YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/6920
KARAR NO : 2023/9409
KARAR TARİHİ : 19.06.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/2322 E., 2023/123 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : … 21. … Mahkemesi
SAYISI : 2020/125 E., 2021/175 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin … 1. … Bakım Fabrika Müdürlüğü Motor Hazırlama Atölyesinde çalıştığını, sendika üyesi olduğunu, toplu … sözleşmesinin 59 uncu maddesinin (d) bendinde yazılı görevi yaptığından 52 nci maddenin (d) bendindeki (C) grubu idareci primine hak kazanmasına karşın bu alacağının ödenmediğini, davacıyla aynı işkolunda kalite kontrol ve teknik kontrol görevlisi olarak çalışan ancak idarecilik primi sonradan kesilen İ. G. B. adına açılmış … 17. … Mahkemesi ve … 11. … Mahkemesindeki davaların kabulüne karar verildiğini, Mahkeme kararlarının kesinleştiğini, davacının sürekli olarak kalite/teknik kontrol görevinde çalıştığını, yaptığı işte bir değişim olmadığını, davacıya idareci primlerinin ödenmemesinin usul, kanun ve hakkaniyete aykırı olduğunu beyan ederek toplu … sözleşmesinin 52 nci maddesinin (d) bendi gereği idareci primi alacağının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; talep edilen alacakların zamanaşımına uğradığını, davacının dilekçesinde sözünü ettiği sorumluluğun ifa ettiği asli görevinden kaynaklandığını, M ve P mührü kullanan personele (C) grubu idareci primi ödemesinin toplu … sözleşmesinin 59 uncu maddesinin (d) bendinin amacına aykırılık teşkil edeceğini, davacıya ayrıca kalite ya da teknik kontrol görevi verilmediğini, bu sebeple idarecilik primi alacağına hak kazanmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının yaptığı işin dava konusu dönemde işyerinde yürürlükte olan toplu … sözleşmelerinin 52 ve 59 uncu maddelerinde yazılı (C) grubu idareci primine hak kazanıp kazanmadığı yönünden keşif yaptırıldığı, üç kişilik uzman bilirkişi heyet raporunda yapılan … ve işyerinde yürürlükte olan toplu … sözleşmelerine göre davacının dava konusu prime hak kazandığının belirlendiği, somut olaya, toplu … sözleşmelerine ve dosyaya ibraz edilen emsal Yargıtay kararlarına uygun olduğu görülen, bilirkişi raporuna itibar edildiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde; zamanaşımı def’inin dikkate alınmadığını, bilirkişi raporunun eksik ve hatalı incelemeye dayandığını, idarecilik primi için düzenlemede aranan koşulların davacı açısından gerçekleşmediğini, söz konusu primin verilmesi için davacının kalite kontrol ve teknik kontrol görevlisi olması gerektiğini, davacının sorumluluğunun asli görevini yapmasından kaynaklandığını, talep edilen faiz türü ve başlangıç tarihinin kanuni dayanaktan yoksun olduğunu ve istinaf dilekçesinde belirttiği diğer hususları ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı işyerinde bilirkişi heyeti marifetiyle keşif icra edildiği ve keşif sonrasında düzenlenen raporda, davacının motor bakım teknisyeni olarak görev yaptığı, teknik kontrol ve keşif kontrol kadro ünvanında yer … yetki ve sorumlulukları taşıdığının tespit edildiği, yapılan keşif ve alınan rapora göre davacının (C) grubu idarecilik prim alacağının hüküm altına alınmasında isabetsizlik olmadığı, dava ve ıslah tarihi itibarıyla zamanaşımına uğrayan alacak bulunmadığı gerekçe gösterilerek davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde, istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; dava şartı ile davacının, … … Sendikası ile davalı işveren arasında bağıtlanan 24, 25 ve 26 ve 27. Dönem Toplu … Sözleşmeleri’nin 59 uncu maddesinin (d) bendinde tanımlanan görevi yapıp yapmadığı, 52 nci maddesinin (d) bendinde düzenlenen (C) grubu prime hak kazanıp kazanmadığı ve faiz başlangıç tarihi hususlarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 7036 sayılı … Mahkemeleri Kanunu’nun “Dava şartı olarak arabuluculuk” kenar başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca; “Kanuna, … veya toplu … sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.” Aynı maddenin ikinci fıkrasında ise “… Arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması hâlinde herhangi bir işlem yapılmaksızın davanın dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilir.” düzenlemesi yer almaktadır.
2. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanunu’nun 33 üncü maddesinin birinci fıkrası, 39 uncu maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davalı … ile davacının üyesi olduğu … … Sendikası arasında imzalanan 24, 25 ve 26. Dönem Toplu … Sözleşmeleri’nin 52 nci maddesinin (d) bendi ve 59 uncu maddesinin (d) bendinin ilgili kısımları sırayla şöyledir:
“…
D. İdareci Primi:
Verilmesini gerektiren sebeplerin geçici olarak ortadan kalkması halinde kalktığı sürece kesilmek, devamlı olarak ortadan kalkması halinde tamamen kesilmek, müktesep bir hak sayılmamak ve başkaca bir ödemeyi etkilememek üzere, bu toplu … sözleşmesinin “İşçi İdarecileri ve Görevleri” başlıklı 59 ncu maddesi hükümleri uyarınca … (3) C grubu işçi idarecisi olarak görevlendirilenlerin fiili çalışma sürelerine %6 oranında idareci primi ödenir.”
“…
d.Kalite kontrol ve teknik kontrol görevlilerine verilecek prim miktarı;
İşyerinde onarım ve imal edilen malzeme ve teçhizatın teknik resmine, projesine, kataloglarına, teknik tarif ve teknik emirlere uygun yapılıp yapılmadığını kontrol eden, performansını imzalayarak sorumluluk yüklenen, kalite kontrol ve teknik kontrol görevlileri ile … emniyetçilerine C grubu idareci primi verilir…”
3. İlk Derece Mahkemesince, davalı işyerinde yürürlükte olan toplu … sözleşmesinden kaynaklı (C) grubu idareci primi alacağı hüküm altına alınarak, bilirkişi raporunda belirtilen temerrüt tarihlerinden itibaren faize hükmedilmiş ise de toplu … sözleşmesinde idareci primi yönünden bir ödeme günü belirlenmiş değildir.
4. Dairemizin yerleşik uygulaması uyarınca, işçi muaccel alacaklarını … … belirtmek kaydıyla ihtarname ile işvereni temerrüde düşürebilir. Söz konusu ihtarnamede alacak miktarlarının belirtilmesi gerekmez. Dava tarihinden önce yürütülen arabuluculuk süreci sonucunda anlaşma yapılamadığına dair düzenlenen son tutanak bu bağlamda değerlendirildiğinde dava konusu alacakların dava tarihinden önce arabuluculuk aracılığıyla talep edilmesi karşısında davalı işverenin arabuluculuk son tutanak tarihi itibariyle temerrüde düştüğünün kabulü gerekmektedir. Bu sonuç davalı işverenin usulüne uygun davet edilmesine rağmen arabuluculuk görüşmelerine katılmadığı durumlarda da geçerlidir. Dolayısıyla Mahkemece hüküm altına alınan (C) grubu idareci primi alacağına daha önce temerrüdün gerçekleştiği ispat edilemediğinden, arabuluculuk son tutanak tarihinden itibaren faiz uygulanması gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
5. Somut olayda davacı tarafından (C) grubu idareci primi alacağının ödenmediği gerekçesiyle arabulucuya başvurulmuş, anlaşamama nedeniyle 17.01.2020 tarihli son tutanak dava dilekçesine eklenerek dava açılmıştır. Bununla birlikte Mahkemece hükme esas alınan ve davacının ıslahına dayanak oluşturan bilirkişi raporundaki hesaplamalar 29.01.2020 tarihine kadar yapılmıştır. Arabuluculuk faaliyeti ise tarafların anlaşamadığına ilişkin düzenlenen son tutanak tarihi olan 17.01.2020 tarihinden önce muaccel olan alacaklar için gerçekleştirilmiştir. Arabuluculuk son tutanak tarihinden sonra ihtilaf konusu olan son tutanak tarihi ile 29.01.2020 tarihi arasında kalan talep dönemi için arabuluculuk dava şartının yerine getirilmediği dikkate alındığında, bu dönem yönünden davanın dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması hatalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19…..2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.