YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/9897
KARAR NO : 2023/9486
KARAR TARİHİ : 20.06.2023
MAHKEMESİ :… Mahkemesi
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı … Başkanlığına (Belediye) ait işyerinde 11.01.2006 tarihinden … sözleşmesini haklı nedenlerle feshettiği 07.11.2013 tarihine kadar çalıştığını, 2011 yılı Nisan ayına kadar Belediyeye ait ekmek fırınında, 2011 yılı Nisan ayından 2012 yılı Aralık ayına kadar pide fırınında, 2013 yılı başından fesih tarihine kadar da marangozhanede hafta tatilleri ile … … ve genel tatil günleri dâhil fazla çalışma yaparak çalıştığını, yıllık izinlerini kullanmadığını, ücretlerinin eksik ödendiğini, davacının işe giriş tarihinden 23.09.2009 tarihinde Ulucak Belediyesinin 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile tüzel kişiliğinin kaldırılmasına kadar bu Belediyeye ait Ulu-Bel Ulucak İmar Teknik Turizm Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Ltd. Şirketi işçisi olarak; bu tarihten sonra ise davalı Belediyeye ait Kemalpaşa Belediyesi İmar Teknik ve Turizm Hizmetleri İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şirketi ile sonrasında davalı Belediyeden … … çeşitli şirketlerin işçisi olarak gösterilmesine rağmen bu Belediyeler ile sözü edilen Şirketler arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvaazalı olduğunun tespitine dair bir çok mahkeme kararı bulunduğunu, bu nedenle davacının da … beri davalı Belediyenin işçisi sayılması ve Belediye işçilerine tanınan haklardan yararlandırılması gerektiğini iddia ederek kıdem tazminatı ve bazı işçilik alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının dava dışı Şirketlerin işçisi olduğunu, Belediyeye husumet yöneltilemeyeceğini, muvazaa iddialarının yerinde olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 30.03.2016 tarihli ve 2014/11 Esas, 2016/136 Karar sayılı kararı ile; 24.02.2016 tarihli bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Yargıtay (Kapatılan) 7. Hukuk Dairesinin 20.12.2016 tarihli ve 2016/26341 Esas, 2016/21473 Karar sayılı kararıyla; Mahkemenin kararı ile gerekçesi arasında çelişki oluşturulduğu gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 29.03.2017 tarihli ve 2017/58 Esas, 2017/141 Karar sayılı kararı ile; Yargıtay bozma ilâmına uyulmasına karar verilerek Yargıtay bozma ilâmı gereğince ve önceki karar gerekçesinde “davalı … ile ihbar olunan şirketler arasındaki asıl-alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğu” yönündeki kabulü doğrultusunda düzenlenen 11.11.2015 tarihli bilirkişi ek raporu ile hesaplanan alacak tutarları ile dava ve ıslah dilekçelerindeki talepler dikkate alınarak karar verildiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 13.11.2018 tarihli ve 2018/13467 Esas, 2018/24285 Karar sayılı ilâmıyla; davacının 2011 yılı Nisan ayına kadar olan çalışması yönünden, davalı … ile davacının çalıştığı işverenler arasındaki ilişkinin 4857 sayılı … Kanunu’nun (4857 sayılı Kanun) 2 nci maddesine uygun olmadığı; 2011 yılı Nisan ayından fesih tarihine kadar olan dönemde ise anılan Kanun’a uygun kurulmuş asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunduğu esas alınarak sonuca gidilmesi gerektiği, ayrıca davacının sendika üyeliğinin davalı Belediyeye bildirilmediğinin ve dolayısıyla anılan toplu … sözleşmesinden yararlanmasının zaten mümkün olmadığının gözden kaçırılmasının yerinde olmadığı, davacının çıplak aylık ücret miktarının hizmet döküm cetvelinde yazılı prime esas kazanç tutarları esas alınarak belirlenmesinin hatalı olduğu, … Ekmek fırınında çalışılan dönemdeki fazla çalışma süresinin yeniden değerlendirmeye tâbi tutulması gerektiği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D.Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 2018/13467 Esas sayılı bozma ilâmı gereğince yeniden yapılan yargılamada alınan 20.01.2023 tarihli bilirkişi raporunun dosya içeriğine uygun olduğu, bu hesap raporu doğrultusunda karar verildiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; Yargıtayın kesinleşmiş kararlarına göre, davacının gösterilmiş olduğu tüm Şirketler ile Kemalpaşa Belediye Başkanlığı arasında muvazaanın tespit edilip hüküm kurulduğunu, hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının ücretinin düşük tespit edildiğini, müvekkilinin sendika üyesi olduğunu ve sendika üyeliğinin 19…..2013 tarihinde işverene bildirildiğini, emsal kararların da bu yönde olduğunu, davacının ilave tediye, fazla çalışma, … … ve genel tatil ile hafta tatili alacaklarının süreleri ve bu sürelere uygulanacak ücret düşük tespit edildiğinden dolayı hesaplanan tüm alacakların düşük hesaplandığını belirterek Mahkeme kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; davacının müvekkili İdarede veya İdare ile imzalanan hizmet alım ihalesine dayalı olarak çalıştırılmadığını, dosyaya sunulu kira sözleşmesi ve kiralamaya ilişkin ihale evraklarından anlaşılacağı üzere müvekkilinin yasal mevzuata uygun olarak bu kafeyi kiraya veren olduğundan fırın ve kafeteryanın çalışma saatleri ve diğer çalışma esasları bakımından dava dışı Şirketin yetkili ve tasarruf sahibi olduğunu, davacının müvekkili İdarede işverenleri tarafından çalıştırıldığı hizmet süresinin yanlış değerlendirilmesi ve de çalışmadığı dönemler için tüm fazla çalışmalarının ücretinin hesaplamasına itiraz ettiklerini belirterek Mahkeme kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olup olmadığı, davalı Belediyenin talep konusu hak ve alacaklardan sorumlu tutulup tutulmayacağı, davacının çalışma süresi ve aylık ücret miktarı ile fazla çalışma süresinin doğru tespit edilip edilmediği hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 428 … maddesi, 438 … maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. Mülga 1475 sayılı … Kanunu’nun 4857 sayılı Kanun’un 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte olan 14 üncü maddesi ve 4857 sayılı Kanun’un 2, 32, 37, 41, 44, 46, 53, 54 ve 59 uncu maddeleri, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan işçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun
‘un 1 … maddesi, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanunu’nun 39 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan 1086 sayılı Kanun’un 428 … maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer … sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz eden davalı tarafa yükletilmesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
20…..2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.