YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/7700
KARAR NO : 2023/8705
KARAR TARİHİ : 06.06.2023
MAHKEMESİ :… Mahkemesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece … Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili, müvekkilinin davalı Millî Savunma Bakanlığına bağlı … Tersanesi Komutanlığı … Merkezi Takım Bakım Onarım Atölyesinde çalıştığını, çalışma ortamının gürültü düzeyinin 85 db(A) üzerinde olduğunun 2010 ile 2017 tarihleri arasında çeşitli defalar yapılan gürültü ölçümleri ile tespit edilmesine rağmen Sağlık Kuralları Bakımından Günde Azami 7,5 Saat veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik (Yönetmelik) hükümleri kapsamında çalıştırılmadığını ve kendisine %14 kısa çalışma primi ödenmediğini, davacının çalışma süresinin günde 8,5 saat olduğunu, günlük ara dinlenmeleri düşüldüğünde yarım saat fazla çalışma yapmasına karşın toplu … sözleşmeleri hükümlerine göre fazla çalışmalarının %80 zamlı saat ücreti ile ödenmesi gerekirken bu ödemenin de yapılmadığını ileri sürerek Yönetmelik hükümleri kapsamında çalıştırılması gerektiğinin tespiti ile toplu … sözleşmelerinden kaynaklı kısa çalışma primi ile fazla çalışma ücreti alacaklarına hükmedilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili, zamanaşımı def’inde bulunmuş, ….01.2016 tarihinde Komutanlıklarına iletilen gürültü ölçüm sonuçlarına göre gürültü değeri 85 db(A) üzerinde çalışan işçilerin 7,5 saat kapsamına geçirildiğini ve hak edişlerin ödendiğini, davacının bu kapsamda olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 17.07.2020 tarihli ve 2019/839 Esas, 2020/627 Karar sayılı kararıyla; toplanan kanıtlara ve aldırılan bilirkişi raporuna dayanılarak davacının Yönetmelik kapsamında olduğunun tespiti ile davacının günde yarım saat fazla çalışma yaptığı kanaatine varılarak ve toplu … sözleşmesi gereği kısa çalışma prim alacağına hak kazandığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
… Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin 15.12.2020 tarihli ve 2020/2929 Esas, 2020/3004 Karar sayılı kararıyla; denetime elverişli uzman bilirkişi heyeti tarafından tespit edildiği üzere davacının değişik yıllarda yapılan gürültü ölçümlerinde gürültü düzeyi en yüksek maruziyet … değerini (8h=85 dB(A)) aşan gürültüye maruz kaldığı, davacının gürültü ortamında çalışmasından hareketle günde 7,5 saati aşmayacak şekilde çalışması gerektiği, davacının 7,5 saati aşan çalışmaları nedeniyle kısa çalışma primi alacağı ve fazla çalışma ücreti alacağını hak ettiği, davacıya ödenen verimliliği teşvik priminin hesaplanan fazla çalışma ücreti alacağından mahsup edilmiş olduğu, davacının zamanaşımını dikkate alarak ıslah yaptığı gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 29.04.2021 tarihli ve 2021/4350 Esas, 2021/8777 Karar sayılı kararıyla; davalının diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilmiş ve dava dilekçesinde 29.12.2015 tarihine kadar talepte bulunulduğu hâlde talep aşılarak 22.02.2016 tarihine kadar hesaplama yapılmasının hatalı olduğu, davaya ve ıslaha karşı ileri sürülen zamanaşımı def’i dikkate alınarak ve talep edilen dönemle sınırlı olacak şekilde davacının ücret alacaklarının yeniden hesap edilmesi gerektiği, davacının bordrolarda görünen fiili çalışma süresine göre belirlendiği anlaşılan %14 kısa çalışma primi alacağının günlük 7,5 saati aşan fazla çalışma süresine isabet eden kısmının da fazla çalışma ücret alacağından mahsup edilmesi gerektiği gözetilmeksizin hesaplama yapılmasının hatalı olması ile İlk Derece Mahkemesince hüküm altına alınan kısa çalışma prim alacağı bakımından bilirkişi raporunda belirtilen temerrüt tarihlerinden itibaren faize hükmedilmiş ise de kısa çalışma primi yönünden toplu … sözleşmesinde bir ödeme günü belirlenmiş olmadığından, bu alacak kalemine temerrüt tarihi olan 29.05.2019 tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozmaya uyularak yapılan yargılamada bilirkişiden ek rapor aldırılmış ve zamanaşımı def’i dikkate alınarak talep doğrultusunda 29.12.2015 tarihine kadar hesaplama yapılmak suretiyle 7,5 saati aşan fazla çalışma alacağı için kısa çalışma primi hesaplanmayarak ve kısa çalışma prim alacağı için temerrüt tarihi olan 29.05.2019 tarihinden itibaren faiz başlatılarak davanın kıısmen kabulü yönünde hüküm kurulmuştur.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin geçirildiğini, Mahkemece bozma ilâmı üzerine dosya bilirkişiye tevdi edilmiş ise de yapılan itirazların dikkate alınmadığını ve bozma ilâmı gereklerinin karşılanmadığını, dosyaya sunulan rapor ile fiilî durumun tespitinin yapılmadığını, davacının kişisel durumuna yönelik bir değerlendirme yapılmadığını, eksik inceleme ve hatalı değerlendirmeler sonucu rapor hazırlandığını, davacının fazladan çalıştığı sürenin ücretini normal çalışma ücreti üzerinden zaten aldığını, mükerrer hesaplama olduğunu, davacının fazla çalışmasının söz konusu olmadığını, davacının kısa çalışma primine hak kazanmadığını, kabul anlamına gelmemek üzere bilirkişinin kısa çalışma primine dair hesaplarının da hatalı olduğunu, hükmedilen alacak miktarı ve faiz türü ile başlangıç tarihlerine de itiraz ettiklerini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyetine ve kapsamına göre taraflar arasında davacının kısa çalışma primi ile fazla çalışma ücreti alacaklarının hesabı ve kısa çalışma prim alacağının faiz başlangıcı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 … maddesi
2. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanunu’nun 39 uncu maddesi, Yönetmelik hükümleri.
2. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta, bozma ilâmına uyularak İlk Derece Mahkemesince aldırılan ve hükme esas alındığı belirtilen bilirkişi raporunda kısa çalışma prim alacağının bozmaya uygun şekilde hesaplanarak 5.231,32 TL olarak tespit edildiği anlaşılmaktadır. Ne var ki Mahkemece hüküm yerinde bozmadan önce hüküm altına alınan miktar olan 5.742,90 TL’nin kısa çalışma prim alacağı olarak hüküm altına alınmış olması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
……..2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.