YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/8380
KARAR NO : 2023/6711
KARAR TARİHİ : 08.05.2023

MAHKEMESİ :… Mahkemesi

Taraflar arasında … 43. … Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen yetki tespitine itiraz davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece … Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve … 43. … Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

… 43. … Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; Mahkemenin yetkisizliğine karar verilmiştir.

… 43. … Mahkemesi kararının davacı vekilince temyizi üzerine, Dairemizin 16.02.2022 tarihli ve 2022/1166 Esas, 2022/1823 Karar sayılı ilâmı ile hükmün onanmasına karar verilmiştir.

Kesinleşen yetkisizlik kararı üzerine yetkili Mahkemede yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince, davanın reddine karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Sendikanın 12.02.2021 tarihinde müvekkili Şirketin işyerleri için yetki tespiti başvurusunda bulunduğunu, bunun üzerine Bakanlığın 22.02.2021 tarihli yetki tespit yazısı ile müvekkiline ait 1091162, 1091163 ve 1091164 No.lu işyerleri için gerekli çoğunluğun sağlandığı belirtilerek Sendikaya işletme toplu … sözleşmesi yapma yetkisi verildiğini, yetki tespit yazısının müvekkiline 26.02.2021 tarihinde tebliğ edildiğini, dava dilekçesinin görevli makama kaydettirildiğini, yetkili mahkemenin … … Mahkemeleri olduğunu, müvekkilinin işletme toplu … sözleşmesi kapsamına girmesi gereken işyerlerinin eksik belirlendiğini, iletişim işkolunda müvekkilinin başka işyerleri bulunmasına rağmen yetki tespiti sırasında bu işyerlerinin dikkate alınmadığını, yetki tespitine dâhil edilen 1091164 No.lu işyerinin iletişim işkolu kapsamında işyeri olmadığını, bu nedenle işletme toplu … sözleşmesine dâhil edilmesinin hukuken doğru olmadığını, davalı Sendikanın müvekkiline ait ve işletmeye dâhil işyerlerinde yasanın aradığı %40 çoğunluğu sağlamadığını, davalı Bakanlığın işletme toplu … sözleşmesi kapsamındaki kimi işyerleri için tespit ettiği işçi ve üye sayılarının da hatalı olduğunu iddia ederek yetki tespitini iptalini talep etmiştir.

II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; davanın süresi içinde açılmadığının tespiti hâlinde süre yönünden reddine karar verilmesini, davacının işletme merkezinin … olduğunu, … Çalışma ve … Kurumu İl Müdürlüğü yetkili alanına giren işbu davanın yetkisizlik yönünden reddine karar verilmesini, yetki tespitinin 07 iletişim işkolunda yer … ve 4810578953 vergi numarası altında faaliyet gösteren işlerinin değerlendirilmesine göre yapıldığını, dava dilekçesinde ifade edilen işyerlerinin sicil numaraları üzerinden sorgulama yapıldığında yetki tespitinde yer alması gerektiği iddia edilen işyerlerinin işkollarının farklı olduğunu, dolayısıyla bu işyerlerinin yetki tespitinde yer alması gerektiği iddiasının hukuki temelden yoksun olduğunu, yine dava dilekçesinde bazı sicil numaraları verilerek yetki tespitine dâhil edilmesi gerektiği ileri sürülen diğer bir kısım işyerlerinin vergi kimlik numaraları ve unvanları ile davacı işyeri bilgilerinin eşleşmediğinin tespit edildiğini, dava konusu işlemin usul ve hukuka uygun olarak tesis edildiğini, iptalini gerektirecek bir husus bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.

