YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/7933
KARAR NO : 2023/11787
KARAR TARİHİ : 12.09.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/4829 E., 2023/172 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : … 2. … Mahkemesi
SAYISI : 2021/41 E., 2022/1529 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince 04.09.2019 tarihli ve 2017/341 Esas, 2019/635 Karar sayılı karar ile davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince 22.12.2022 tarihli ve 2020/1956 Esas, 2020/702 Karar sayılı karar ile İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (6) ncı alt bendi uyarınca kaldırılmasına ve dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince, Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı doğrultusunda yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili, davalı … AŞ’nin (…) vekili ve katılma yoluyla davalı … Elektrik Gıd. İnş. Tr. İt. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. (… Ltd. Şti.) vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince taraf vekillerinin başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili, davalı … vekili ve katılma yoluyla davalı … Ltd. Şti. tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda;
Bölge Adliye Mahkemesi tarafından kabul edilen ve davalı … vekili tarafından temyize konu edilen miktar 1.750,00 TL olup bu miktarın, 6100 sayılı Kanun’un 362 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince karar tarihi itibarıyla bölge adliye mahkemeleri tarafından verilen kararların kesinlik sınırı olan 238.730,00 TL’nin altında kaldığı anlaşılmakla; davalı … vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davacı vekili ve davalı … Ltd. Şti. vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalı işverenler bünyesinde çalıştığını, asıl işveren ve alt işveren ilişkisinin muvazaa nedeniyle geçerli olmadığını, davalı …’ın kadrolu işçileriyle aynı işi yaptığını ve aynı ücreti alması gerektiğini ileri sürerek davalı … ile davalı Şirket ve diğer alt işverenler arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğunun tespitine, kullandırılmayan yıllık izin ücretinin tespitine, ücret farkı, yemek ücreti, fazla çalışma ücreti alacaklarının tahsiline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
1. Davalı … vekili cevap dilekçesinde; yetki itirazında ve zamanaşımı def’inde bulunduklarını, davalı …’ın işçilerin sevk ve idaresi, işe alımı ve çıkarılması ile ilgili emir ve talimat verme yetkisinin olmadığını, yalnızca alt işveren ile akdedilen sözleşme kapsamında işin büyüklüğü veya niteliğine göre sözleşme kapsamındaki şartlara göre denetim ve gözetim yükümlülüğünü yerine getirdiğini, işçilerin … sözleşmelerine ilişkin tüm inisiyatifin … Ltd. Şti.ne ait olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı … Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde; davacının talebine göre öncelikle muvazaanın tespitinin gerektiğini, şayet muvazaa var ise ancak o zaman asıl işveren alt işveren arasındaki ücret ve diğer alacakların belirlenebileceğini, davacı tarafın alt işveren işçisi olarak bir talepte bulunmadığını, doğrudan asıl işveren işçisi olması gerektiğini ve buna bağlı olarak da kendisine eksik ödeme yapıldığını iddia ettiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, toplanan kanıtlar ve dinlenen tanık anlatımları ile birlikte tüm dosya kapsamı değerlendirildiğinde davalılar arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin geçerli olarak kurulduğunun anlaşıldığı, davalılar arasındaki sıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğuna ilişkin tespit isteminin yerinde görülmediği, davacının eksik ödenen ücret ile eksik ödenen yemek ücreti alacaklarına hak kazanmadığı, davalı işyerinde haftanın 6 günü 08.00-18.00 saatleri arasında çalıştığının anlaşılmasına göre davacının haftalık çalışma süresini aşan fazla çalışmasının bulunduğu ancak karşılığı ücretin ödendiğinin davalı tarafından ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesi ile; müvekkilinin çalışma süresi içerisinde davalılar