YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/8868
KARAR NO : 2023/8652
KARAR TARİHİ : 06.06.2023

MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 31. Hukuk Dairesi

Taraflar arasındaki işe iade davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.

Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararının davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 25.04.2019 tarihli ve 2019/3510 Esas, 2019/9780 Karar sayılı kararı ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar verilmiştir.

Davacının … başvurusu üzerine Anayasa Mahkemesince 2019/10889 Başvuru numaralı ve 28.12.2021 tarihli karar ile davacının 2709 sayılı T.C. Anayasası’nın (Anayasa) 36 ncı maddesinde güvence altına alınan … yargılanma hakkı kapsamındaki mahkeme hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesince, Anayasa Mahkemesi kararı üzerine yapılan yargılama sonunda davanın reddine karar verilmiştir.

Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 18.01.2011-19.07.2016 tarihleri arasında davalı işyerinde çalıştığını, 19.07.2016 tarihinde herhangi bir gerekçe gösterilmeksizin … sözleşmesinin feshedildiğini, davacının savunmasının alınmadığını ileri sürerek feshin geçersizliğine, davacının işe iadesine, işe başlatmama halinde işe başlatmama tazminatı ve boşta geçen sürelere ilişkin ücretinin davalı tarafından ödenmesi gerektiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; … sözleşmesinin davacının verimi ya da davranışları ile ilgili nedenlerle feshedilmediğini, … sözleşmesinin işyerinin ve işin gerekleri nedeniyle feshedildiğini, müvekkilinin 15.07.2016 gecesi gerçekleşen darbe teşebbüsü ile ilgili olarak kamu ve … sektör kurum ve kuruluşları tarafından alınan tedbirler kapsamında, personel politikasını risk odaklı bakış açısıyla yeniden şekillendirme ihtiyacı hissettiğini, bu politikasını uygularken Kurumun ülke açısından kritik önemini dikkate alarak en … bir irtibat ihtimalini bile değerlendirerek karar verdiğini savunarak davanın reddini istemiştir.

III. İHLAL KARARINDAN ÖNCEKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. İlk Derece Mahkemesi Kararı
İlk Derece Mahkemesinin 28.02.2017 tarihli ve 2016/435 Esas, 2017/193 Karar sayılı kararıyla; davalı tarafça … sözleşmesinin davacının FETÖ/PDY terör örgütü ile illiyet, irtibat ve iltisakı olduğu kanaatine varılarak feshedildiği, 673 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin (673 sayılı KHK) 7 nci maddesi nazara alındığında davacı işçiden kaynaklanan nedenlerle … ilişkisinin ortadan kalktığı, bu durumun işveren yönünden katlanması beklenmeyecek nitelikte olduğu gerekçe gösterilerek davanın reddine karar verilmiştir.

B. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

C. Bölge Adliye Mahkemesi Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin 27.10.2016 tarihli ve 2017/1816 Esas, 2017/1400 Karar sayılı kararıyla; davacının … sözleşmesinin feshinin OHAL Kanun Hükmünde Kararnameleri ile çerçevesi çizilen şüphe feshi gerekçesine dayandığı, niteliği itibarıyla sıradan bir şüphe feshi olarak değerlendirilmesi ve bu konuda herhangi bir fesih denetimi, geçerlilik denetimi yapılmasının mümkün olmadığından bahisle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

D. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

E. Yargıtay Kararı
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 25.04.2019 tarihli ve 2019/3510 Esas ve 2019/9780 Karar sayılı ilâmı ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar verilmiştir.

IV. ANAYASA MAHKEMESİ KARARI VE İHLAL KARARINDAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. … Başvuru
Kesinleşen karara karşı davacı taraf Anayasa Mahkemesine … başvuruda bulunmuştur.

B. Anayasa Mahkemesi Kararı
1. Anayasa Mahkemesinin 28.12.2021 tarihli ve 2019/10889 Başvuru numaralı kararı ile; … yargılanma hakkının bir unsuru olan mahkeme hakkı gereği derece mahkemelerince asıl işverenin başvurucular hakkındaki değerlendirmesinin objektif ve makul dayanakları olup olmadığı, dolayısıyla geçerli feshin koşullarının oluşup oluşmadığı incelenmeden asıl işverenin şüphesine bağlı kalarak sonuca varıldığı, … anlamda bir yargısal faaliyet icra edilmediği şeklindeki gerekçe ile Anayasa’nın 36 ncı maddesinde güvence altına alınan mahkeme haklarının ihlal edildiğine karar verilmiştir.

