YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/4257
KARAR NO : 2023/4760
KARAR TARİHİ : 29.03.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :… Mahkemesi
SAYISI : 2022/399 E., 2022/1118 K.
DAVA TARİHİ : 03.08.2021
KARAR : Davanın kısmen kabulü
TEMYİZ EDENLER : Taraf vekilleri
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece … Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Bakanlığa bağlı işyerinde çalıştığını, 02.04.2018 tarihinde 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, alt işveren bünyesinde çalışmakta iken ücretinin asgari ücretin belirli bir oran fazlası olarak belirlendiğini ve ödendiğini, kadroya geçerken … … sözleşmesi imzaladığını ve ücretinin yine asgari ücretin belirli bir oran fazlası olarak belirlendiğini; ancak davalı tarafından eksik ödeme yapıldığını ileri sürerek ödenmeyen ücret farkı, ilave tediye farkı ve ikramiye farkı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının ücretinin sürekli işçi kadrosuna geçirildikten sonra da ilgili düzenlemeler uyarınca eksiksiz ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 15.11.2021 tarihli kararı ile; davacı ile davalı İdare arasında imzalanan belirsiz süreli … sözleşmesinin 7 nci maddesinde, davacının ücretinin asgari ücretin belirli bir oran fazlası olacağına dair düzenleme olduğundan hareketle belirsiz süreli … sözleşmesinin ve toplu … sözleşmesinin ilgili hükümleri uyarınca yapılan hesaplama doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
… Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesinin 26.01.2022 tarihli kararı ile; taraflar arasında imzalanmış belirsiz süreli … sözleşmesinin ve uygulanan toplu … sözleşmesinin ilgili hükümleri dikkate alındığında, İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas bakımından hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 28.04.2022 tarihli ilâmı ile; davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek, davacı vekili tarafından Yüksek Hakem Kurulu kararı ile yürürlüğe girip 31.10.2020 tarihine kadar uygulanması gereken toplu … sözleşmesi uyarınca fark ücret talebinde bulunulduğu, arabuluculuk başvuru tarihi itibarıyla imzalanmış bir toplu … sözleşmesi olmadığı ve talep de mevcut olmadığı hâlde 01.01.2021 tarihinden sonraya ilişkin fark ücretin hesaplanmasında, 08.09.2021 imza tarihli ve 01.01.2021-31.12.2022 yürürlük süreli toplu … sözleşmesinin “Ücret zammı” başlıklı 33 üncü maddesi hükmü esas alınarak … … sözleşmesi doğrultusunda belirlenen temel ücrete %12 oranında ücret zammı uygulanmasının hatalı olduğu, davacının ikramiye alacağına en yüksek işletme kredisi faizini geçmemek üzere bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faize hükmedilmesi gerektiği, 01.11.2020-31.12.2020 tarihleri arasındaki dönemde işyerinde uygulanan toplu … sözleşmesine göre bir hesaplama yapılabilmesi için davacı yönünden 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 39 uncu maddesindeki şartların mevcut olup olmadığının belirlenmesi gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozmadan önceki kararda 01.01.2019-31.12.2020 yürürlük süreli toplu … sözleşmesine göre karar verilmediği, çerçeve toplu … sözleşmesi gereği yapılan hesaplamalar doğrultusunda karar verildiği, davacı tarafça karara bu yönüyle istinaf ve temyiz başvurularında bulunulmadığı, davalı lehine usuli kazanılmış hakkın doğduğu, bozma doğrultusunda alınan ek bilirkişi raporunda 01.01.2021 tarihinde sonraki dönem için 08.09.2021 tarihinde imzalanan ve 01.01.2021-31.12.2022 yürürlük süreli toplu … sözleşmesi ile belirlenen %12 oranında ücret zammı uygulanmaksızın hesaplama yapıldığı, davalı İdare tarafından toplu … sözleşmesinin imzalanmasından sonra günlük ücret 153,07 TL kabul edilerek geçmişe dönük olarak ödemeler yapıldığı, alınan ek raporda 2021 yılı için davacının fark alacaklarının olmadığının belirlendiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; 01.01.2021 tarihinden arabuluculuk son tutanak tarihine kadar olan fark alacağı hesaplanırken davacı ücretinin, … … sözleşmesinde belirtilen oran uygulanarak belirlendikten sonra arabuluculuk tarihi itibarıyla henüz imzalanmadığından uygulanmayan toplu … sözleşmesi sebebiyle davalı tarafça ödenen miktarın mahsup edilmesinin hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; Bakanlık uygulaması yerinde olduğundan dava konusu talebin reddi gerektiğini, ücretin düşürülmesi söz konusu olmadığından davacının dava dilekçesinde talep etmiş olduğu alacaklara hak kazanamayacağını belirterek belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı işçinin ücretinin ve alacaklarının, … sözleşmesi ve toplu … sözleşmesine uygun şekilde tespit edilip edilmediğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ve 371 inci maddesi.
2. 6356 sayılı Kanun’un 39 uncu maddesi, 696 sayılı KHK ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye eklenen geçici 23 üncü madde.
3. Dairemizin 22.02.2023 tarihli ve 2022/16313 Esas, 2023/2854 Karar sayılı Kararı.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı vekilinin tüm, davacı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda; “Hesaplama yapılırken usul ekonomisi ilkesi dikkate alınarak emsal dosyalardaki … fark bordrolarında ödenen tutarlar mahsup edilecektir” şeklindeki açıklama ile 01.01.2021 tarihinden sonraki fark ücret ve ilave tediye alacakları hesabına esas alınan fark yevmiye, … … sözleşmesindeki zam oranı uygulanarak belirlenen yevmiye tutarından fark ücret bordrosuyla birlikte ödendiği kabul edilen 153,07 TL mahsup edilmek suretiyle bulunmuştur. Öncelikle dosyaya sunulmamasına rağmen varsayımsal olarak yapıldığı kabul edilen ödemenin mahsubu hatalı olmuştur.
3. Diğer yandan Dairemizin 28.04.2022 tarihli bozma ilâmında, 08.09.2021 imza tarihli ve 01.01.2021-31.12.2022 yürürlük süreli toplu … sözleşmesinin arabuluculuk tarihi itibarıyla henüz imzalanmadığından uygulanamayacağı, 01.01.2021 tarihinden sonraya ilişkin fark ücretin; … … sözleşmesi doğrultusunda belirlenmiş temel ücrete %12 oranında ücret zammı uygulanmaksızın tespiti gerektiği belirtilmiştir.
4. Şu hâlde davacının 01.01.2021 tarihinden sonraki dönem yönünden fark ücret ve ilave tediye alacakları hesaplanırken; 08.09.2021 imza tarihli toplu … sözleşmesi hükümleri uygulanmadan … … sözleşmesinde belirtilen asgari ücretin belirli bir oran fazlası dikkate alınarak davacının ücretinin belirlenmesi, bundan sonra davalı İdarenin 01.01.2021-31.12.2022 yürürlük süreli toplu … sözleşmesi nedeniyle 08.09.2021 imza tarihinden sonra fark ücret bordrolarıyla yaptığı ödemeler dikkate alınmadan hesaplama dönemi içinde yapılan ödemelerin mahsubu ile sonuca gidilmesi gerekir. Bu hususlar gözetilmeden hatalı bilirkişi raporuna dayanılarak karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
29.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.