bünyesinde çalışmaya başladığı günden işten çıkarıldığı güne kadar elektrik sayaçlarının okunması, akım kesme ve akım açma işlemlerinin yapılması, ihbarnamelerin abonelere tebliği işlerini yaptığını, müvekkilinin ve çalışma arkadaşlarının yapmış olduğu işin davalılardan …’ın elektrik dağıtım işinin asli faaliyet alanı olduğunu, günlük çalışma planlarını, elektrik sayaç okuma planlarının, günlük ve haftalık izinlerinin … tarafından belirlediğini, davalı …’ın aynı işi yapan çalışanlardan bir kısmını kendi bünyesine alıp farklı ücret ve sosyal haklar verirken, müvekkilinin daha az ücret ödemek, sendikal haklardan faydalanmalarını engellemek, mali ve sosyal haklarını kısıtlamak için alt işverenler bünyesinde aynı işi yaptırmaya devam ettiğini, davalı taraflar arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı … vekili istinaf dilekçesi ile; davacının fazla çalışma alacağının bulunmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
3. Davalı … Ltd. Şti. vekili istinaf dilekçesi ile; davacının fazla çalışma alacağının bulunmadığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Mahkemece hükme esas alınan 10.03.2022 tarihli bilirkişi raprounda, davalı …’ın asıl işinin elektrik enerjisinin dağıtım işi olup Yargıtay kararları uyarınca da alt işverene verilen endeks okuma, kesme-bağlama işlerinin yardımcı … olarak kabul edildiği, yardımcı işin alt işverene verilmesinde teknolojik uzmanlık gerektiren bir hâl aranmayacağı, 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun (6446 sayılı Kanun) 22 nci maddesinde lisans sahibi tüzel kişilerin lisansları kapsamında faaliyetlerle ilgili olarak hizmet alımı yapabileceğinin, Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 48 inci maddesinde görevli tedarik şirketlerinin faturalandırma ve tahsilat işleri için hizmet alımı yapabileceklerinin düzenlendiği, davalı …’ın sayaç okuma, açma-kesme, bağlama işleri noktasında hizmet alımı yapabileceği noktasında Kanun imkân tanıdığından muvazaalı bir ilişki bulunmadığı, diğer taraftan dosya içinde davacının çalışma usul ve esaslarını gösteren devam çizelgesi, puantaj kaydı ya da endeksör cihazı açılış kapanış saati gibi verilerin bulunmadığı, 23.02.2017 tarihli teftiş raporunda davacıya yönelik herhangi bir tespit yapılmadığı, dosya içinde davacıya herhangi bir şekilde fazla çalışma ücreti ödendiğini gösterir belge veya kayıt bulunmadığı anlaşıldığından tanık beyanları ve tüm dosya içeriği dikkate alındığında, davacının bilirkişi raporunda belirtildiği şekilde fazla çalışma yaptığının anlaşıldığı, hesaplanan alacaktan %30 oranında indirim yapılarak İlk Derece Mahkemesince hüküm altına alınmasının yerinde olduğu gerekçesiyle tarafların istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekil, davalı … vekili ve katılma yoluyla davalı … Ltd. Şti. vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde belirttiği sebepleri ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalı … Ltd. Şti. vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde belirttiği sebepleri ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davalı … ile davalı … Ltd.Şti. ve diğer alt işverenleri arasındaki ilişkinin muvazaalı olup olmadığı, buna göre davacının dava konusu fark alacaklarının bulunup bulunmadığı, fazla çalışma iddiasının ispatı noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2 6446 sayılı Kanun’un 22 nci maddesi, Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 29 uncu maddesinin ikinci fıkrası ve 48 inci maddesi, 4857 sayılı … Kanunu’nun 2 ve 41 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili ve davalı … Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davalı … Temyizi Yönünden
Davalı vekilinin temyiz dilekçesinin miktardan REDDİNE,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
B. Davacı ve Davalı … Ltd. Şti. Temyizi Yönünden
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderlerinin davacı ile davalı … Ltd. Şti. ne yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
12.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
TH