YARGITAY KARARI
DAİRE : Ceza Daireleri Başkanlar Kurulu
ESAS NO : 2017/363
KARAR NO : 2017/383
KARAR TARİHİ : 26.12.2017

Görevsizlik Kararı Veren
Yargıtay Daireleri : 5 ve 9. Ceza

Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Kuzey Deniz Saha Komutanlığı Askeri Savcılığının 16.01.2013 gün ve 144-5 sayılı iddianamesi ile sanık …’in görevi kötüye kullanma suçundan 5237 sayılı TCK’nun 257/1. maddesi uyarınca cezalandırılması istemiyle açılan kamu davasında yapılan yargılama sonucunda Askeri Yargıtay 4. Dairesince 09.01.2015 gün ve 2-1 sayılı karar ile sanığın beraatine karar verilmiş, hükmün temyiz edilmesi üzerine Askeri Yargıtay Daireler Kurulunca 07.01.2016 gün ve 92-1 sayılı kararı ile bozulmasının ardından, dosyanın gönderildiği Askeri Yargıtay 4. Dairesinde yargılama devam ederken dava dosyasının Askeri Yargıtay Genel Sekreterliğinin 16.05.2017 gün ve 3038 sayılı yazısı ile 16.04.2017 tarihinde yapılan halk oylaması sonucunda 27.04.2017 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6771 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 17. maddesinin “e” fıkrası uyarınca Askeri Yargıtayın kaldırılmış olması nedeniyle Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilmesini müteakip dosyanın tevdi edildiği Yargıtay 16. Ceza Dairesince 17.10.2017 gün ve 31-35 sayı ile;
“Sanık hakkında 3953 sayılı Yasa kapsamında yargılaması yapılan bir dava dosyasının bulunmaması nedeni ile Yargıtay Büyük Genel Kurulunun 20.01.2017 tarih 2017/1 sayılı kararının Yargıtay Ceza Daireleri İş Bölümü-A Ortak Hükümler başlıklı hükümleri uyarınca belirlenecek olan Yargıtay Yüksek Dairesince incelenmesi gerekli olduğundan, her ne kadar görevsizlik kararına karşı temyiz başvurusunda bulunulduğu anlaşılan dosya kapsamında tensiben duruşma kararı verildiği görülmüş ise de; 18.08.2017 tarihli tensip ara kararlarından rücu edilerek dosyanın ilgili Yargıtay Yüksek Dairesine gönderilmesine karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
Hüküm: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1- 18.08.2017 tarihli tensip ara kararlarının yerine getirilmesinden vazgeçilmesine,
2- 27.01.2017 tarih, 29961 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Yargıtay Büyük Genel Kurulunca alınan 20.01.2017 tarih ve 2017/1 sayılı iş bölümü kararı gereğince dosyanın Yargıtay Yüksek 5. Ceza Dairesine gönderilmesine” karar verilmiş,
Dosyanın gönderildiği Yargıtay 5. Ceza Dairesince 09.11.2017 gün ve 17-17 sayı ile;
”…6771 sayılı Kanun ile Anayasamıza eklenen geçici 21. maddenin son fıkrası uyarınca kaldırılan Askeri Yargıtayın elinde bulunan dosyaların Yargıtaya gönderilmesine ilişkin düzenleme uyarınca eldeki bu dosya Yargıtaya gönderilmiştir.
Dava tarihinde yürürlükte bulunan 357 sayılı Askeri Hakimler Kanununun 25. maddesi uyarınca, ‘Haklarında iddianamenin kabulüne karar verilen askeri hakimlerin kovuşturması iddianameyi değerlendiren Askeri Yargıtay dairesinde yapılır’ şeklinde olup, suç tarihinde sanığın Askeri savcı (Hv.Hak.Alb.) olarak görev yaptığı anlaşılmaktadır.
Hâkim ve savcı statüsündeki kişilerin kovuşturulması usulü 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununun 89 ve 90. maddelerinde düzenlenmiş olup, buna göre; hâkim ve savcıların görevden doğan veya görev sırasında işledikleri suçlar nedeniyle birinci sınıfa ayrılmış olanlarla ağır ceza mahkemeleri heyetine dahil bulunanların, son soruşturmalarının Yargıtayın görevli ceza dairesinde görüleceği anlaşılmaktadır. Somut olayda, sanık askeri savcının suç tarihinde birinci sınıfa ayrıldığı hususunda dosya kapsamında bir tereddüt bulunmamaktadır.
Buna karşılık, suç tarihlerinde askeri savcı olan sanık hakkındaki dosya, 2802 sayılı Yasanın 89 ve 90. maddeleri kapsamında soruşturması yapılan ve kovuşturmasına başlanan bir dosya olmayıp, Anayasanın geçici 21. maddesine göre Yargıtaya nakledilmiştir.
