YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/7212
KARAR NO : 2023/5339
KARAR TARİHİ : 12.04.2023

MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi

Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmiştir.

Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili Şirketin patlayıcı madde üretimi ve tedariği sektöründe faaliyet gösteren, çalışan sayısı 148 olan bir Şirket olduğunu, müvekkili Şirket ile toplu … sözleşmesi imzalamak üzere 93 işçinin sendikaya üye olduğu tespiti ile … Metal Sendikasına yetki verildiğinin 15.08.2022 tarihinde tebliğ edildiğini, Sendikaya üye olduğu tespit edilen işçilerin üyeliklerinin … olup olmadığı yahut davalı Sendikanın müvekkili Şirkete ait işkolunda yetkili olup olmadığının tartışmalı olduğunu, davalı Sendikaya üye olan işçilerin listesi taraflarına bildirilmemiş olduğundan, üyeliklerin geçerli olup olmadığı hususlarının taraflarınca incelenemediğini, davalı … Sendikasına 05.08.2022 tarihli başvurusuna istinaden verilen yetkinin kanuna uygun olmadığını iddia ederek yetki tespiti işleminin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Bakanlığın işlemlerinin hukuka ve mevzuata uygun olduğunu, haksız ve mesnetsiz dava açıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.

2. Davalı … vekili cevap dilekçesinde; davacı tarafın hukuka aykırı itiraz, talep ve iddialarının kabulünün mümkün olmadığını, davanın yetki sürecini uzatmak ve hatta sürüncemede bırakmak amacıyla açıldığını, davacı taraf dilekçesinde dayandığı somut delillerini dosyaya sunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı Orica -Nitro Patlayıcı Maddeler Sanayi ve Ticaret AŞ tarafından itiraz dilekçesinin görevli makama kayıt ettirilmediği, olumlu ve olumsuz yetki tespitinin iptaline dair dava açılmadan önce altı işgünlük kesin süre içerisinde itiraz dilekçesinin görevli makama kaydettirilmesi gerektiği, bu hususun yetki tespitinin iptali açısından dava şartı olduğu gerekçesiyle davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; dava açma süresi öngörülen kanun hükümlerini yorumlarken sınırlamanın istisna olduğu ilkesini gözeterek aşırı şekilcilikten kaçınılması gerektiğini, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 2017/19843 Esas sayılı ilâmında dava açılıp daha sonrasında (6 … günü içerisinde) görevli makama kayıt yapılmasına ilişkin hüküm tesis edildiğini, Şirket avukatının dava açıldıktan sonra Bakanlığa gidip dava açıldığını şifaen bildirdiğini, Şirket yetkilisinin de durumu bildirdiğini, grev oylamasına katılan 117 işçiden 8’nin evet oyu kullandığını, sendika üyesi olduğu iddia edilen işçiler gerçekten sendika üyesi olsalardı greve evet kararı çıkacağını, davanın esası yönünden yargılama yapılması gerektiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) “Yetki belgesi” başlıklı 44 üncü maddesinin “Tespit yazısına süresi içinde itiraz edilmemişse sürenin bitimini takip eden altı işgünü içinde; yapılan itiraz reddedilmişse ya da kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen Sendikanın itirazı sonucunda yetki şartlarına sahip olduğunu tespit eden kesinleşmiş mahkeme kararının tebliğ edildiği tarihten itibaren altı işgünü içinde; ilgili sendikaya, Bakanlıkça bir yetki belgesi verilir.” şeklindeki hükmü dikkate alındığında, 6 işgünü içerisinde itiraz edilmediğinden İlk Derece Mahkemesince verilen usulden ret kararının yerinde olduğu, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 21.12.2022 tarihli ve 2022/17206 Esas, 2022/17439 Karar sayılı ilâmının da bu yönde olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; kararlarda dava konusu başvurunun sonradan tamamlanabilir bir dava şartı olup olmadığının, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararının işbu davada uygulama alanının bulunup bulunmadığının, 6356 sayılı Kanun’da başvurunun doğrudan yapılmamasının müeyyidesinin ne olduğunun tartışılmamasının doğru olmadığını, İlk Derece Mahkemesi tarafından tesis edilen kararın usul ve kanuna aykırı olduğunu, istinaf hükmünün usule ve kanuna uygun olmadığını, hukuki dinlenilme haklarının da ihlal edildiğini, zira Sendikaya üye olduğu belirlenen işçilerin üyeliklerinin … olup olmadığı yahut davalı Sendikanın müvekkili Şirkete ait işkolunda yetkili olup olmadığı hususlarının tartışılması gerektiğini, Sendikaya üye olan işçilerin listesi taraflarına bildirilmediğinden üyeliklerin geçerli olup olmadığı hususlarının taraflarınca incelenemediğini, Sendikanın üyesi olduğu iddia edilen işçilerin gerçekten kendi rızaları ile ve bilinçli bir şekilde Sendikaya üye olup olmadıklarının araştırılmamasının da ayrı bir hata olduğu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun’un 41 … ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı … Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu … sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu … sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”

2. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki” kenar başlıklı 41 … maddesinin birinci fıkrası şu şekildedir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu … sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu … sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”

3. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki tespiti için başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu … sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı … günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”

4. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki itirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi ise şu şekildedir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını … işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı … günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı … günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı … günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”

5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 … maddeleri.

3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 … maddesinde yer … sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 … maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

12.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.