2. Davalı Sendika vekili cevap dilekçesinde; dava dilekçesi ekinde somut hiçbir delilin yer almadığını, Bakanlığın tespit ve işleminin Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kayıtları doğrultusunda yapıldığını isabetli ve doğru olduğunu, müvekkili Sendikanın %58 gibi ezici bir çoğunlukla çoğunluğu sağladığını, davanın toplu … sözleşmesi sürecini uzatmaya matuf artniyetli bir itiraz niteliğinde olduğunu, hem kayıt hem dava işleminin hak düşürücü süre içinde açılıp açılmadığının resen tespiti ile süre aşımı söz konusu ise davanın sırf bu nedenle reddine karar verilmesi gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
… 43. … Mahkemesinin 12.03.2021 tarihli ve 2021/303 Esas, 2021/318 Karar sayılı kararıyla; uyuşmazlıkta 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 79 uncu maddesinde görevli makamın bulunduğu yer mahkemesinin yetkili olduğunun açık ve emredici nitelikte belirtilmiş olması karşısında yetkili mahkemenin görevli makam olan … Çalışma ve … Kurumu İl Müdürlüğünün bulunduğu … … Mahkemesi olduğu gerekçesiyle davanın yetkisizlik nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
… 43. … Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. Gerekçe ve Sonuç
… Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesinin 01…..2021 tarihli ve 2021/1477 Esas, 2021/1446 Karar sayılı kararı ile; İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Dairemizin 07.10.2021 tarihli ve 2021/8992 Esas, 2021/13918 Karar sayılı ilâmı ile; … 43. … Mahkemesince tarafların hukuki dinlenilme hakkını ihlal eder şekilde, ön inceleme duruşması icra edilmeksizin dosya üzerinden yetkisizlik kararı verilmesinin isabetsiz olduğu gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

B. … 43. … Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
… 43. … Mahkemesinin 05.03.2021 tarihli ve 2021/1235 Esas, 2021/1025 Karar sayılı kararı ile; 6356 sayılı Kanun’un 79 uncu maddesinde uyuşmazlıkta görevli makamın bulunduğu yer mahkemesinin yetkili olduğunun açık ve emredici nitelikte belirtilmiş olması karşısında yetkili mahkemenin görevli makam olan … Çalışma ve … Kurumu İl Müdürlüğünün bulunduğu … … Mahkemesi olduğu gerekçesiyle davanın yetkisizlik nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.

C. Onama Kararı
1. … 43. … Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Dairemizin 16.02.2022 tarihli ve 2022/1166 Esas, 2022/1823 Karar sayılı kararı ile; yetkisizlik kararının onanmasına karar verilmiştir.

D. Kesinleşen Yetkisizlik Kararı Üzerine İlk Derece Mahkemesince Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; celp edilen Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarına göre davacının iddia ettiği 0020888, 1129617, 1018579, 1038336, 1207445, 1054980, 1105498, 1497361,1497360, 1118095 ve 1118097 sicil numaralı işyerlerinin hiçbirinin iletişim işkolunda olmadığı ve davacı Şirketin bu yöndeki itirazının yerinde olmadığının görüldüğü, davalı Sendikanın 12.02.2021 tarihinde yetki başvurusunda bulunduğu, başvuru tarihi itibarıyla davalı Bakanlık kayıtları ile Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kayıtlarına göre 1091162.003, 1091163.003 ve 1091164.003 sicil numaralı işyerlerinde ve işletmede çalışan işçi sayısının toplam 429 olduğu, 245 işçinin davalı Sendikaya üye olduğu ve işletmede çalışan işçilerin %40’ından fazlasının davalı Sendikanın üyesi bulunduğu, işletmede toplu … sözleşmesi yapmak için gerekli çoğunluğu sağladığı, davacının itirazının yerinde olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; bilirkişi incelemesi talebinin reddinin yerinde olmadığını, tespit kapsamındaki işyerlerinin eksik belirlendiğini, …-… Şirketler topluluğu bünyesinde iletişim işkolunda kurulu başka işyerlerinin de bulunduğunu, işyerlerinin niteliklerinin değerlendirilmediğini, 1091164 SGK sicil numaralı işyerinin iletişim işkolunda olmadığını, %40 çoğunluk şartının sağlanamadığını, çalışan ve üye sayısının hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun’un 41 … ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı … Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu … sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu … sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”

2. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki” kenar başlıklı 41 … maddesinin birinci fıkrası şu şekildedir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu … sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu … sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”

3. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki tespiti için başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu … sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı … günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.

(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”

4. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki itirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şu şekildedir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını … işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı … günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı … günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı … günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”

5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 … maddeleri.

3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 … maddesinde yer … sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 … maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,

08.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.