YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/9206
KARAR NO : 2023/9477
KARAR TARİHİ : 19.06.2023
MAHKEMESİ :… Mahkemesi
Taraflar arasında görülen davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Bankada 02.12.2005- 23.01.2014 tarihleri arasında çalıştığını, son aylık brüt ücretinin 8.335,00 TL olduğunu, 15.01.2014 tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) başvuru yaparak emekliliğe ve kıdem tazminatı ödemesine hak kazandığını öğrendiğini, bunun üzerine SGK’dan alınmış yazının da ekli olduğu 23.01.2014 tarihli dilekçeyi işverene sunduğunu, 27.01.2014 tarihinde … sözleşmesinin sonlandırıldığını, ancak kıdem tazminatının ödenmediğini, yaptığı fazla çalışmaların karşılığı ücretlerin de ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı ve fazla çalışma ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; fazla çalışma talebine ilişkin zamanaşımı def’inde bulunduklarını, davacının 23.01.2014 tarihinde kendi isteği ile işten ayrıldığını, emeklilik tahsis müracaatında bulunmadığını, kıdeme hak kazanma hususunu emeklilik sebebiyle işten ayrılma olarak değerlendirdiğini, istifa dilekçesini bu yönüyle geçerli hâle getirmeye çalıştığını, davacının … iradesinin araştırılması gerektiğini, fazla çalışmanın söz konusu olmadığını, kaldı ki taraflar arasında imzalanan sözleşmeye göre ücretin fazla çalışma ücretlerini de kapsadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 16.12.2015 tarihli ve 2014/299 Esas, 2015/754 Karar sayılı kararı ile; davacının davalı işyerinden emeklilik nedeniyle ayrıldığını 23.01.2014 tarihli dilekçesi ile bildirdiği, davacıya kıdem tazminatının ödenmesi gerektiği, karşılığı ödenmeyen fazla çalışma alacaklarının bulunduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 17…..2019 tarihli ve 2016/8601 Esas, 2019/13442Karar sayılı ilâmı ile; taraflar arasında imzalanan … … sözleşmesinde işyerindeki haftalık çalışma süresinin 40 saat olduğuna ilişkin bir hüküm bulunmadığı gibi buna ilişkin başkaca bir belge de mevcut olmadığı, bu sebeple haftalık çalışma süresinin 45 saat yerine 40 saat olarak kabul edilmesinin hatalı olduğu, yine fazla çalışma ücretinin aylık ücrete dâhil olduğuna ilişkin sözleşme hükmü üzerine her hafta 5,2 saatlik fazla çalışma karşılığının aylık ücret içerisinde ödendiğinin kabulü ile sonuca gidilmesi gerekirken bu hususun gözetilmemesinin hatalı olduğu şeklindeki gerekçe ile Mahkeme hükmünün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda; Mahkemenin 05.07.2022 tarihli duruşmasına davacı tarafın katılmadığı, herhangi bir mazeret de bildirmediği, duruşmada hazır olan davalı vekilinin davacı tarafça takip edilmeyen davayı takip etmediklerini beyan ettiği ve taraflarca takip edilmeyen dava dosyasının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 150 nci maddesi uyarınca işlemden kaldırılmasına karar verildiği, ilgili Kanun maddesi uyarınca 05.07.2022 tarihinde işlemden kaldırılan davanın taraflarınca, üç ay içinde yenileme talebi olmadığı dikkate alınarak davanın 05.10.2022 tarihi itibarıyla açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; davanın 31.03.2022 tarihli duruşmasına Mahkeme kalemince taraf vekillerinden mazeret dilekçesi talep edildiğini, taraf vekillerinin duruşma … ve saatini UYAP ile oluşturulan elektronik ortamdan öğrenmelerine karar verilerek duruşmanın 05.04.2022 tarihine ertelendiğini, bu doğrultuda … duruşma gününe ilişkin duruşma davetiyesinin ise taraflarına tebliğ edilmediğini, 05.04.2022 tarihinde yapılan duruşmada Mahkemenin (1) No.lu ara kararında aynen “Bir önceki celse davacı vekilinin mazeret dilekçesi sunduğu, mazeretinin mahkemece kabul edildiği, duruşma