YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/8425
KARAR NO : 2023/6440
KARAR TARİHİ : 02.05.2023

MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi

Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalılardan … (Bakanlık) ile … İmar İnş. Taah. San. ve Tic. AŞ (… Şirketi) vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılardan Bakanlık ve … Şirketi vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; belediye şirketinin yaptığı işin belediye hizmeti olduğunu iddia ederek davalı Bakanlığın kanun ve usul hükümlerine aykırı 21.01.2022 tarihli ve 31726 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2022/4 karar numaralı işkolu tespit kararında yer … 1369872.006 sicil numaralı işyeri ile ilgili tespitin iptali ile bu işyerinin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğinin tespitini talep etmiştir.

II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; davacının taleplerinin haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, davanın süresinde açılıp açılmadığının tetkik edilmesi gerektiğini, Bakanlık … müfettişi incelemesi ve mevzuata göre yapılan tespitin doğru olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.

2. Davalı Şirket vekili cevap dilekçesinde; dava dilekçesindeki aleyhe hususları kabul etmediklerini, davanın süresinde açılıp açılmadığının tetkik edilmesi gerektiğini, dava dilekçesinde müvekkili Şirketin belediye hizmetlerini yerine getiren bir belediye şirketi olduğu ve … Büyükşehir Belediyesine ait olduğu belirtilmişse de müvekkili Şirketin diğer … şirketler gibi eşit şartlarda rekabet ederek iştirak eden ve üstlenmiş olduğu işleri yerine getiren bir şirket olduğunu, müvekkili Şirket hakkında … tarafından verilmiş olan kararın doğru olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.

3. Diğer davalılar cevap dilekçesi vermemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Şirketin tespite konu işyerindeki teknik amacın, üretilen her türlü mal veya hizmetin ağırlıklı olarak belediye amaç ve faaliyetlerine özgülendiği, ekonomik yapısının, gelirinin tamamının bu yoldan ve kaynaktan elde edildiği ve yönetimi ile personelin tamamının bu amaca özgülendiği, Şirket merkezi ile ilgili işkolu tespiti hakkında verilen kararda Şirketin 20 sıra numaralı işkolunda bulunduğunun belirtildiği, buna göre Şirketin bu birimindeki işlerin de asıl işin tâbi olduğu işkolunda sayılması gerektiği, belediye şirketlerinin … izinle ve belediye hizmet alanlarında faaliyet göstermek üzere kurulabilmesi hususları dikkate alındığında belediye şirketi niteliğindeki … Şirketine ait olan “…/…” adresindeki işyerinde, belediye hizmeti niteliğinde faaliyetler yürütüldüğü ve tespit konusu işyerinin genel işler işkoluna dâhil olduğu, bu hususun yerinde inceleme yapmak suretiyle düzenlenen 13…..2022 tarihli bilirkişi raporu ile tespit edildiği, raporun usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılardan Bakanlık ve … Şirketi vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.

B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı Bakanlık vekili; davalı Şirkete ait 1369872.006 sicil numaralı işyerinin, Şirket bünyesinde ortak sağlık ve güvenlik birimi olarak büro işleyişinde bir şube vasfında hizmet verdiğini, 10 sıra numaralı ticaret, büro, eğitim ve … sanatlar işkolunda yer aldığını, İlk Derece Mahkemesinin aksi yöndeki kabulünün hukuka aykırı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.

2. Davalı … Şirketi vekili; tartışma konusu işyerinin 10 sıra numaralı işkolunda bulunduğunu, müvekkili Şirketin bağımsız tüzel kişiliği olduğunu, belediyelerin yanı sıra kooperatif, birlikler ve diğer kuruluşlara da hizmet verdiğini, İlk Derece Mahkemesi kabulünün mevzuata ve dosyanın delil durumuna aykırı düştüğünü belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; uyuşmazlık konusu işyerinde yürütülen faaliyetlerin niteliği itibarıyla asıl işe yardımcı … olarak değerlendirilmesi gerektiği, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 4 üncü maddesinin ikinci fıkrası ile İşkolları Yönetmeliği’nin 3 üncü maddesi uyarınca, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılacağından belediye şirketi vasfında olan … Şirketine ait dava konusu işyerinin de asıl işin dâhil olduğu genel işler işkolunda yer alması gerektiği gerekçesiyle istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılardan Bakanlık ve … Şirketi vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.

B. Temyiz Sebepleri
Davalılar Bakanlık ve … Şirketi vekilleri; istinaf dilekçelerinde ileri sürülen gerekçeler ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuşlardır.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun’un 4 ve 5 … maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun’un “Kuruluş serbestisi” kenar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“ (1) … Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.
…”

2. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi şu şekildedir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”

3. 6356 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı ise şöyledir:
“…Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu … artık asıl işveren yönünden yardımcı … olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl … kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir. …”

4. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 … maddesi ise şu şekildedir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş … içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) … bir toplu … sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu … sözleşmesini etkilemez.”

5. 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanununun 5 … maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş … içinde dava açabilir.”

6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 … maddeleri.

3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 … maddesinde yer … sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalılar Bakanlık ve … Şirketi vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 … maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Davalı … harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

02.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.