YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/6903
KARAR NO : 2023/7118
KARAR TARİHİ : 15.05.2023
MAHKEMESİ :… Mahkemesi
Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine ve incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalıların gerçekte ortak olduğu, ancak hukuki sorumluluktan kurtulmak amacıyla farklı isimler ile gösterdikleri işyerinde (… … otobüslerinde) çalışmaya başladığını, fazla çalışma ücretlerinin, … genel tatil ücretlerinin ödenmemesi, Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) … ücretin bildirilmemesi nedeniyle … sözleşmesinin müvekkili tarafından haklı nedenle feshedildiğini iddia ederek kıdem tazminatı, ücret, fazla çalışma ücreti, … … ve genel tatil ücreti alacaklarının tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili cevap dilekçesinde; davacının davalı …’ye ait işyerinde bir dönem çalıştığını, davacının istifa ederek işten ayrıldığını, … ile diğer davalılar arasında hukuki ilişkinin bulunmadığını, davacının diğer davalı …’ye ait işyerinde de bir dönem çalıştığını, devamsızlık yapması nedeniyle … sözleşmesinin feshedildiğini, müvekkili … ile diğer davalılar arasında hukuki ilişki bulunmadığını, davacının davalı Şirkette de bir dönem çalıştığı, davacının istifa ederek … sözleşmesini feshettiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davalı … ile …’nin davalı Şirketin ortakları olduğu, davalıların davacının alacaklarından dolayı müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları, davacının … sözleşmesini fazla çalışma ücretlerinin ödenmemesi ve SGK primlerinin … ücreti üzerinden ödenmemesi nedeniyle haklı nedenle feshettiği ve davacının kıdem tazminatına hak kazandığı, dinlenen davacı tanıklarının beyanlarına göre davacının … ve genel tatil günlerinde çalıştığı, davacının başka bir işçi tarafından davalılar … ile … aleyhine açılan davada tanık olarak dinlendiği sırada … Belediyeler Bilgi İşlem Sanayi ve Ticaret AŞ (BELBİM) kayıtlarının bir şoförün günde 8 saat çalışmasına izin verdiğini, 8 saatten fazla çalışmanın BELBİM kayıtlarına göre mümkün olmadığını, BELBİM ilk çıktığında çalışmaları kayıt altına almadığını, daha sonra çıkan kartlardan sonra şoförün tüm çalışma sisteminin BELBİM’e girdiğini beyan ettiği anlaşılması üzerine, davacının bu beyanı ile Mahkemede tanık olarak dinlenen M. K.’nın BELBİM kayıtlarının 2012 yılı Şubat ayından sonra kendilerine verildiğini ve kartlar ile çalışma saatlerinin kayıt altına aldıklarına yönelik beyanları göz önüne alınarak 02.08.2011-28.02.2012 dönemi için tanık beyanlarına göre fazla çalışma hesabının bilirkişi tarafından sunulan ikinci ek raporda tespit edilen fazla çalışma alacağı olduğunun kabulü ile bir kısım işçilik alacaklarının kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
2. Dairemizin 11.03.2020 tarihli ve 2016/14451 Esas, 2020/4159 Karar sayılı kararıyla; Mahkemenin gerekçesinde de açıklandığı üzere Belbim kayıtlarının sağlıklı tutulmadığı, fazla çalışma ücreti hesabına elverişli olmadığı anlaşıldığından, hesaplamaya elverişli dönem açısından kayıtların dikkate alınması, bunun dışındaki dönemler için ise davacı tanıklarının beyanlarına göre fazla çalışma ücreti hesabı yapılması gerekirken yazılı şekilde karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 22.03.2021 tarihli ve 2021/762 Esas, 2021/112 Karar sayılı kararı ile; bozma ilâmı doğrultusunda hesaplamaya elverişli dönemler bakımından BELBİM kayıtlarının fazla çalışma ücreti hesabında esas alındığı, hesaplamaya elverişli olmayan dönem için ise davacı tanık beyanlarına göre fazla çalışma ücreti hesaplandığı ve 12.02.2021 tarihli ek bilirkişi raporunun hükme esas alındığı, davacının talep edebileceği net fazla çalışma ücretinin de buna göre 17.534,68 TL olduğu sonuç ve kanaatine varıldığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde; BELBİM kayıtlarının davacının sadece yolda geçirmiş olduğu süreyi kaydettiğini, bunun haricinde … öncesi hazırlık ile … sonrası yapılan işlemleri kapsamadığını, hesaplamaya esas alınmasının hatalı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalılar vekili temyiz dilekçesinde; davacının fazla çalışmasının olmadığını, hükme esas alınan bilirkişi raporunun Yargıtay bozma ilâmına aykırı olarak tanzim edildiğini, Yargıtay bozma ilâmında açıkça BELBİM kayıtları ile tespit edilemeyen dönem yönünden tanık anlatımlarına göre hesaplama yapılması gerektiğini belirtmişken bilirkişi ek raporunda tüm dönem yönünden hesaplama yapıldığını, fazla çalışma alacağından uygun bir indirim yapılmamasının haksız ve hukuka aykırı olduğunu, davalılar arasında talep edilen alacaklardan müştereken müteselsilen sorumlu tutulmalarını gerektirecek hukuki ilişki mevcut olmadığını ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, fazla çalışma ücretinin bozma ilâmı ve dosya kapsamına uygun olarak hesaplanıp hesaplanmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 428 … maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
2. 4857 sayılı … Kanunu’nun 41 … maddesi.