15 Temmuz 2016 tarihindeki darbe girişiminden sonra ilk derece mahkemesi sıfatıyla yapılması gereken yargılamaların sayısında meydana gelen artış üzerine 680 sayılı KHK’nın 3. maddesi ile Yargıtay Kanununun 14. maddesinin 3. fıkrasına eklenen ‘f’ bendi uyarınca, 46. maddedeki ‘ilgili ceza dairesi’ olarak belirlenen kovuşturma yerine bir istisna getirerek Yargıtayın ilk derece mahkemesi olarak bakmakla görevli olduğu davalarda ‘iş yoğunluğunun zorunlu kılması halinde’ genel kural dışına çıkılarak Birinci Başkanlık Kurulunun bir ya da birden fazla daireyi sadece ilk derece mahkemesi olarak görülen davalara bakmak amacıyla görevlendirebileceği şeklinde bir hüküm getirilmiştir.
Nitekim, Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulu da bu istisnai düzenlemenin verdiği yetki ve görevle; 11.07.2017 tarihinde aldığı 245 sayılı kararla 680 sayılı KHK’nın 3. maddesi ile Yargıtay Kanununun 14. maddesinin 3. fıkrasına eklenen ‘f’ bendindeki ve 46. maddesindeki düzenlemeler ışığında görevden doğan veya görev sırasında işledikleri suçlar nedeniyle birinci sınıfa ayrılmış olanlarla ağır ceza mahkemeleri heyetine dahil bulunan hâkim ve savcılar ile Yargıtay Birinci Başkanı, birinci başkanvekilleri, daire başkanları, üyeleri, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcıvekilinin kişisel suçlarından dolayı haklarındaki kovuşturma işlemlerini yürütmek üzere 9. Ceza Dairesini görevlendirmiştir.
2797 sayılı Yargıtay Yasasının 17/3. maddesindeki düzenleme karşısında, ceza daireleri arasında meydana gelen görev ve iş bölümü uyuşmazlıklarını karara bağlama yetkisi Ceza Daireleri Başkanlar Kuruluna ait olmakla, verilen bu karara karşı itiraz kanun yoluna başvurmak mümkün olmadığından, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığından, katılanlar ve vekillerinden, sanık ile müdafilerinden görüş alınmadığı gibi tebliğ de edilmeden karar vermek olanaklı görülmüştür.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; sanık Ahmet Zeki Üçok hakkındaki ilk derece yargılamasına ilişkin davaya bakma görevi Dairemize ait olmadığından Dairemizin görevsizliğine ve dosyanın Yüksek 9. Ceza Dairesine gönderilmesine karar vermek gerektiği”,
Dosyanın gönderildiği Yargıtay 9. Ceza Dairesince de 21.11.2017 gün ve 55-18 sayı ile;
“Sanığın suç tarihinde Askeri Yargıtay üyesi olarak görev yaptığı, 6771 sayılı Kanunun 17. maddesinde yer alan ve 2709 sayılı Kanuna eklenen geçici 21. maddesinde kaldırılan askerî yargı mercilerinde görülmekte olan dosyalardan; kanun yolu incelemesi aşamasında olanların ilgisine göre Yargıtay veya Danıştaya, diğer dosyaların ise ilgisine göre görevli ve yetkili adli veya idari yargı mercilerine dört ay içinde gönderileceği açıkça düzenlenmiştir. Yapılan düzenleme dikkate alındığında, özel olarak tayin edilen bir mercinin tabi hâkimlik ilkesi başta olmak üzere hukukun genel ilkeleri de dikkate alınarak belirlenmediği görev ve yetki hususunda genel ilkelere atıfta bulunulduğu açıktır. Bu kapsamda Yargıtaya devri yapılan dosyalarda yargılamayı yapacak Dairenin belirlenmesi hususunda Yargıtay Büyük Genel Kurulunun 20.01.2017 tarihli 2017/1 sayılı kararı kapsamındaki hükümlerin dikkate alınacağında tereddüt bulunmamaktadır.
