YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/4825
KARAR NO : 2023/9545
KARAR TARİHİ : 20.06.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/4543 E., 2022/4172 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : … 21. … Mahkemesi
SAYISI : 2022/430 E., 2022/863 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince 09.11.2021 tarihli ve 2021/158 Esas, 2021/355 Karar sayılı karar ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince 30…..2022 tarihli ve 2022/466 Esas, 2022/2237 Karar sayılı karar ile İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (6) ncı alt bendi uyarınca kaldırılmasına ve dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince, Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı doğrultusunda yapılan yargılama sonucunda yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Bakanlığa bağlı … Gazi Devlet Hastanesinde sıhhi tesisat teknisyeni olarak çalıştığını, … Sağlık İşçileri Sendikası üyesi olduğunu, yürürlükte bulunan 01.01.2019-31.12.2020 yürürlük süreli ve … Sağlık ve Sosyal Hizmet İşçileri (… Sağlık-…) ile Sağlık Bakanlığının üyesi olduğu işveren sendikası … Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası (…) arasında 10.08.2020 tarihinde imzalanan toplu … sözleşmesinden faydalandığını, toplu … sözleşmesinin hizmet zammı başlıklı 36 ncı maddesinin (1) … bendinde “Bu Toplu … Sözleşmesinin kapsamında bulunan teknik elemanlara kariyerlerinin karşılığı emsali memur personele ödenen … güçlüğü, … riski, temininde güçlük zammı ve … hizmet tazminatı tutarı, hizmet zammı net olarak ödenir.” şeklinde hükmün yer aldığını, davacının fiilen teknik personel olarak çalıştığını ve toplu … sözleşmesinin 36 ncı maddesinin (1) … bendine göre hizmet zammı alması gerektiğini, ancak bugüne kadar işverenin hizmet zammının düz işçi gibi ücretinin %13’ü olarak ödendiğini, eksik ödenen hizmet zammı farklarının ödenmesi gerektiğini ileri sürerek hizmet zammı farkı alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def’inde bulunarak, ücret ödemesinde hukuka aykırılık bulunmadığını, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin (375 sayılı KHK) geçici 23 üncü maddesi uyarınca esas alınacak toplu … sözleşmesi hükümlerinin belirlendiğini, 01.01.2019 tarihinden geçerli %4 oranında ücret zamlarının uygulandığını, davacının taleplerinin haksız ve yersiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; arabuluculuk son tutanak tarihi dikkate alınarak davacının toplu … sözleşmesinin 36 ncı maddesinin (1) … bendinde düzenlenen hizmet zammına hak kazandığı, davacı vekilinin davacıya ücretinin %13’ü kadar hizmet zammı ödendiğine ilişkin beyanı da dikkate alınarak bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; davanın yetkisiz mahkemede görüldüğünü, davanın husumetten reddi gerektiğini, davacının sendika üyesi olup olmadığı, üye ise aidatlarını ödeyip ödemediği tespit edildikten sonra karar verilmesi gerektiğini, dava konusu alacağın belirlenebilir olması sebebiyle davanın hukuki yarar yokluğundan reddi gerektiğini, davacının İdareden herhangi bir alacağının bulunmadığını, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (657 sayılı Kanun) ve belirtilen Kanun’a dayanılarak yürürlüğe konulan Devlet Memurlarına Zam ve Tazminat Ödenmesine İlişkin 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu kararı, Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin konuya ilişkin emsal kararları ve Uyuşmazlık … Kurulu kararı gözetildiğinde davacının en az … derecede mesleki tahsil/teknik lise veya dengi okul mezunu olma şartlarını sağlamadığından davacıya hizmet zammı ödemesi yapılmadığını, davacı tarafça talep edilen faiz türü ve miktarına da itiraz ettiklerini, davanın reddi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Bakanlıkça her ne kadar teknik eleman tanımında yer … görevlerde çalışan işçinin, lise ve dengi okullarda tahsili ile 657 sayılı Kanun ve belirtilen Kanun’a dayanılarak yürürlüğe konulan Bakanlar Kurulu kararı gereğince … güçlüğü zammı, … riski zammı ve temininde güçlüğü zammı ve … hizmet tazminatına hak kazanıldığı kararlaştırılmış ise de, davalı Bakanlıkça öğrenim (tahsil) şartı yerine getirilmese dahi, yüksek … üzerinden ödeme yapıldığının anlaşıldığı, buna göre davacı işçinin fark hizmet zammı alacağına hak kazandığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının hizmet zammı farkına hak kazanıp kazanmadığı hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 … maddesi.
