YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/6237
KARAR NO : 2023/4608
KARAR TARİHİ : 29.03.2023

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/4804 E., 2023/15 K.
DAVA TARİHİ : 20.05.2021
KARAR : Davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddi, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile davanın kısmen kabulü
TEMYİZ EDENLER : Taraf vekilleri
İLK DERECE MAHKEMESİ : … 9. … Mahkemesi
SAYISI : 2022/246 E., 2022/552 K.

Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı Bölge Adliye Mahkemesince 17.03.2022 tarihli ve 2022/840 Esas, 2022/658 Karar sayılı karar ile İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (6) ncı alt bendi uyarınca kaldırılması üzerine yeniden yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddi, davalının vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; … … Kurumu İl Müdürlüğünün 20.04.2021 tarihli cevabi yazısında “… grev oylamasına talebine ilişkin o işyerinde çalışan işçi sayısının tespitinin yapılabilmesi için Dörtel Sosyal Hiz.Sağ.İnş.Tic.İth.İhr.San.ve Tic. Ltd. Şti’ nin … 8. Bölge Müdürlüğü hizmet alımı işverenliğinin grev ilan tarihinin 03.02.2021 tarihi itibarıyla çalışan listesinin istendiği, işverenlik tarafından İl Müdürlüğüne yapılan bildirimde ihale süresine göre işin devam etmediği bilgisinin alındığını, konunun Bakanlık ve SGK İl Müdürlüğüne intikal ettiğini, Dörtel Sosyal Hiz.Sağ.İnş.Tic.İth.İhr.San.ve Tic. Ltd. Şti” unvanlı işyerinin 01.08.2020 tarihi itibarıyla 5510 sayılı yasa kapsamına alındığı işyerinin 31.10.2021 tarihinde aynı kanun kapsamından çıktığı ve 2020/10 döneminden sonra bildirimde bulunulmadığının bildirildiği, bu itibarıyla grev oylamasının yapılmasının öncelikle yetki belgesine konu işyerinin faaliyetini sürdürüyor olmasına ve sonrasında ise grev oylaması talebinde bulunan işçilerin o işyerinde çalışıyor olması şartına bağlı olduğunun …” ifade edilerek grev oylaması taleplerinin reddedildiğini, asıl işveren … Elektrik İletişim AŞ (…) Genel Müdürlüğü 8. Bölge Müdürlüğünün … Hizmet Alımı ihalesi ile Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) 1382115.006 sicil numaralı işyerinde faaliyette bulunan alt işveren Dörtel Sosyal Hiz. Sağ. İnş. Tic. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. (Dörtel Ltd. Şti.) işçilerinin müvekkili Sendika üyesi olduğunu, bu Şirketle toplu … sözleşmesi süreci yürütmekte iken hizmet alım ihale süresinin sona erdiğini, … Kurumunun dava konusu işleminin 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanunu’na (6356 sayılı Kanun) aykırı olduğunu, ihale süresinin bitmiş olmasının toplu … sözleşme sürecini sona erdirmeyeceğini, … Kurumunun herhangi bir takdir yetkisi tanınmaksızın grev oylaması için tarih, gün ve saat bildiriminin yapılması gerektiğini, verilen cevabın ilgili kanunlara ve Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Sözleşmeden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmelik hükümlerine, 2709 sayılı … Cumhuriyeti Anayasası’na (Anayasa) ve uluslararası sözleşmelere aykırı olduğunu iddia ederek dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğunun tespiti ile toplu … sözleşmesi prosedürünün grev aşamasından itibaren kaldığı yerden devamı gerektiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; öncelikle müvekkili Kuruma husumet yöneltilmesinin hatalı olduğunu, davanın süresinde açılıp açılmadığının araştırılması gerektiğini, grev oylamasının fiilen yapılabilmesinin mümkün olmadığını ve dava konusu işlemin yürürlükteki mevzuata uygun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 6356 sayılı Kanun’un 61 inci maddesinde hüküm altına alındığı üzere, grev ilanının yapıldığı tarihte işyerinin hâlen açık ve … olması ve ilan tarihinde grev ilanının yapıldığı işyerinde çalışanların 1/4′ ünün müracaatı hâlinde grev oylaması yapılabileceği, gelinen aşama itibarıyla söz konusu işyerinde grev uygulamasında bir yarar da bulunmadığı gerekçesiyle “Davanın KISMEN KABULÜ ile; … 8. Bölge Müdürlüğü (… Hizmet Alımı 2020/276522 İHK) işyerinde ihale süresi ile sınırlı olarak Toplu … Sözleşmesi sürecinin kaldığı yerden DEVAMINA, sözkonusu işyerinde grev kararı uygulanması gerektiğinin tespiti talebinin REDDİNE” karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.

B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; dava dilekçesindeki hususları tekrar ederek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.

