YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/4757
KARAR NO : 2023/7191
KARAR TARİHİ : 17.05.2023

MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 32. Hukuk Dairesi

Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.

Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine ve incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalıya ait işyerinde gemiadamı olarak görev yapmakta olduğunu, müvekkilinin üyesi olduğu … Denizciler Sendikası ile davalı arasında imzalanan toplu … sözleşmesi gereği her altı ayda bir ücret zammı yapıldığını, fazla çalışma ve resmî tatil ücretlerinin %25 zamlı olarak hesaplanmak suretiyle ücret bordrosuna yansıtılarak ödendiğini, ancak 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı … Borçlar Kanunu’nun (6098 sayılı Kanun) 402 nci maddesinin birinci fıkrası ve 4857 sayılı … Kanunu’nun (4857 sayılı Kanun) 41 … maddesinin ikinci fıkrası gereği fazla çalışma ücretinin en az %50 zamlı saat ücreti üzerinden hesaplanmasının öngörüldüğünü, toplu … sözleşmesinin 111 … maddesinin (a) bendinde de fazla çalışma ücretinin %50 zamlı ödeneceğinin ve 110 uncu maddesinde fazla çalışmaya esas bir saatlik ücretin gemiadamları için 1/208 esası üzerinden tespit edileceğinin belirtildiğini, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 20.11.2018 tarihli ve 2015/27849 Esas, 2017/14749 Karar sayılı kararında fazla çalışma ve resmî tatil günlerinde yapılan çalışmaların ücretlerinin gemiadamları için de %50 zamlı olarak hesaplanması gerektiği yönünde karar verildiğini, 854 sayılı … … Kanunu’nun (854 sayılı Kanun) 48 … maddesinde bu Kanun hükümlerinin daha elverişli menfaat sağlayan Kanun veya toplu … sözleşmesinin uygulanmasına engel olmayacağının, daha sonra yürürlüğe giren ve daha … haklar tanıyan Kanun’un müvekkili lehine uygulanarak fazla çalışma ücretlerinin %50 zamlı saat ücreti üzerinden hesaplanması gerektiğini ileri sürerek fark fazla çalışma ücreti alacağının davalıdan tahsilini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı süresinin dolduğunu, talep edilen alacaklara kanuni faiz uygulanması gerektiğini, davacının toplu … sözleşmesi kapsamında 854 sayılı Kanun’a tabî gemiadamı olarak kaptanlık yaptığını, davacıya toplu … sözleşmesinde belirlenen … esas alınarak fazla çalışma ücreti ödendiğini, toplu … sözleşmesinin 111 … maddesinin gemiadamlarına değil, 4857 sayılı Kanun’a tabî çalışanlara uygulandığını, dava konusu olaya … kanun niteliğinde olan 854 sayılı Kanun’un uygulanması gerektiğini, gemiadamının çalışma koşullarının farklılık arz ettiğini ve çalışma usullerinin … ve uluslararası kurallar ile 854 sayılı Kanun’a göre belirlendiğini, 854 sayılı Kanun’da boşluk olması hâlinde 6098 sayılı Kanun’un hizmet sözleşmesine ilişkin hükümlerinin kıyasen uygulanması gerekmekle birlikte 854 sayılı Kanun’da fazla çalışmaya ilişkin açık hüküm bulunduğunu, öte yandan genel kanun niteliğinde olan 6098 sayılı Kanun’un 402 nci maddesinin gerekçesinde sadece 4857 sayılı Kanun’dan bahsedildiğini, genel kanunun … kanun hükmünü bertaraf etmesinin ancak kanun koyucunun amacını açık ve net olarak ortaya koyması hâlinde mümkün olacağını belirterek davanın reddini savunmuştur.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 03.10.2017 tarihli ve 2015/27849 Esas, 2017/14749 Karar sayılı kararında; “… kanun olan … … Kanunu’nun 48. Maddesi düzenlemesi de dikkate alındığında, yasa koyucunun gemiadamına “daha elverişli hak ve menfaat getiren kanun yanında, daha da ileri giderek toplu … sözleşmesi, … sözleşmesi veya örf ve adetlerden … hakların dikkate alınacağını” amaçladığı açıktır. O nedenle 6098 sayılı … Borçlar Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile gemiadamlarına da uygulanması nedeni ile fazla mesai ücreti yönünden 402/1 maddesinin dikkate alınması gerekir. Bu nedenle gemiadamının fazla mesai ücretinin genel kanunun yürürlüğe girdiği 01.07.2012 tarihinden itibaren en az % 50 zamlı