2. 657 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesi, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 39 uncu maddesi, 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK’ya eklenen geçici 23 üncü madde.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davacı vekili, müvekkilinin davalı Bakanlığa bağlı … Gazi Devlet Hastanesinde teknisyen olarak çalıştığını, … Sağlık İşçileri Sendikası üyesi olduğunu, 01.01.2019-31.12.2020 yürürlük süreli ve … Sağlık-… ile … arasında 10.08.2020 tarihinde imzalanan toplu … sözleşmesinden faydalandığını, toplu … sözleşmesinin hizmet zammı başlıklı 36 ncı maddesinin (1) … bendi uyarınca hizmet zammı alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
3. … Sağlık-… ile … arasında 10.08.2020 tarihinde imzalanan ve 01.01.2019-31.12.2020 tarihleri arasında işyerinde geçerli olan toplu … sözleşmesinin 36 ncı maddesinin birinci ve ikinci fıkraları “Bu toplu … sözleşmesinin kapsamında bulunan teknik elemanlara kariyerlerinin karşılığı emsali memur personele ödenen … güçlüğü, … riski, temininde güçlük zammı ve … hizmet tazminatı tutarı, hizmet zammı olarak ödenir. Bu toplu … sözleşmesinin kapsamında bulunan teknik elemanlar dışındaki işçilere; hiçbir ödemeyi etkilememek kaydı ile her ay aylık … ücretlerinin %13’lük tutarı hizmet zammı olarak ödenir.” düzenlemesini içermektedir.
4. 375 sayılı KHK’nın geçici 23 üncü maddesinde; “Sürekli işçi kadrolarına geçirilenlerden, geçiş işlemi yapılırken mevcut işyerinin girdiği işkolunda kurulu işyerinden bildirilenlerin ücreti ile diğer mali ve sosyal hakları, bu madde kapsamındaki idarelerde geçişten önce alt işveren işçilerini kapsayan, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu … sözleşmesinin bitimine kadar bu toplu … sözleşmesinin uygulanması suretiyle oluşan ücret ile diğer mali ve sosyal haklardan fazla olamaz. Sürekli işçi kadrolarına geçirilenlerden; geçişten önce toplu … sözleşmesi bulunmadığından kadroya geçirildiği tarihte yürürlükte olan … … sözleşmesi hükümlerinin geçerli olduğu işçiler ile geçiş işleminden önce yapılan ve geçişten sonra yararlanmaya devam ettiği toplu … sözleşmesi bulunmakla birlikte bu madde kapsamındaki idarelerde alt işveren işçilerini kapsayan, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu … sözleşmesinin bitiminden önce toplu … sözleşmesi sona … işçilerin ücreti ile diğer mali ve sosyal hakları, bu madde kapsamındaki idarelerde geçişten önce alt işveren işçilerini kapsayan, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu … sözleşmesine göre belirlenir. Bu madde kapsamındaki idarelerde; 6356 sayılı Kanunun geçici 7 nci maddesinde belirtilen mevcut işyerleri bakımından anılan Kanuna uygun olarak yetki başvurusunda bulunulabilir, ancak geçişi yapılan işçiler için … tescil edilen işyerlerinde, geçişten önce alt işveren işçilerini kapsayan, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu … sözleşmesinin sona erme tarihinden sonra yetki başvurusunda bulunulabilir.” düzenlemesine yer verilmiştir.
5. 375 sayılı KHK’nın ilgili hükmünün ve bu KHK gereğince 31.10.2020 tarihine kadar uygulanması öngörülen toplu … sözleşmesinin amacı; gerek alt işverenin taraf olduğu ve 31.10.2020 tarihinden önce sona erecek olan toplu … sözleşmesinden yararlanmakta olan gerekse alt işverenin taraf olduğu herhangi bir toplu … sözleşmesinden yararlanmayan işçileri belli bir süre için toplu … sözleşmesi etkisinden mahrum bırakmamaktır. Bu nedenle 02.04.2018 tarihinde 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 23. Maddesi Uyarınca İdarelerce Sürekli İşçi Kadrolarına Geçirilen İşçilerin Ücret İle Diğer Mali ve Sosyal Haklarının Belirlenmesinde Esas Alınacak Toplu … Sözleşmesi Hükümleri’nden yararlanmaya başlayan yahut alt işveren nezdindeki toplu … sözleşmesinin bitimini müteakip kanun gereği kendiliğinden yararlanmaya başlayan işçilerin, aynı dönem içinde bir başka toplu … sözleşmesinden yararlanmayı talep etmeleri, 375 sayılı KHK gereği mümkün değildir. Bir toplu … sözleşmesinin geriye etkili olarak yürürlüğe konulabilmesi kural olarak mümkün olsa da sonraki toplu … sözleşmesi hükümlerinin geriye etkili olabileceği en … süre, önceki toplu … sözleşmesinin bitim tarihidir. Sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçiler yönünden yapılacak değerlendirmede de bu ilkeden ayrılmayı gerektiren bir durum bulunmamaktadır. Buna göre sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçilerin kadroya geçirildikleri işyerinde yürürlükte bulunan bir toplu … sözleşmesinden yararlanabilmeleri için en … tarih, her hâlükârda 01.11.2020 tarihi olmalıdır.