2. Davalı vekili; cevap dilekçesindeki hususları tekrar ederek ve aleyhlerine harca hükmedilemeyeceğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesi tarafından 17.03.2022 tarihli ve 2022/840 Esas, 2022/658 Karar sayılı kaldırma kararı doğrultusunda SGK kayıtları ve yeni ihale sözleşmesi ile ilgili hizmet alım sözleşmeleri, teknik ve idari şartnameler getirilerek değerlendirildiği, … 8. Bölge Müdürlüğü hizmet alımı kapsamında işyeri devri bulunduğunun tespit edildiği, hâl böyle olunca … 8. Bölge Müdürlüğü işyerinde ihale süresi ile sınırlı olarak toplu … sözleşmesi sürecinin kaldığı yerden devamına, söz konusu işyerinde grev kararı uygulanması gerektiğinin tespiti talebinin reddine karar verilmesinin isabetli olduğu; ancak davalı …, 4904 sayılı … … Kurumu Kanunu’nun 23 üncü maddesinin (b) bendi uyarınca harçtan muaf olmasına rağmen İlk Derece Mahkemesince davalı Kurum aleyhine harca hükmedilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddi; davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.

B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; İlk Derece Mahkemesince işyeri devri hususu gözönünde bulundurularak grev oylamasına katılacak işçilerin hâlen işyerinde çalışıp çalışmadıkları tespit edildikten sonra grev kararı uygulanması gerektiği yönündeki taleplerinin de kabulüne karar verilmesinin gerektiğini, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından işyeri devri hususu değerlendirilmiş ve neticede davacı müvekkili Sendikanın toplu … sözleşmesi sürecini kaldığı yerden devam ettirebileceği yönünde karar verilmiş ise de grev kararı uygulanması gerektiğine ilişkin taleplerinin reddinin fiili olarak davacı müvekkilinin toplu … sözleşmesi sürecini yürütmesine engel olacağından Mahkemenin aslında ulaşmak istediği amaca uygun düşmediğini, 6356 sayılı Kanun uyarınca davacı müvekkili Sendikanın grev kararı uygulanmasına yönelik aşamayı atlamak sureti toplu … sözleşmesi imzalaması mümkün olmadığından Bölge Adliye Mahkemesinin “toplu … sözleşmesi sürecinin kaldığı yerden devamı” yönündeki kararı ile “işyerinde grev kararı uygulanması gerektiğinin tespiti talebinin reddine” yönelik kararının birbiri ile çeliştiğini, önceki alt işveren işyerlerinde çalışan işçiler, yeni işveren yanında aynı şekilde çalışmaya devam ettiklerinden önceki Şirket nezdinde başlatılan toplu … sözleşmesi prosedürünün (yer, gün, saat tespiti, arabulucu atanması, grev oylaması vb.) kaldığı yerden devam ettirilmesinin gerektiğini, bilirkişi raporunda da değinilen nedenlerle gerek mevzuat gerek Yargıtay içtihatlarında belirtildiği üzere, yeni ihale sözleşmesinin işyerinin devri niteliğinde olduğu kabul edilerek çalışanların ihale süresi ile sınırlı bir toplu … sözleşmesi imzalamasına olanak tanınmasının mümkün olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.

2. Davalı vekili; taraf teşkilinin sağlanmadığını, davacının Yüksek Hakem Kuruluna başvurarak istediği sonucu elde etmesi mümkün iken bu davayı açmasında hukuki yararı bulunmadığını, bu nedenle davanın dava şartı yokluğundan usulden reddinin gerektiğini, davanın tamamıyla reddi yerine kısmen kabulüne karar verilmesinin hatalı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı Sendikanın devam eden toplu görüşme sürecinde grev oylaması talebine karşı, toplu … sözleşmesi prosedürünü fiilen yürütme imkânı bulunmadığını bildiren … Çalışma ve … Kurumu İl Müdürlüğü işleminin hukuka aykırılığının tespiti ve iptali istemi ile bu bağlamda taraf teşkilinin sağlanıp sağlanmadığına ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Kanun’un “Grev oylaması” başlıklı 61 inci maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Grev kararının işyerinde ilan edildiği tarihte o işyerinde çalışan işçilerin en az dörtte birinin ilan tarihinden itibaren altı … günü içinde işyerinin bağlı bulunduğu görevli makama yazılı başvurusu üzerine, görevli makamca talebin yapılmasından başlayarak altı … günü içinde grev oylaması yapılır.”

2. 6100 sayılı Kanun’un “Hukuki dinlenilme hakkı” kenar başlıklı 27 nci maddesi şu şekildedir:
“(1) Davanın tarafları, müdahiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahiptirler.
(2) Bu hak;
a) Yargılama ile ilgili olarak bilgi sahibi olunmasını,
b) Açıklama ve ispat hakkını,
c) Mahkemenin, açıklamaları dikkate alarak değerlendirmesini ve kararların somut ve açık olarak gerekçelendirilmesini,
içerir.”