2. Anayasa Mahkemesince ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak amacıyla dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.

C. İlk Derece Mahkemesi Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; Anayasa Mahkemesi kararı üzerine yeniden yargılama yapıldığı, yapılan araştırmada FETÖ/PDY silahlı terör örgütüne üye olmak suçundan davacı hakkında soruşturma başlatıldığı, fesihten sonra 2016 yılı içerisinde davacı hakkında FETÖ/PDY silahlı terör örgütüne üye olma suçundan yürütülen soruşturma gözetildiğinde fesih tarihi itibarıyla davacının FETÖ/PDY terör örgütüne yönelik üyelik, aidiyet, mensubiyet, irtibat ya da iltisaklı olduğuna ilişkin davalı işverende kuvvetli şüphenin oluştuğu, yürütülen ceza soruşturması sonucunda davacı hakkında kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmesinin fesih tarihinde işverende oluşan şüpheyi ortadan kaldırmayacağı ve feshi geçerli hâle getirmeyeceği bu nedenle feshin geçerli nedene dayandığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.

D. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

E. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; müvekkilinin … sözleşmesinin gerekçe gösterilmeden davalı işverence feshedildiğini, daha sonra davalı işverence 10.02.2017 tarihinde suç duyurusunda bulunulması üzerine soruşturma başlatıldığını, İlk Derece Mahkemesinin davacı hakkında 2016 yılında soruşturma başlatıldığına ilişkin tespitinin yerinde olmadığını, müvekkili hakkında fesih tarihi itibariyle yürütülen herhangi bir soruşturma bulunmadığını, bilahare yürütülen soruşturmada kovuşturmaya yer olmadığına karar verildiğini belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.

F. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; işveren tarafından yapılan yazılı fesih bildiriminde fesih sebebi açık ve somut olarak belirtilmemiş ise de; … sözleşmesinin terör örgütü üyeliği, irtibatı veya iltisakı iddiasıyla feshedilmiş olması hâlinde kendiliğinden araştırma ilkesinin uygulanması gerektiği, davacının … sözleşmesinin FETÖ/PDY bağlantısı bulunduğuna dair kuvvetli şüphe duyulması sebebi ile 19.07.2016 tarihinde feshedildiği ancak fesih tarihinde davacı hakkında herhangi bir suç duyurusunda bulunulmadığı, fesihten yaklaşık yedi ay sonra davacı hakkında FETÖ/PDY ile iltisakı veya irtibatı bulunduğu gerekçesi ile suç duyurusunda bulunulduğu ve soruşturma başlatıldığı, davacı hakkındaki soruşturma dosyasında kovuşturmaya yer olmadığına karar verildiği, yapılan araştırmalarda, davacının FETÖ/PDY ile iltisakı veya irtibatı bulunduğu şüphesine dair herhangi bir bilgi ve belge tespit edilemediğinden bahisle davacının istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak feshin geçersizliğinin tespitiyle davacının işe iadesine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; 15 Temmuz 2016 tarihli darbe teşebbüsünün olağanüstü şartları ile yapılan değerlendirme neticesinde, davacı ile beraber iltisakı/irtibatı olduğu kanaatine varılan personele yönelik tedbirler çerçevesinde davacının … sözleşmesinin feshedildiğini, işe alınması sırasında davacıya referans olan yöneticinin, FETÖ/PDY iltisaklı/irtibatlı olan kişileri davalıya ait işyerine yoğun bir şekilde istihdam ederek kadrolaşmaya yol açtığının bilindiğini, davacının FETÖ/PDY ile ilgili olarak ceza soruşturması geçirdiğini, bu nedenle feshin, şüphe feshinin şartlarını taşıdığı ve geçerli nedene dayandığı, emsal işçinin dosyasında şüphe feshi kabul edildiğini belirterek kararın bozulmasına karar verilmesini istemiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, … olarak … sözleşmesinin feshinin geçerli nedene dayanıp dayanmadığı noktasında toplanmaktadır.

2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 … maddeleri, 4857 sayılı … Kanunu’nun 2, 18, 19 ve 20 nci maddeleri.

3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 … maddesinde yer … sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 … maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

……..2023 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.