3. Dairemizin 15.02.2022 tarihli ve 2022/1004 Esas, 2022/1761 Karar sayılı ilâmında fazla çalışma alacağından indirim yapılması konusuna ilişkin Dairenin yerleşik ilkesi şu şekilde açıklanmıştır:
“…
İşçinin fazla çalışma, hafta tatili ücreti ve … … genel tatil ücreti alacaklarından indirim yapılması konusunda yasal bir düzenleme bulunmamaktadır. Söz konusu alacakların … bir süre için hesaplanması ve miktarın yüksek çıkması halinde Yargıtayca son yıllarda indirim yapılması gerektiği istikrarlı uygulama halini almıştır. Bu indirim, dosyadaki delillerin durumu ve niteliğine göre yapılması gerekli uygun bir indirimdir. Ancak fazla çalışma, hafta tatili veya … … genel tatil günlerinde çalışma iddiasının tanık anlatımları yerine yazılı belgelere ve işveren kayıtlarına dayanması durumunda böyle bir indirime gidilmemektedir. Tanık anlatımlarına göre ispat halinde yapılacak indirimin, işçinin çalışma şekline, işin düzenlenmesine ve hesaplanan fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti ile … … ve genel tatil ücreti miktarına göre takdir edilmesi gerektiği gözden kaçırılmamalıdır.”
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacının tüm, davalılar vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta; davacı vekili fazla çalışma ücreti talebinde bulunmuş, davalılar vekili ise davacının fazla çalışma yapmadığını, … Büyükşehir Belediye Başkanlığı bünyesinde bulunan BELBİM kayıtları incelendiğinde fazla çalışmasının bulunmadığının tespit edileceğini açıklayarak fazla çalışma talebinin reddine karar verilmesini talep etmiştir. Mahkemece bozmadan önce verilen ilk kararda tanık beyanlarına göre haftalık 9 saat üzerinden hesaplanan toplam fazla çalışma ücreti alacağına 1/3 indirim uygulanarak bu alacak hüküm altına alınmıştır.
3. Bozmaya uyularak yapılan yargılama sırasında alınan bilirkişi raporunda BELBİM kayıtlarının bulunduğu dönemde davacının fazla çalışmasının bulunmadığı, kayıt bulunmayan dönemde ise tanık beyanlarına göre davacının haftalık 15 saat fazla çalışma yaptığı belirlenmiştir.
4. Mahkeme bilirkişi raporunda hesaplanan fazla çalışma ücreti herhangi bir indirim uygulanmadan aynen hüküm altına alınmış ise de bu sonuç dosya kapsamına uygun düşmemektedir. Tüm dosya kapsamına göre; davacının tanık delili ile ispat ettiği haftalık fazla çalışma süresinin 9 saat olduğunun kabulü gerekir. Mahkemece bozmadan sonra tanık beyanlarına göre haftalık 15 saat fazla çalışma kabul edilmesi isabetsiz olup kararın öncelikle bu sebeple bozulması gerekmiştir.
5.İlâmın İlgili Hukuk kısmının (3) numaralı paragrafında yer verilen Dairemiz ilkesinde de açıklandığı üzere; tanık anlatımları ile ispatlanan fazla çalışma alacağının, … bir süre için hesaplanması ve miktarının yüksek çıkması hâlinde, dosyadaki delillerin durumu ve niteliğine göre bu alacak kaleminden uygun bir indirim yapılması gerekir. Yapılacak indirim; işçinin çalışma şekline, işin düzenlenmesine ve hesaplanan fazla çalışma ücreti miktarına göre takdir edilmelidir. Dolayısıyla bozma sonrasında yapılan yargılamada, tanıkla ispat edilen fazla çalışma ücretinden uygun bir indirim yapılması gerektiği hâlde hiç indirim yapılmadan hüküm kurulması bir başka hatalı yön olup kararın bu sebeple de bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
15.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.