3. 6100 sayılı Kanun’un “Tarafta iradî değişiklik” kenar başlıklı 124 üncü maddesinin dördüncü fıkrasının birinci cümlesi ise şöyledir:
“Dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesi kabul edilebilir bir yanılgıya dayanıyorsa, hâkim karşı tarafın rızasını aramaksızın taraf değişikliği talebini kabul edebilir.”

4. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.

3. Değerlendirme
1. Hukuki dinlenilme hakkının gereği olarak taraflar duruşmaya çağrılmadan, eş anlatımla taraf teşkili sağlanmadan hüküm verilememesi, Anayasa’nın 36 ncı maddesi ile düzenlenen iddia ve savunma hakkının kullanılmasına olanak tanınması ilkesinin doğal bir sonucudur ve aynı zamanda adil yargılanma hakkının da en önemli unsurudur. Bu çerçevede öncelikle, tarafların gerek yargı organlarınca gerekse karşı tarafça yapılan işlemler konusunda bilgilendirilmeleri zorunludur. Kişinin kendisinden habersiz yargılama yapılarak karar verilmesi, kural olarak mümkün değildir. Diğer taraftan taraf teşkili dava şartı olup davanın her aşamasında mahkemece resen nazara alınması gereken bir olgudur. Buna göre mahkemenin dava dilekçesi ile duruşma gününü taraflara kendiliğinden tebliğ edip taraf teşkilini sağlaması, 6100 sayılı Kanun’un emredici düzenlemelerindendir.

2. Dosya içeriğinden, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 04.11.2020 tarihli yetki tespiti kararı ile davacı işçi Sendikasının dava dışı Dörtel Ltd. Şti.ne ait işyerinde toplu … sözleşmesi yapabilmek için gereken çoğunluğu sağladığının tespit edildiği, tespit konusu işyerinin dava dışı Dörtel Ltd. Şti. tarafından hizmet alım ihalesi ile dava dışı … Genel Müdürlüğü 8. Bölge Müdürlüğü işyerinde faaliyet gösteren alt işveren işyeri olduğu, yetki belgesinin düzenlenmesi ile toplu görüşme sürecinin başladığı, adı geçen Şirketin bu süreci yürütmesi için … Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikasını (…) yetkilendirdiği, arabulucu tarafından uyuşmazlık tutanağı düzenlendiği, Sendikanın 29.01.2021 tarihinde grev kararı aldığı ve grev kararının 03.02.2021 tarihinde ilan edildiği, 11.02.2021 tarihli dilekçe ile grev oylaması talep edildiği anlaşılmaktadır. … Çalışma ve … Kurumu İl Müdürlüğünün dava konusu işlemi ile de toplu görüşme sürecinin durdurulduğu anlaşılmaktadır.

3. Somut uyuşmazlıkta dava sadece … … Kurumu Genel Müdürlüğüne karşı açılmış ve İlk Derece Mahkemesince de bu şekilde sonuçlandırılmıştır. Öncelikle belirtmek gerekir ki dava konusu işlem Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını temsilen … Çalışma ve … Kurumu İl Müdürlüğü tarafından tesis edildiğinden … … Kurumu Genel Müdürlüğünün pasif husumet ehliyeti bulunmamaktadır. Bununla birlikte bu hata kabul edilebilir bir yanılgıya dayandığından 6100 sayılı Kanun’un 124 üncü maddesi gereğince davasını Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yöneltmesi ve bu suretle taraf değişikliği sağlaması için davacı vekiline kesin süre verilmeli ve daha sonra işin esası incelenmelidir.

4. Diğer taraftan davacı Sendikanın talebi dikkate alındığında, yargılama sonucunda verilecek karardan yetki tespit tarihindeki alt işveren Dörtel Ltd. Şti. ile son alt işveren Akın Grup Enerji Kurumsal Hiz. … Sağ. İnş. Taah. San. Tic. Ltd. Şti.nin (Akın Grup Şti.) hukuki menfaatinin etkileneceği açık olmasına ve yine yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre Dörtel Ltd. Şti. tarafından toplu … sürecinin yürütülmesi için … yetkilendirilmiş olmasına karşın taraf teşkili sağlanmaksızın işin esasının incelenmesi de doğru olmamıştır.

5. Şu hâlde davayı yetki tespit tarihindeki alt işveren Dörtel Ltd. Şti. ile bu Şirketin yetkilendirdiği …’e ve son alt işveren Akın Grup Şti.ne de yöneltmesi için davacı Sendikaya kesin süre verilmeli, ara kararın gereği yerine getirildiği takdirde anılan alt işveren Şirketlere de cevap ve delil sunma imkânı tanınmalı, taraf teşkili sağlandıktan sonra işin esası incelenmeli ve oluşacak sonuca göre karar verilmelidir. Anılan hususlar gözetilmeksizin eksik inceleme sonucunda yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Bozma sebebine göre sair temyiz itirazlarının incelenmesine bu aşamada yer olmadığına,

Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davacı tarafa iadesine,

Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

29.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.