günü ve saatinin UYAP sistemi üzerinden öğrenilmesine karar verildiği ancak bu şekilde belirlemenin usule uygun olmadığı anlaşılmakla davacı vekilinin bu celse mazeretli sayılmasına, duruşma zaptının kendisine tebliğine,” denilerek duruşma davetiyesinin taraflarına tebliğine karar verildiğini, ancak Mahkemenin ara kararına aykırı şekilde … duruşma gününe ilişkin duruşma davetiyesinin kendilerine tebliğ edilmediğini, bu sebeple sonraki duruşma günlerini öğrenme imkânı olmadığını, 05.07.2022 tarihli duruşmada davalının dosyayı takip etmediği yönündeki beyanı üzerine 05.04.2022 tarihli duruşmada verilen ara kararın gereğinin yerine getirilip getirilmediği araştırılmadan, davacı tarafça mazeret bildirmeden duruşmaya gelinmediği gerekçesiyle dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verildiğini ve yine bu kararın da taraflarına tebliğ edilmediğini ve dosyanın yenileme süresinde yenilenme imkânının olmadığını, 6100 sayılı Kanun’un 150 nci maddesi uyarınca dosyanın işlemden kaldırılmasının ön şartının tarafların usulüne uygun şekilde duruşmaya davet edilmesi olduğunu, dosyanın işlemden kaldırılması ve akabinde davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi için davacıya usulüne uygun şekilde tebliğ edilmiş bir duruşma davetiyesi bulunması gerektiğini, tarafların duruşma gününü UYAP ile oluşturulan elektronik ortamdan öğrenmelerine dair oluşturulan ara kararların usule uygun olmadığını ileri sürerek temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı vekiline duruşma … ve saatinin usulüne uygun olarak tebliğ edilip edilmediği ile davanın açılmamış sayılmasına dair verilen kararın usule ve kanuna uygun olup olmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 428 … maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 6100 sayılı Kanun’un 27 nci maddesi.
3. 6100 sayılı Kanun’un “Tarafların duruşmaya gelmemesi, sonuçları ve davanın açılmamış sayılması” kenar başlıklı 150 nci maddesi şöyledir:
“(1) Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflar, duruşmaya gelmedikleri veya gelip de davayı takip etmeyeceklerini bildirdikleri takdirde dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir.
(2) Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflardan biri duruşmaya gelir, diğeri gelmezse, gelen tarafın talebi üzerine, yargılamaya gelmeyen tarafın yokluğunda devam edilir veya dosya işlemden kaldırılır. Geçerli bir özrü olmaksızın duruşmaya gelmeyen taraf, yokluğunda yapılan işlemlere itiraz edemez.
(3) Duruşma gününün belli edilmesi için tarafların başvurması gereken hâllerde … tespit ettirilmemişse, son işlem tarihinden başlayarak bir ay geçmekle dosya işlemden kaldırılır.
(4) Dosyası işlemden kaldırılmış olan dava, işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde taraflardan birinin dilekçe ile başvurusu üzerine yenilenebilir. Yenileme dilekçesi, duruşma …, saat ve yeri ile birlikte taraflara tebliğ edilir. Dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak bir ay geçtikten sonra yenileme talebinde bulunulursa, yeniden harç alınır, bu harç yenileyen tarafça ödenir ve karşı tarafa yüklenemez. Bu şekilde harç verilerek yenilenen dava, eski davanın devamı sayılır.
(5) İşlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde yenilenmeyen davalar, sürenin dolduğu … itibarıyla açılmamış sayılır ve mahkemece kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır.
(6) İşlemden kaldırılmasına karar verilmiş ve sonradan yenilenmiş olan dava, ilk yenilenmeden sonra bir defadan fazla takipsiz bırakılamaz. Aksi hâlde dava açılmamış sayılır.
(7) Hangi sebeple olursa olsun açılmamış sayılan davadaki talep dahi vaki olmamış sayılır.”