Yargıtay Büyük Genel Kurulunun iş bölümüne ilişkin anılan kararına, sanık hakkında düzenlenen iddianamedeki sevk ve nitelendirmeye, 2797 sayılı Kanunun Yargıtay Dairelerinin görevleri düzenleyen 14. maddesinde ceza dairelerinin görevini düzenleyen ceza dairelerinde alt başlığın ‘c’ bendine göre ‘Temyiz davasına bakmakla görevli olan daire, Yargıtayın ilk derece mahkemesi olarak bakmakla görevli olduğu davalar ile olağanüstü kanun yollarına ilişkin davalara bakmakla da görevlidir’ hükmü ile Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunun 245 ve 306 sayılı kararlarında ‘….Yukarıda sayılan düzenlemeler ışığında 2797 sayılı Yargıtay Kanununun 46. maddesi uyarınca diğer Dairelerin görev alanına girmeyen kişisel suçlarla ilgili yapılacak kovuşturma işlemlerini yürütmek üzere Dokuzuncu Ceza Dairesinin görevlendirilmesine,…’ şeklindeki düzenlemelere göre Dairemizin ilk derece yargılaması yapma görevinin 18.07.2017 tarih ve 30127 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunun 11.07.2017 tarih ve 245 ile 306 sayılı kararlarında belirtildiği şekilde 2797 sayılı Yargıtay Kanununun 46. maddesindeki kişilerle ilgili ve diğer Dairelerin görev alanına girmeyen kişisel suçlarla yapılacak kovuşturma işlemleri şeklinde tahdidi olarak sınırlandırılmasına göre, davaya bakma görevinin Yargıtay 5. Ceza Dairesine ait olduğu …”
Gerekçesiyle karşılıklı görevsizlik kararları verilmiştir.
Oluşan olumsuz görev uyuşmazlığının çözülebilmesi için Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilen dosya, Ceza Daireleri Başkanlar Kurulunca değerlendirilmiş ve açıklanan gerekçe ile karara bağlanmıştır.
TÜRK MİLLETİ ADINA
CEZA DAİRELERİ BAŞKANLAR KURULU KARARI
Yargıtay 5 ve 9. Ceza Daireleri arasında oluşan ve çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; görevi kötüye kullanma suçundan ilk derece yargılamasının hangi Özel Dairece yapılması gerektiğinin belirlenmesine ilişkindir.
2797 sayılı Yargıtay Kanununun “Dairelerinin görevleri” başlıklı 14. maddesi;
“…
Ceza dairelerinde:
a) Daireler arasındaki iş bölümünün belirlenmesinde mahkeme kararındaki nitelendirme, mahkûmiyet dışındaki kararlarda ise iddianamede veya iddianame yerine geçen belgedeki nitelendirme esas alınır.
b) Çeşitli suçlara ait davalarda, suçların en ağırını incelemeye yetkili olan daire görevlidir.
c) Temyiz davasına bakmakla görevli olan daire, Yargıtayın ilk derece mahkemesi olarak bakmakla görevli olduğu davalar ile olağanüstü kanun yollarına ilişkin davalara bakmakla da görevlidir.
d) Hüküm veren dairenin, Ceza Genel Kurulu kararına uymayarak kendi kararında direnmesi hâlinde Ceza Genel Kurulunca verilecek ikinci karar kesin olup, ilgili dairece uyulması zorunludur.
e) İşbölümünde ceza dairelerinden herhangi birinin görevinde olduğu belirlenmemiş davalara bakmak üzere bir daire görevlendirilir.” biçiminde iken 06.01.2017 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 680 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 3. maddesi ile anılan maddeye “f) Yargıtayın ilk derece mahkemesi olarak bakmakla görevli olduğu davalarda, iş yoğunluğunun zorunlu kılması halinde Birinci Başkanlık Kurulu bir veya birden fazla daireyi sadece bu işlere bakmak amacıyla görevlendirebilir. Bu durumda, görevlendirilen dairenin bakmakta olduğu işler, bir sonraki takvim yılı beklenmeksizin Birinci Başkanlık Kurulu tarafından başka dairelere verilebilir” bendi eklenmiştir.
