YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/8426
KARAR NO : 2023/6709
KARAR TARİHİ : 04.05.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı … vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; davalılardan Tez Koop … Sendikası tarafından yapılan yetki tespit başvurusu üzerine diğer davalı Bakanlık tarafından Tez Koop … Sendikasının müvekkillerine ait işyerlerinde toplu … sözleşmesi yapmak için kanunun aradığı çoğunluğu sağladığına ilişkin olarak 10.09.2021 tarihli ve 32664 sayılı yetki tespiti yazısının düzenlendiğini, yetki tespitine konu işyerlerinin Karayolları Genel Müdürlüğü ile müvekkili Şirketler arasında imzalanan OGS ve HGS … Hizmetlerinin yürütülmesine ilişkin ihale kapsamında işyerleri olduğunu, ihale kapsamında 5 adet işyeri bulunduğunu, davalı Sendikanın başvuru tarihi olan 30.07.2021 tarihi itibarıyla; … Yenimahalle işyerinde 29 işçi, … Etlik işyerinde 89 işçi, … işyerinde 49 işçi, Trabzon işyerinde 49 işçi ve … … işyerinde 75 işçi olmak üzere toplam 291 işçi çalıştığını, tüm bu işçiler dikkate alındığında davalı Sendikanın toplu … sözleşmesi yapmak için kanunun aradığı yeterli çoğunluğu sağlayamadığını, öte yandan müvekkili Şirketlerin … merkezi işi yapmaları nedeniyle haberleşme işkolunda yer aldıklarını, işkolu itibarıyla ilgili ve yetkili sendikanın Tez Koop … Sendikası olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davalı Sendikanın yetkili olduğu yönünde diğer davalı … Bakanlığınca yapılan tespitin iptaline, işyerlerinin işletme olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı … vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Bakanlıkça yapılan yetki tespitinde, Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) bildirilen işyerlerine ilişkin tescil ve işçi bildirimleri ile e-Devlet üzerinden yapılan sendika üyelik işlemlerinin esas alındığını, Tez Koop … Sendikasının Pusula Call Center İletişim A.Ş. – Efor Etkileşim Merkezi A.Ş. … Ortaklığı unvanlı işyeri için yapmış olduğu yetki tespit başvurusunun 30.07.2021 tarihinde kayıtlara girdiğini, işverenin SGK’ya yaptığı tesciller vasıtasıyla yetki tespit düzeyi, işyerinin hangi işkolunda bulunduğu ve işyerinde çalışan işçi sayısı, işçilerin e-Devlet üzerinden yapmış olduğu sendika üyelik ve üyelikten çekilme işlemleri ile işyerinde çalışan sendikalı işçi sayısına ulaşıldığını, Bakanlık sistemine yansıyan bilgilere göre davacı işverene ait yetki tespiti için başvuran Sendikanın işkolunda dört işyeri bulunduğunu ve bu bağlamda işletme düzeyinde yetki tespit işlemi yapıldığını, işyerinde başvuru tarihi itibarıyla 219 işçi çalışmakta olup 89 işçinin yetki tespiti için başvuran Sendikaya üye bulunduğunu, bu doğrultuda Sendikaya olumlu yetki tespiti verildiğini, yapılan işlemin mevzuata uygun olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı Tez Koop … Sendikası cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 30.07.2021 tarihli yetki tespit başvuru tarihi itibarıyla Pusula Call Center İletişim AŞ ve Efor Etkileşim Merkezi Yön. Sis. AŞ … Ortaklığına ait 10 No.lu işkolunda kurulu bulunan 1376229.006 – 1303713.034 – 1114082.061 – 1376369.006 SGK sicil No.lu işyerlerinde çalışan işçilerin ve Sendika tarafından beyan edilen üye isim listelerinin belirlendiği 12.10.2022 tarihli ek bilirkişi raporu kapsamında, her ne kadar davalı Bakanlıkça düzenlenen 10.09.2021 tarih ve 32664 sayılı yetki tespiti yazısında tespite konu işletmede çalışan 219 işçiden 89 işçinin Tez Koop … Sendikasına üye olduğu belirtilmişse de, dosya kapsamında 76 üyenin dışında başkaca işçilere ait sendika üyelik belgesine rastlanamadığından davalı Sendika tarafından beyan edilen 76 üye itibarıyla (%34,70) kanunun aradığı %40 çoğunluğun sağlanamadığının tespit edildiği gerekçesiyle davanın kabulü ile yetki tespitinin iptaline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı … vekili istinaf dilekçesinde; Bakanlığın yetkili sendikanın belirlenmesinde kendisine gönderilen üyelik ve üyelikten çekilme bildirimleri ile SGK’ya yapılan işçi bildirimleri ve işverenler tarafından yapılan işyerlerine ilişkin tescil ve işçi bildirimlerinin esas alındığını, Kurum kayıtlarında otomasyon sistemi ile yansıyan bilgiler doğrultusunda işlem yapıldığını, yetki tespit başvuru tarihinden önce Kuruma yapılmamış bildirimlerin dikkate alınmadığını, yetki tespit başvurusunun 30.07.2021 tarihinde kendilerine ulaştığını, davacı işverene ait yetki tespiti için başvuran Sendika ile aynı işkolunda bulunan 4 işyerinin işletme düzeyinde yetki tespit işleminin yapıldığını, başvuru tarihi itibarıyla 219 işçi çalıştığını, 89 işçinin tespit başvurusu yapan sendikaya üye olduğunu, mevzuat hükümlerine uygun olarak olumlu yetki tespiti yapıldığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı Tez Koop … Sendikası vekili istinaf dilekçesinde; yetki tespiti başvuru tarihi itibarıyla Pusula Call Center İletişim AŞ – Efor Etkileşim Merkezi Yön. Sis. AŞ … Ortaklığına ait 10 No.lu işkolunda kurulu bulunan işyerlerinde toplam çalışan sayısı bakımından müvekkili Sendikanın işletme düzeyinde toplu … sözleşmesi yapmak üzere kanunun aradığı çoğunluğu sağladığını, Mahkeme kararının hatalı olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Sendikanın yetki talebinde bulunduğu 30.07.2021 tarihi itibarıyla davacı Ortaklığa ait 10 No.lu işkolunda faaliyet gösteren 4 adet işyerine dair yetki tespit incelemesinin işletme düzeyinde yapıldığı, başvuru tarihi itibarıyla davalı Sendikanın kanunun aradığı kurulu bulunduğu 10 No.lu işkolunda çalışan işçilerin en az %1’i oranında üyesinin mevcut olduğu ve 10 No.lu işkolunda faaliyet gösteren davacıya ait 4 adet işyerinde 219 işçinin çalıştığı, davalı Sendika tarafından beyan edilen sendika üyesi 70 işçi yönünden kanunun aradığı %40 çoğunluğun sağlanamadığı gerekçesiyle başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı … vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı … vekili, cevap ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 41 … ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı … Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu … sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu … sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki” kenar başlıklı 41 … maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu … sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu … sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu … sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı … günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını … işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı … günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı … günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı … günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 … maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 … maddesinde yer … sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 … maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı … harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.