe girdiği, karar gereğince kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunun Yargıtay 8. Ceza Dairesinin görevleri arasına dahil edildiği, Dairemizin görev alanından çıkarıldığı”,
Dosyanın gönderildiği Yargıtay 8. Ceza Dairesince de 25.02.2019 tarih ve 3-1 sayı ile;
“Oltu Ağır Ceza Mahkemesinin 2017/48 Esas 2017/63 sayılı 25.12.2017 ve 15.01.2018 günlü son soruşturmanın açılmasına ilişkin kararları ile sanıklardan … hakkında 5237 sayılı TCK’nın 257/1, 288/1, 3713 sayılı Yasa’nın 5/2. maddesi delaletiyle TCK’nın 109/1 ve 53. maddeleri sanık … hakkında 5237 sayılı TCK’nın 257/1, 3713 sayılı Yasanın 5/2. maddesi delaletiyle TCK’nın 109/1 ve 53. maddeleri, sanık … ve … hakkında ise 5237 sayılı TCK’nın 257/1 maddesi uyarınca son soruşturmanın açılmasına karar verilmiştir.
Yargıtay Daireleri arasındaki görev ilişkisi adli yargı ilk derece mahkemeleri arasında varolan ve kamu düzenine ilişkin bulunan görev ilişkisi niteliğinde olmayıp, 2797 sayılı Yargıtay Kanunu’nun 6545 sayılı Kanun’la değişik 14. maddesinde yer alan ‘Hukuk Daireleri ile Ceza Daireleri kendi aralarında işbölümü esasına göre çalışır” şeklindeki düzenlemeden de açıkça anlaşılacağı üzere idari nitelikte bir işbölümü ilişkisidir. Dairelerin bakacağı işler işbölümü ilişkisine ait ilkeler ile işbölümündeki düzenlemelerin hangi tarihten itibaren geçerli olacağını belirlemek 2797 sayılı Yargıtay Kanun’un 14. maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak Yargıtay Büyük Genel Kuruluna aittir.
Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunun gerek 2018/1 gerekse 2019/1 işbölümü kararlarında 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunun’dan kaynaklanan suçların temyiz incelemesiyle görevli daire Yargıtay 16. Ceza Dairesine ait olup, Yargıtay 9. Ceza Dairesinin görevi ise ‘Yargıtay 16. Ceza Dairesinin görev alanına giren suçlara ilişkin olarak ilk derece mahkemesi sıfatıyla bakılması gereken işler’ dir.
Sanıklar hakkında düzenlenen ve suçlama belgesi olan son soruşturmanın açılmasına dair kararda sanıklardan … ve … hakkında 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu’nun 5. maddesinin uygulanmasının talep edildiği açıkça anlaşılmaktadır.
İncelenen dava dosyasında Yargıtay 14. Ceza Dairesinde davanın açıldığı tarih olan 2018 yılına ait Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunun 21.02.2018 günlü Resmî Gazete’de yayımlanan 09.02.2018 gün ve 2018/1 sayılı kararın Ceza Daireleri işbölümüne ilişkin ortak hükümlerin 4. fıkrası ile, 31.01.2019 günlü Resmî Gazete’de yayımlanan 30.01.2019 gün ve 2019/1 sayılı kararının Ceza Daireleri iş bölümüne ilişkin ortak hükümlerin 4. fıkrasının aynı şekilde düzenlenen ‘Ceza Daireleri, yürürlük tarihinden önce kendisine gelen işleri… sonuçlandırır.’ hükmü karşısında davanın açılması ve Yargıtay 14. Ceza Dairesinin 2018/1 ilk derece esasına kaydedilip tensip zaptı hazırlanarak bir kısım sanıkların talimatla ifadesi alındıktan sonra, sonradan yürürlüğe giren iş bölümü uyarınca görevli dairenin değişmeyeceği açıktır.
Her ne kadar davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunun 2018/1 işbölümü kararına göre de davaya bakmakla görevli dairenin Yargıtay 9. Ceza Dairesinin olduğu açık ise de; yukarıda belirtildiği gibi Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunun 2018 ve 2019 işbölümü ortak hükümlerinin 4. fıkrasına göre Yargıtay 14. Ceza Dairesinin yürürlük tarihinden önce kendisine gelen ve yürütmekte olduğu davayı sonuçlandırması gerektiği aksi halde ise dosyayı görevsizlik kararı ile 9. Ceza Dairesine göndermesi gerektiği”,
Gerekçesiyle karşılıklı görevsizlik kararları verilmiştir.