Bu maddeye dayanılarak Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunca 11.07.2017 tarih ve 245 sayı ile;
“06.01.2017 tarihli ve 29940 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 680 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 5. maddesince 2797 sayılı Yargıtay Kanununun 46. maddesinin beşinci fıkrasında yer alan ‘Yargıtay Ceza Genel Kuruluna’ ibaresi ‘Yargıtay ilgili ceza dairesine’ değiştirilmiş ve aynı maddenin altıncı fıkrası yürürlükten kaldırılmış,
29.04.2017 tarihli ve 30052 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 690 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2. maddesince 2797 sayılı Yargıtay Kanununun 46. maddesinin mülga altıncı fıkrası ‘Ağır ceza mahkemesinin görevine giren kişisel suçlarla ilgili suçüstü halinde genel hükümlere göre yürütülen soruşturma sonucunda dosya, düzenlenen fezlekeyle birlikte Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir. Hâkim kararı gerektiren işlemlere dair Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının talepleri ile kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlara yapılan itirazlar hakkında, soruşturma konusu suçların en ağırına bakmakla görevli Yargıtay ceza dairesini numara itibarıyla izleyen ceza dairesi başkanı tarafından karar verilir. Suçun son numaralı ceza dairesinin görevine girmesi halinde talebi inceleme yetkisi Birinci Ceza Dairesi Başkanına aittir. Hâkim kararı gerektiren işlemlerde başkanın verdiği kararlara karşı yapılan itirazı numara itibarıyla izleyen ceza dairesi başkanı inceler. Son numaralı daire başkanının kararı, Birinci Ceza Dairesi Başkanı tarafından incelenir. İddianame hazırlanması halinde kovuşturma Yargıtay ilgili ceza dairesince yapılır’ şeklinde yeniden düzenlenmiş,
06.01.2017 tarihli 29940 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 680 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılaması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 3. maddesince 2797 sayılı Yargıtay Kanununun 14. maddesinin üçüncü fıkrasına eklenen ve ‘Yargıtayın ilk derece mahkemesi olarak bakmakla görevli olduğu davalarda iş yoğunluğunun zorunlu kılması halinde Birinci Başkanlık Kurulu bir veya birden fazla daireyi sadece bu işlere bakmak amacıyla görevlendirebilir. Bu durumda, görevlendirilen dairenin bakmakta olduğu işler, bir sonraki takvim yılı beklenmeksizin Birinci Başkanlık Kurulu tarafından başka dairelere verilebilir’ şeklinde düzenlenen (f) bendi ile 2797 sayılı Yargıtay Kanununun 46. maddesinde yapılan düzenlemeler sonucu görevli Daireyi belirlemek üzere toplanıldı,
Gereği Görüşüldü:
Yukarıda sayılan düzenlemeler ışığında kovuşturma işlemlerini yürütmek üzere Dokuzuncu Ceza Dairesinin görevlendirilmesine” ,
03.10.2017 gün ve 306 sayı ile de;
“18.07.2017 tarih, 30127 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunun 11.07.2017 tarihli ve 245 sayılı kararının gereği düşünüldü bölümündeki ‘Yukarıda sayılan düzenlemeler ışığında’ ibaresinden sonra gelmek üzere ‘2797 sayılı Yargıtay Kanunun 46. maddesi uyarınca diğer Dairelerin görev alanına girmeyen kişisel suçlarla ilgili yapılacak” ibaresinin eklenmesine”
Karar verilmiştir.
Yargıtay Kanunun 14. maddesine eklenen “f” bendi ile Birinci Başkanlık Kurulunun Yargıtayın ilk derece mahkemesi olarak bakmakla görevli olduğu davalar için bir daireyi sadece bu işlere bakmakla görevlendirebileceği düzenlemesi getirilmiş ancak bu düzenlemenin maddenin “c” bendindeki temyiz davasına bakmakla görevli olan dairenin, ilk derece mahkemesi olarak bakmakla görevli olduğu davalara bakmakla da görevli olduğuna ilişkin düzenlemeyi kaldırmadığı anlaşılmaktadır. Buna göre Birinci Başkanlık Kurulunca maddenin “f” bendi uyarınca görevlendirilen ilgili Daire dışındaki diğer Yargıtay Dairelerinin de ilk derece mahkemesi sıfatıyla yargılama yapma görevinin devam ettiği kabul edilmelidir.
Yargıtay 9. Ceza Dairesi, sadece Yargıtay 16. Ceza Dairesinin temyiz incelemesi yapmakla görevlendirildiği suçlardan ilk derece mahkemesi sıfatıyla yargılama yapma ile görevli olup Yargıtay 16. Ceza Dairesi dışındaki diğer dairelerin temyiz incelemesi yapmakla görevlendirildiği suçlar hakkında ise ilk derece mahkemesi sıfatıyla yargılama yapma görevi yoktur.
Sanık …’e atılı görevi kötüye kullanma suçunda ilk derece yargılaması yapma ve sonuçlandırma görevi Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulu tarafından kabul edilerek 27.01.2017 gün ve 29961 sayılı Resmî Gazetede yayımlanıp 01.02.2017 tarihinde yürürlüğe giren 20.01.2017 gün ve 2017/1 sayılı iş bölümü kararı gereğince bu suça ilişkin temyiz davalarına bakmakla yetkili ve görevli olan Yargıtay 5. Ceza Dairesine aittir.
Bu itibarla, Yargıtay 9. Ceza Dairesi tarafından verilen görevsizlik kararı isabetli olduğundan, Yargıtay 5. Ceza Dairesinin görevsizlik kararının kaldırılmasına ve dosyanın anılan Daireye gönderilmesine karar verilmelidir.
SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle;
1- Yargıtay 5. Ceza Dairesinin 09.11.2017 gün ve 17-17 sayılı görevsizlik kararının KALDIRILMASINA,
2- Dosyanın, Yargıtay 5. Ceza Dairesine GÖNDERİLMESİNE, 26.12.2017 günü oybirliğiyle karar verildi.