ödenmesi gerektiği açıktır.” denilmek suretiyle %50 zamlı ödemenin kabul edilmesi gerektiği belirtildiğinden işbu içtihada uygun olarak bilirkişi tarafından %50 zamlı olarak hesaplanan fazla çalışma ücretinden davacıya yapılan %25 zamlı fazla çalışma ücret ödemeleri mahsup edilmek suretiyle fark fazla çalışma ücreti belirlenmiş, zamanaşımı gözetilerek ve taleple bağlı kalınarak bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf başvuru dilekçesinde; davalı Kuruluşta 854 sayılı Kanun’a tabî gemiadamı olarak çalışan davacının bu Kanun’a göre %25 zamlı ödenen fazla çalışma ücretinin 6098 sayılı Kanun’un 402 nci maddesinin birinci fıkrasına göre %50 zamlı ödenmesi gerektiğini iddia ettiğini, 8. Dönem Toplu … Sözleşmesi’nde öngörülen %50 zamlı ödemenin … personeli için geçerli olup 854 sayılı Kanun’a tabî personel için geçerli olmadığını, çelişkili hükümler içeren genel kanun ile … kanunun amacına bakılarak yorum ve uygulama yapılması gerektiğini, davadaki hukuki sorunun çözümü açısından 854 sayılı Kanun’un 48 … maddesindeki düzenlemenin getirilmesinde kanun koyucunun amacının tespitinin büyük önem arz ettiğini, davacı tarafça talebine konu edilen fazla çalışma saat ücretinin normal saat ücretinin %50 fazlası ile ödenmesi gerektiği yönündeki talebi de 6379 ve 854 sayılı Kanun’ların hazırlık çalışmalarında tartışıldığı ve bu konuda kanun koyucu tarafından ulaşılan neticenin her iki 854 sayılı Kanunu’nda da ayrıca ve açıkça düzenlendiğini, Mahkeme ilâmına konu edilen hesaplamaya yönelik de itirazları olduğunu, İlk Derece Mahkemesince davaya konu talebe yönelik hesaplamada 1/208 oranından değil, 1/240 oranından yapılacak hesaplamanın dikkate alınması gerektiğini, İlk Derece Mahkemesi kararının hatalı olduğunu ileri sürmüştür.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı vekilinin müvekkilinin gemiadamı olduğunu beyan ettiği, davalı vekilinin de cevap dilekçesinde davacının gemiadamı olduğunu doğruladığı, davacının zamanaşımına uğramayan, dava konusu döneme denk gelen toplu … sözleşmelerinde fazla çalışma ücret alacağının %25’den daha yüksek bir oranla zamlı olarak hesaplanmasını öngören ayrık bir hükmün bulunmadığı, davacının emsal Yargıtay kararları ve çalışılan geminin niteliği dikkate alındığında, 854 sayılı Kanun kapsamında çalıştığı, 854 sayılı Kanun’un 28 … maddesinde yer … açık düzenleme karşısında fazla çalışma ücretinin %25 zamlı ücretten hesaplanması gerektiği, 4857 sayılı Kanun’un veya sonradan yürürlüğe giren 6098 sayılı Kanun’un 402 … maddesinin 854 sayılı Kanun’a tabî çalışanlar açısından uygulanamayacağı, gemiadamının fazla çalışma ücretinin %25 zamlı olarak hesaplanmasının kanunlara uygun olduğu, fazla çalışma ücretlerine dair fark taleplerin reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile 6100 sayılı Kanun’un 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) nci alt bendi gereğince İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz başvuru dilekçesinde; fazla çalışma alacağının Dairenin eski içtihadına güvenerek açılan davalarda hukuki belirlilik ve öngörülebilirlik ilkesi gereğince davanın kabulüne karar verilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 854 sayılı Kanun kapsamında çalışanların fazla çalışma ücretlerinin, 6098 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden sonra %25 zamlı ücret yerine, %50 zamlı ücretle ödenmesinin gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.

2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 … maddeleri.
2. 854 sayılı Kanun’un 28 ve 48 … maddeleri.
3. 6098 sayılı Kanun’un 402 nci maddesinin birinci fıkrası.
4 .Dairemizin 11.10.2021 tarih 2021/9484 Esas ve 2021/14004 Karar sayılı kararı.

3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 … maddesinde yer … sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 … maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

17.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.