YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/8422
KARAR NO : 2023/6439
KARAR TARİHİ : 02.05.2023

MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi

Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.

Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılardan … (Bakanlık) ile Havza 25 Mayıs Termal Tesisleri Turizm AŞ (Havza Şirketi) ve … Otel Lokanta Dinlenme Yerleri İşçileri Sendikası (TOLEYİS) vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin, Sendikanın başvurusu üzerine davalı Bakanlığın 12…..2019 tarihli ve 30799 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2019/28 karar numaralı işkolu tespiti kararında, Havza Belediye Başkanlığının iştiraki olan davalı Şirkete ait 1061396.055 sicil numaralı işyerinin hamam olduğunu, işyerinde hamam hizmetine özgü işler yürütüldüğünü, işçilerin bu işe özgü işlerde çalıştıkları gerekçesi ile söz konusu işyerinin İşkolları Yönetmeliği’nin 18 sıra numaralı konaklama ve eğlence işleri işkoluna girdiğinin tespit edildiğini, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun (5393 sayılı Kanun) 14 ve 15 … maddeleri gereği davalı Şirketin faaliyetinin İşkolları Yönetmeliği’nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğini, Yargıtay uygulamaları gereği belediye hizmeti niteliğindeki işlerin iştirakler veya üçüncü kişiler tarafından yapılmış olmasının işlerin salt belediye hizmeti niteliğini değiştirmeyeceğini iddia ederek Bakanlığın bahse konu işkolu tespit kararının iptaline ve davalı Şirkete ait işyerlerinde yürütülen faaliyetin İşkolları Yönetmeliği’nde 20 sıra numaralı genel işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; davalı Şirketin her ne kadar belediye iştiraki olsa dahi işkolu incelemesi yapılan işyerinin niteliği itibarıyla hamam olduğunu, işyerinde hamam hizmetine yönelik işlerin yürütüldüğünü, yapılan işlemin usul ve kanuna uygun olduğu savunarak davanın reddini istemiştir.

2. Davalı … vekili cevap dilekçesinde; davalı Şirketin tespite konu işyerinin hamam olduğu, işkolu tespit kararının işyerinde görülmekte olan işlerin niteliğine bağlı olarak oluşturulduğunu, davalı Şirketin sırf belediye iştiraki olması yapılan işlerin genel işler olarak kabulünü gerektirmediğini, Bakanlığın tespitinin mevzuata uygun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.

3. Davalı … Otel Lokanta ve Eğlence Yerleri İşçileri Sendikası (…) vekili cevap dilekçesinde; davalı Şirketin ayrı bir tüzel kişilik olduğunu, yaptığı işin termal tesis işletmesi olduğunu, bu tesislerin konaklama ve dinlenme yerleri olduğunu, otel niteliğinde çalışan işyerleri olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.

4. Davalı Şirket, davaya cevap vermemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davaya konu işyerinin hamam olduğu, işçilerin de hamam işine özgü işleri yaptığı, her ne kadar davaya konu yerin Belediyeye bağlı çalıştığı belirtilmekte ise de yapılan faaliyetlerin belediye işleri arasında yer almadığı ve kendine özgü çalışma düzeninin olduğunun anlaşılıdğı, dosyaya sunulan raporun hüküm kurmaya elverişli olduğu, davaya konu yerin konaklama ve eğlence işleri işkolunda yer alması gerektiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna aykırı olduğunu, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanunu’na (6356 sayılı Kanun), 5393 sayılı Kanun’a, İşkolları Yönetmeliği’ne ve Yargıtayın yerleşik içtihatlarına açıkça aykırı olduğunu, işbu hususun dosya muhtevası, ihtilaf konusu dava dosyası ile aynı mahiyetteki onanmak suretiyle kesinlemiş emsal güncel mahkeme kararları, Prof. Dr. … … ile Prof. Dr. … ÖZKARACA tarafından hazırlanan işkollarına ilişkin hukuki mütalaa ve Prof. Dr. … … tarafından hazırlanan işkollarına ilişkin hukuki mütalaa ile … olduğu hususu da gözetilerek belediye hizmetlerinin tamamının İşkolları Yönetmeliği’ndeki genel işler işkolu içerisinde sayılması gerekiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; somut uyuşmazlıkta belediye şirketi niteliğini haiz Havza Şirketine ait olan tespite konu işyerinde belediye hizmeti niteliğinde faaliyetler yürütüldüğünden, tespit konusu işyerinin de asıl işin dâhil olduğu işkolu olan genel işler işkolunda yer aldığının anlaşıldığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan kabulüne karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılardan Bakanlık, Havza Şirketi ve TOLEYİS vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardir.

B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı Bakanlık vekili temyiz dilekçesinde; müfettişlerce yapılan incelemede tespite konu işyerinde hamam hizmetlerinin yürütüldüğünün ve bu işyerindeki faaliyetlerin Belediye hizmetlerine girmediğinin değerlendirildiğini, bu durumda işyerinin belediyeden bağımsız değerlendirilmesi gerektiğini ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.

2. Davalı Şirket vekili temyiz dilekçesinde; davalı Şirketin bir belediye iştiraki olmasının, sırf bu nedenle yürütülen işlerin genel işler kapsamında değerlendirilmesi için yeterli olmadığını, davalı Şirket ayrı bir tüzel kişi olduğundan Şirket ortağının Belediye olmasının işyerinin Belediyeye ait olduğu anlamına gelmediğini, belediye şirketine ait işyerlerinin işkolu tespiti yapılırken, bu işin mevzuatta sayılan belediye hizmetlerinden olup olmadığına göre değil, belediyeden ayrı bir tüzel kişiliğe sahip işverenin işyerinde yapılan işin teknik amacına göre belirlenmesi gerektiğini ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.

3. Davalı … vekili temyiz dilekçesinde; belediye şirketine ait işyerlerinin işkolu tespiti yapılırken, bu işin mevzuatta sayılan belediye hizmetlerinden olup olmadığına göre değil, belediyeden ayrı bir tüzel kişiliğe sahip işverenin işyerinde yapılan işin teknik amacına göre belirlenmesi gerektiğine ilişkin Prof. Dr. … Kabakçı’nın 28.09.2020 tarihli uzman görüşünü ekte sunarak davalı Şirketin bir belediye iştiraki olmasının, sırf bu nedenle yürütülen işlerin genel işler kapsamında değerlendirilmesi için yeterli olmadığını ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun’un 4 üncü ve 5 … maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun’un “Kuruluş serbestisi” kenar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:
“ (1) … Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.
…”

2. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.
(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.
(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”

3. 6356 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:
“Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu … artık asıl işveren yönünden yardımcı … olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl … kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir.”

4. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 … maddesi ise şöyledir:
“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş … içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.
(2) … bir toplu … sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.
(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu … sözleşmesini etkilemez.”

5. 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin (Yönetmelik) 4 üncü maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“(1) Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanununun 5 … maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş … içinde dava açabilir.”
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 … maddeleri.

3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 … maddesinde yer … sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalılardan … ile Havza Şirketi ve TOLEYİS vekilleri tarafından temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 … maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Davalı … harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

02.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.