YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/7980
KARAR NO : 2023/11930
KARAR TARİHİ : 13.09.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1092 E., 2023/464 K.
KARAR : Davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddi, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : … 14. … Mahkemesi
SAYISI : 2018/155 E., 2019/147 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddi, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalıya ait 2. Hava İkmal Bakım … Komutanlığı işyerinde çalışmakta olduğunu, … … Sendikası üyesi olduğunu, davacının askerde olduğu dönemde … ile … … Sendikası arasında 16 ncı dönem toplu … sözleşmesinin imzalandığını, 13 üncü dönem toplu … sözleşmesinin maddeleri gereğince; sözleşmenin imza tarihinde işyerinde çalışmakta olan ve çırak okulu, orta sanat okulu, sanat enstitüsü, endüstri meslek lisesi mezunu işçilerin, 15.08.1991 tarihinde üç üst derecesine intibaklarının yapıldığını, 01.08.1991 tarihi ve sonrası işe alınıp 13 üncü dönem toplu … sözleşmesinin geçici 1 inci maddesine göre intibakı yapılamayan işçilerin de 16 ncı dönem toplu … sözleşmesinin geçici 6 ncı maddesi gereği 15.10.1997 tarihinden geçerli olmak üzere, bir üst ücret derecesine intibak ettirildiklerini, ancak işverenin bu uygulama için işçilerden müracaat aldığını, müracaat ve değerlendirme aşamasında, muvazzaf askerlik görevinde olan davacının intibakının yapılmadığını, diğer işçilerin intibakının yapıldığını, müvekkilinin 15.10.1997 tarihinde işyerinde olmasına rağmen, toplu … sözleşmesi hükümlerinden faydalandırılmadığını ve bir derecelik intibakının işverence yapılmadığını, davacıya emsallerine göre düşük ücret derecesinden ücret ödenmesine devam edildiğini iddia ederek bir üst derecesine intibakının yapılması gerektiğinin tespiti ile fark ücret, fark akdi ikramiye ve fark ilave tediye ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; görev, yetki, husumet, zamanaşımı itirazında bulunduklarını, davacının Teknoloji ve Üretim Komutanlığı emrinde çalışmakta olduğunu, 18.11.1991 tarihinde işe başladığını, 21.11.1996 tarihinde askerlik görevi için … sözleşmesinin feshedildiğini, 25.05.1998 tarihinde işe tekrar başladığını, 16 ncı dönem toplu … sözleşmesinin 09.05.1997 tarihinde imzalandığını, ilgili geçici 6 ncı maddesinde; “01/08/1991 tarihi ve sonrasında Endüstri Meslek Lisesi, Teknik Lise ve Meslek Yüksek Okulu mezunu olarak işe alınan ve bu sözleşmenin imza tarihinde çalışmakta olan işçilere 15/10/1997 tarihinde geçerli olmak üzere bir üst derece verilir. Bir önceki ücret derecesinde beklediği süre yeni ücret derecesinde geçmiş sayılır. Ancak 13. Dönem …’nin geçici madde 1/A fıkrasından yararlanan işçilere bu derece verilemez.” dendiğini, ilgili maddede imza tarihinde çalışmakta olan işçilere bir üst derece verileceğinin belirtildiğini, oysa davacının sözleşmenin imza tarihinde askerde olduğu için yararlanamayacağını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; ….01.1995-15.07.2003 tarihleri arasında muvazzaf askerlik görev süresinin 18 ay olduğu, davacının da davalı … bünyesindeki çalışmasından zorunlu askerlik görevi nedeniyle 21.11.1996 tarihinde ayrıldığı, askerlik bitimini müteakip 24.04.1998 tarihinde tekrar işe başlamak için başvuruda bulunduğu ve 25.05.1998 tarihinde fiilen çalışmaya devam ettiği, bu kapsamda 16 ncı dönem toplu … sözleşmesinin 23 üncü maddesi uyarınca davacı tarafından yapılan başvurunun süresinde olduğu, işbu askerlik sonrası işe başlama tarihinin yeni bir işe giriş olmayıp önceki çalışma ile birleştirilen ve devamı mahiyetinde olan askı sonrası işe başlatma olduğu ve davacının toplu … sözleşmesi uygulama tarihi olan 01.03.1997 ve toplu … sözleşmesi imza tarihi olan 09.05.1997 tarihinden öncesinde de davalı işyerinde çalıştığı ve talebinin yerinde olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; tespit talebi konusunda karar verilmediğini, faiz başlangıç tarihleri ve faiz türünün hatalı kabul edildiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; toplu … sözleşmesinin imza tarihinde çalışmakta olan işçilere uygulanacağını, davacının imza tarihinde çalışmadığını ve … sözleşmesinin askerlik nedeniyle feshedilmiş olduğunu, askerliğin … sözleşmesini askıya alan bir durum olmadığını, kararın hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosyada mevcut üye kayıt fişinden davacı işçinin … … Sendikasınca üyeliğe kabul edildiğinin görüldüğü, davalı Bakanlık ile … … Sendikası arasındaki 16 ncı dönem 01.03.1997-28.02.1999 yürürlük süreli toplu … sözleşmesinin 09.05.1997 tarihinde imzalandığı, anılan toplu … sözleşmesinin geçici 6 ncı maddesindeki düzenlemenin “1 Ağustos 1991 tarihi ve sonrasında Endüstri Meslek Lisesi,Teknik Lise ve Meslek Yüksek Okulu(teknik bölüm) mezunu olarak işe alınan ve bu sözleşmenin imza tarihinde çalışmakta olan işçilere 15 Ekim 1997 tarihinden geçerli olmak üzere bir üst derece verilir. Bir önceki ücret derecesinde beklediği süre yeni ücret derecesinde geçmiş sayılır. Ancak 13. Dönem …’in Geçici Madde 1/A fıkrasından yararlanan işçilere bu derece verilmez.” şeklinde olduğu, dosya içeriğinde bulunan “Hizmet Akdi Fesih Onayı” ile davacı işçinin askerlik nedeniyle 21.11.1996 tarihinde … sözleşmesinin feshedildiği ve kıdem tazminatının ödenmesine ilişkin evrakların olduğu, bu durumda davacı işçinin askerlik nedeniyle fesih hakkını kullandığı ve kıdem tazminatını aldığı, davacı işçinin askerlik dönüşü davalı işyerinde işe başlamakla birlikte askere giderken tasfiyenin söz konusu olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddi, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; müvekkilinin bir üst dereceye intibakının askerde olmasından dolayı yapılmadığını, askerden dönen işçilere dava konusu geçici 6 ncı madde dolayısıyla intibak işlemlerinin yapıldığını, müvekkilinin kıdem tazminatı almış dahi olsa, askerlik sonrası işe başlama tarihinin yeni bir işe başlama olmayıp önceki çalışmanın devamı mahiyetinde olduğunu, bu nedenle ret kararının hukuka aykırı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe:
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davacının toplu … sözleşmesi kapsamında bir üst dereceye intibakının yapılıp yapılmayacağı, bu kapsamda fark ücret, fark ikramiye ve fark ilave tediye ücreti alacaklarının bulunup bulunmadığı hususlarındadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. Dairemizin 14.01.2021 tarihli ve 2020/2977 Esas, 2021/966 Karar sayılı ilâmı.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.