Oluşan olumsuz görev uyuşmazlığının çözülmesi için Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilen dosya, Ceza Daireleri Başkanlar Kurulunca değerlendirilmiş ve açıklanan gerekçe ile karara bağlanmıştır.
CEZA DAİRELERİ BAŞKANLAR KURULU KARARI
Yargıtay 14 ve 8. Ceza Daireleri arasındaki uyuşmazlık, görevi kötüye kullanma, adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs ve kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçlarından ilk derece yargılamasının hangi Özel Dairece yapılması gerektiğinin belirlenmesine ilişkindir.
2797 sayılı Yargıtay Kanunu’nun 14. maddesinin üçüncü fıkrasının (c) bendi;
“Ceza dairelerinde:
c) Temyiz davasına bakmakla görevli olan daire, Yargıtayın ilk derece mahkemesi olarak bakmakla görevli olduğu davalar ile olağanüstü kanun yollarına ilişkin davalara bakmakla da görevlidir” şeklinde düzenlenmiş olup, temyiz dosyasına bakan dairenin aynı suçla ilgili ilk derece dosyalarına da bakacağı kabul edilmiştir.
Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunca hazırlanıp 31.01.2019 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak 01.02.2019 tarihinde yürürlüğe giren 30.01.2019 tarihli ve 2019/1 sayılı işbölümü kararının Yargıtay 8. ve 14. Ceza Daireleri ile ilgili kısımlarında;
“İş bölümünün yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iş bölümü değişikliği nedeniyle Yargıtay 14. Ceza Dairesi’nin arşivinde bulunan TCK’nın 109, 110, 111, 223, 224 ve 234 maddelerinde düzenlenen suçlardan kaynaklanan işler Yargıtay 8. Ceza Dairesi’ne devredilir.” düzenlemesi hüküm altına alınmıştır.
Yargıtay 14. Ceza Dairesi ile ilgili bu düzenleme Dairenin arşivinde temyiz veya kanun yararına bozma incelemesi için beklemekte olan dosyalarla ilgili olup ilk derece dosyalarını kapsamamaktadır. İş bölümü kararında Dairelerin bakmakta oldukları ilk derece dosyaları ile ilgili özel bir hüküm bulunmadığından uyuşmazlığın genel hükümler ve Ceza Daireleri Başkanlar Kurulunun istikrar kazanmış kararları uyarınca çözümlenmesi gerekmektedir.
Ceza Daireleri Başkanlar Kurulunun 12.07.2007 tarihli ve 23-23 sayılı kararı başta olmak üzere bir çok kararında açıklandığı üzere bir işin Özel Dairece incelenip muktezaya bağlanmasından sonra artık müteakip işlere de aynı Özel Dairece bakılması esastır. Nitekim süreklilik kazanan bu uygulamalar sonucunda 2012 yılından itibaren yapılan iş bölümlerinde Ceza Daireleri Başkanlar Kurulu Kararlarına paralel olarak dairelerin daha önce kendilerine gelmiş olmakla birlikte bozma veya herhangi bir nedenle daire dışına gönderdikleri işlerden geri gelenlerine bakmaya devam edeceği düzenlenmiştir.
Şu hâlde, Özel Dairelerce yargılamalarına başlanılan ilk derece dosyalarının aynı Özel Daire tarafından bakılmasına devam olunması gerektiği kabul edilmelidir.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 141/4. maddesinde düzenlenen “davaların en az masrafla mümkün olan en kısa zamanda bitirilmesi gerektiği” hükmü ve usul ekonomisi ile delillerin yüz yüzeliği ve tabi hâkim ilkesi uyarınca da yargılamasına başladığı ilk derece yargılamasının aynı Özel Dairece sonuçlandırılması hakkaniyete ve kanuna daha uygun olacaktır.
İncelemeye konu dosyada Yargıtay 14. Ceza Dairesince yargılamaya başlanıldığı ve bir takım işlemlerin yapıldığı anlaşıldığından, ilk derece yargılamasını yapma ve sonuçlandırma görevi 14. Ceza Dairesine ait bulunmaktadır.
Bu itibarla, ilk derece yargılamasının Yargıtay 14. Ceza Dairesince yapılması gerektiğinden dosyanın anılan Daireye gönderilmesine karar verilmelidir.
SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle,
1- Yargıtay 14. Ceza Dairesinin 14.02.2019 tarihli ve 1-4 sayılı görevsizlik kararının KALDIRILMASINA,
2- Dosyanın, yargılama yapılmak üzere Yargıtay 14. Ceza Dairesine GÖNDERİLMESİNE, 23.05.2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.