6. Ancak sürekli işçi kadrolarına geçirilen işçilerin 375 sayılı KHK gereğince üyelik şartı aranmaksızın yararlandıkları toplu … sözleşmesinin süresi 31.10.2020 tarihinde sona erdiğinden, bu tarihten sonra 6356 sayılı Kanun kapsamında işveren ile yetkili sendika arasındaki toplu … sözleşmesinden yararlanmak için bu Kanun’da öngörülen şartların da gerçekleşmesi gerekmektedir. 6356 sayılı Kanun’un 39 uncu maddesinde toplu … sözleşmesinden iki şekilde yararlanılabileceği ifade edilmektedir. Bunlardan ilki taraf işçi sendikasının üye olmak ikincisi ise dayanışma aidatı ödemek suretiyle yararlanmadır. Sendikaya üye olanlar bakımından yararlanma zamanının belirlenmesinde ölçü, sözleşmenin imzalanması tarihinde taraf sendikaya üye olunup olunmamasıdır. Buna göre toplu … sözleşmesinin imza tarihinde sendikaya üye olanlar yürürlük tarihinden, imza tarihinden sonra üye olanlar ise üyeliklerinin taraf işçi sendikasınca işverene bildirildiği tarihten itibaren toplu … sözleşmesinden yararlanır. Sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçilerin işyerinde uygulanmaya başlanan toplu … sözleşmesinden yararlanıp yararlanamayacakları belirlenirken 31.10.2020 tarihinden önceki ve sonraki dönem bakımından yukarıda açıklanan ilke ve esaslara göre ayrı ayrı değerlendirme yapılması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
7. Somut uyuşmazlıkta İlk Derece Mahkemesince davacı tarafından fiilen yapılan işin teknik elemanların yaptıkları işler kapsamında olduğu değerlendirilerek 08.09.2021 tarihli bilirkişi raporunda 01.01.2017-09.03.2021 dönemi için yapılan hesaplama hükme esas alınmıştır. Ne var ki yapılan bu değerlendirme dosya kapsamına uygun değildir.
8. Öncelikle İlk Derece Mahkemesince davacı tarafından fiilen yapılan işin teknik elemanların yaptıkları işler kapsamında olduğu değerlendirilmiş ise de; dosya içerisinde davacının lise mezuniyetine ilişkin herhangi bir belge bulunmamaktadır. Davacının lise diploması dosyaya kazandırılmak sureti ile 657 sayılı Kanun uyarınca aranan gerekli mesleki eğitiminin (en az … derecede mesleki tahsil/teknik lise veya dengi okul) bulunup bulunmadığı araştırılarak sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olmuştur.
9. Ayrıca yapılacak araştırma sonucunda tespit edilecek olan davacının öğrenim durumu sonucunda toplu … sözleşmesinin 36 ncı maddesinin (1) … bendinde düzenlenen hizmet zammının davacı tarafından talep edilebileceği sonucuna varılması hâlinde, davacının davalıya bağlı işyerinde hizmet alım sözleşmesi kapsamında alt işveren işçisi olarak çalışmakta iken 02.04.2018 tarihi itibarıyla 375 sayılı KHK’nın geçici 23 üncü maddesi kapsamında kamu bünyesinde sürekli işçi kadrosuna geçirildiği, yukarıdaki açıklamalar dikkate alındığında; sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacının, imza tarihinde üyesi olduğu ve devam eden süreçte dayanışma aidatı ödediği … Sağlık-… ile … arasında 10.08.2020 tarihinde imzalanan ve 01.01.2019-31.12.2020 yürürlük süreli toplu … sözleşmesinden en … 01.11.2020 tarihi itibarıyla yararlanabileceği de gözetilmelidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1.Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20…..2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.