YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/6898
KARAR NO : 2023/8516
KARAR TARİHİ : 05.06.2023

MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi

Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda … 27. … Mahkemesinin 23…..2022 tarihli ve 2021/63 Esas, 2022/190 Karar sayılı kararı ile Mahkemenin sosyal güvenlik hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıklara bakmakla görevli olduğundan dosyanın …’da … … hukuku davalarına bakmakla görevli … mahkemesine tevzi edilmek üzere tevzi bürosuna gönderilmesine karar verilmiştir.

Gönderme kararı sonrasında yapılan yargılamada, … 28. … Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Şirket nezdinde 02.10.2020-02.12.2020 tarihleri arasında üretim planlama mühendisi olarak çalıştığını, … sözleşmesinin işveren tarafından haksız ve hukuka aykırı şekilde feshedildiğini, işten çıkış kodunun Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) 29 kodu ile (işveren tarafından işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih) bildirildiğini, müvekkilin bu şekilde işten çıkartılmasını gerektirir bir davranışı bulunmadığı gibi söz konusu bildirimin pandemi sürecinde işten çıkartma yasaklarını aşmak amacıyla yapıldığını, müvekkilinin üst düzey işlerde çalışma ihtimali ve davalının …’nin en önemli kurumlarından biri olduğu da göz önüne alındığında, … bir insanın tüm … yaşantısını olumsuz etkileyecek … bir işe girme ihtimalini adeta ortadan kaldıracak nitelikte bu kodun iptali gerektiğini ileri sürerek hukuka aykırı biçimde yapılan işten çıkış kodunun 29 olduğu yönündeki bildirimin iptali ile bu kodun Kod 22 (diğer nedenler) olarak değiştirilmesine karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
1. Davalı Şirket vekili cevap dilekçesinde; arabuluculuğa ilişkin dava şartının yerine getirilmediğinden davanın reddi gerektiğini, idari işlemin değişikliği talep edildiğinden davanın idari yargı yerinde görülmesi gerektiğini, feshin deneme süresi içerisinde ve işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışları nedeni ile yapıldığını ileri sürerek davanın reddini istemiştir.

2. Dâhili davalı … (SGK) vekili cevap dilekçesinde; yetki, husumet, derdestlik, görev itirazı ve zamanaşımı def’inde bulunduklarını ileri belirterek davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
1. Davalı Şirket bakımından; davacının 02.10.2020-02.12.2020 tarihleri arasında davalı Şirket nezdinde çalıştığı, feshin deneme süresi içerisinde yapıldığı, davacının ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışları nedeni ile … sözleşmesinin feshedildiği iddiasının gerçeği yansıtmadığı, bu nedenle işten çıkış kodunun gerçeğe uygun olarak düzeltilmesi gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş olup 02.12.2020 tarihli işten ayrılış bildirgesindeki işten çıkış kodu 29′ un iptaline ve işten çıkış kodunun 01 olarak düzeltilmesine karar verilmiştir.

2. Davalı SGK bakımından; işten çıkış kodunun iptaline ilişkin davalarda SGK’ya husumet yöneltilmesi mümkün olmadığından SGK bakımından açılan davanın reddine karar verilmiş; ancak öncesinde yargılamanın gerçekleştiği … 27. … Mahkemesinin 2021/63 Esas sayılı dosyasının 29…..2021 tarihli duruşmasında ara karar ile SGK’nın ihbar edilen olarak dosyaya eklenmesine, dava dilekçesi, tensip zaptı ve duruşma gününün tebliğine resen karar verildiği, 16.12.2021 tarihli duruşmada ise ihbar olunan SGK vekilinin talebi üzerine husumetin SGK’ya yönetilmesi için davacı vekiline süre verildiği anlaşıldığından SGK’ya husumet yöneltilmesine SGK vekili ve Mahkeme sebep olduğundan SGK lehine yargılama gideri ve vekâlet ücretine hükmedilmeyeceğine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı Şirket vekili; cevap dilekçesindeki savunmalarının yanı sıra davacı tarafça kod 29 bildiriminin iptali ile söz konusu kodun 22 olarak değiştirilmesini talep edilmiş olmasına rağmen Mahkeme tarafından taleple bağlılık ilkesi ihlal edilerek fesih kodunun Kod 01 olarak düzeltilmesine karar verilmesinin hatalı olduğunu, hâkimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukuki bilgiyle çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişiye başvurulamayacağı dikkate alındığında bilirkişi raporu alınarak ve söz konusu rapor doğrultusunda karar verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek davanın reddine karar verilmek üzere İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasını talep etmiştir.

2. Davalı SGK vekili; reddedilen dava açısından Kurum lehine yargılama gideri ve vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekirken aksi yöndeki değerlendirmenin hatalı olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının bu yönüyle ortadan kaldırılmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalıların istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.

B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı Şirket vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği gerekçelere dayanarak ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.

2. Davalı SGK vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği gerekçelere dayanarak ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, SGK işten ayrılış bildirgesinde yer … işten çıkış kodunun düzeltilmesi istemi ile SGK lehine yargılama gideri ve vekâlet ücretine hükmedilip hükmedilmeyeceği hususlarına ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 … maddeleri.

2. 6100 sayılı Kanun’un 106, 114, 115, 326, 332 nci maddesi hükümleri.

3. Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 25 … maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“(1) Sigortalılığın sona ermesine ilişkin bildirimler, Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi olanlar için Ek-5, (c) bendine tabi olanlar için ise Ek-5/A’da bulunan sigortalı işten ayrılış bildirgesiyle sigortalılığın sona ermesini takip eden on … içinde e-sigorta ile yapılır. (Ek cümleler:RG-18/8/2021-31572) Sigortalı işten ayrılış bildirgesi Ek-5 ve Ek-5/A’nın açıklamalar bölümündeki işten ayrılış ve eksik … nedenlerine ilişkin kodları belirlemeye ve bu kodlarda değişiklik yapmaya Kurum yetkilidir. Söz konusu düzenlemeler işverenlere Kurumca duyurulur.”

3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı SGK vekilinin tüm, davalı Şirket vekilinin aşağıda yer … paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

2. Eldeki dava tespit davası olup tespit davalarının niteliği dikkate alındığında bu davalarda verilecek kararların icrai nitelikte olamayacağı muhakkaktır. Bu nedenle İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama sonucunda hüküm kurulurken “çıkış kodunun düzeltilmesi” yönünde bir karar verilemeyeceği, kodun “düzeltilmesi gerektiğinin tespiti” ile yetinilmesi gerektiği gözden kaçırılarak hüküm kurulması hatalı olmuştur.

Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 … maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davalı SGK vekilinin tüm, davalı Şirket vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,

2. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, davalı Şirket vekilinin temyiz başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının (1) numaralı bendinde yer … “düzeltilmesine” ibaresinin hükümden çıkartılarak yerine; “düzeltilmesi gerektiğinin tespitine” ibaresinin yazılması suretiyle kararın bu şekilde DÜZELTİLEREK ONANMASINA,

Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davalı Şirkete iadesine,

Davalı … harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

05…..2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.