3. Değerlendirme
1. Davanın tarafları, müdâhiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahiptirler. Yargılama ile ilgili bilgi sahibi olunmasını, açıklama ve ispat hakkını, mahkemenin, açıklamaları dikkate alarak değerlendirmesini içeren bu hakkın ve yargılamanın aleniliği ilkelerinin gerçekleşmesinin en önemli aracı, duruşma yapılmasıdır. Duruşma günü duruşmaya katılma imkânı olmayan taraf buna ilişkin mazeretini bildirip belgeleyerek duruşmanın ertelenmesini isteme olanağına sahiptir. O hâlde duruşma tayin edilerek, usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflardan yalnız biri duruşmaya katılırsa gelmeyen tarafın geçerli mazeret gönderip göndermediği incelenerek gelen tarafın bu mazeret dilekçesine karşı beyanına göre dosyanın işlemden kaldırılmasına ya da yargılamaya devam edilmesine karar verilecektir. Anılan hususların uygulanabilmesi için, her şeyden önce tarafların usulune uygun şekilde duruşmaya davet edilmiş olmaları gerekmektedir. Bu bağlamda tebligat, iddia ve savunma hakkının tam olarak kullanılmasının zorunlu unsurudur. Savunma hakkının temelini teşkil eden hukuki dinlenilme hakkı, … yargılanma ilkesinin ayaklarından biridir.
2. Somut uyuşmazlıkta bozma sonrası yapılan yargılamada; davacı vekili tarafından 31.03.2022 tarihli mazeret dilekçesi ile duruşmaya katılamayacağı bildirilerek duruşma gününü UYAP ile oluşturulan elektronik ortamdan öğrenmelerine karar verilmesi istenmiş; Mahkemece mazeret kabul edilerek tarafların mazeretinin kabulüyle duruşma gününü UYAP’… öğrenmelerine ve duruşmanın 05.04.2022 tarihine bırakılmasına karar verilmiştir.
3. 05.04.2022 tarihli duruşmada davacı vekili tarafından mazeret dilekçesi sunulmamış, davalı vekilinin de duruşmaya gelerek davayı takip etmeyeceklerini beyan etmesi üzerine Mahkemece aynen ”1-Bir önceki celse davacı vekilinin mazeret dilekçesi sunduğu, mazeretinin mahkemece kabul edildiği, duruşma günü ve saatinin UYAP sistemi üzerinden öğrenilmesine karar verildiği ancak bu şekilde belirlemenin usule uygun olmadığı anlaşılmakla davacı vekilinin bu celse mazeretli sayılmasına, duruşma zaptının kendisine tebliğine,” şeklinde ara karar oluşturularak duruşma günü 16…..2022 tarihine bırakılmış; fakat davacı vekiline duruşma gününü bildirir tebligat yapılmamıştır.
4. 16…..2022 tarihli duruşmada davalı vekilinin mazeret dilekçesi sunması üzerine davalının mazereti kabul edilerek 05.07.2022 tarihine duruşma günü verilmiştir. 05.07.2022 tarihli duruşmada ise davalı vekilinin davayı takip etmeyeceklerini beyanı ve davacı vekili tarafından da mazeret dilekçesi sunulmaması nedeniyle 6100 sayılı Kanun’un 150 nci maddesi uyarınca dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilmiştir. Davanın taraflarınca üç ay içinde yenileme talebi olmadığı gerekçesiyle davanın 05.10.2022 tarihi itibarıyla açılmamış sayılmasına karar verilmiş ise de varılan bu sonuç usule ve kanuna aykırı olmuştur.
5. UYAP ile oluşturulan elektronik ortamdan yapılan incelemede; 31.03.2022 tarihinden sonra davacıya yapılmış bir duruşma günü tebligatı bulunmadığı anlaşılmıştır.
6. Mahkemenin 05.04.2022 tarihli ara kararında da belirtildiği üzere, duruşma gününün UYAP’… öğrenilmesi usulünün uygulanabileceğine yönelik bir düzenleme bulunmadığı, davacı vekiline usulune uygun davetiye ile duruşma … ve saatini bildirir tebligat da yapılmadığından, davacı vekiline yeniden duruşma günü bildirilerek yargılamaya devam edilmesi, usulüne uygun tebliğe rağmen gelmez ise davanın işlemden kaldırılması gerekirken 05.07.2022 tarihli celsede takipsiz bırakılan davanın üç ay içinde yenilenmediği gerekçesiyle 6100 sayılı Kanun’un 150 nci maddesi uyarınca açılmamış sayılmasına karar verilmesi doğru değildir. Mahkemece yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
19…..2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.