YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/3763
KARAR NO : 2023/7238
KARAR TARİHİ : 17.05.2023

MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 30. Hukuk Dairesi

Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin kamudaki çalışmasının dava dışı … Nakliyat AŞ nezdinde başladığını, aralarında müvekkilinin bulunduğu çalışanların 2001 yılında Özelleştirme Yüksek Kurulunun 03.03.2000 tarihli ve 2000/16 sayılı kararına istinaden Başkanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ile Armatörler Denizcilik ve Nakliyat AŞ arasında düzenlenen hisse satış sözleşmesi uyarınca 24.03.2000 tarihinde davalı Kurumun tüm varlık, alacak ve borçları ile hisselerinin blok hâlinde … sahibine devredildiği gerekçesiyle işten çıkartıldıklarını, müvekkilinin yüksek kalifiyeli ve kıdemli bir çalışan olup davalı Kurumda örgütlü olan Denizciler Sendikasına üye olduğunu, 2002 yılında Karayolları Genel Müdürlüğüne bağlı, …’da bulunan 5. Bölge Müdürlüğünün, 56. Bakım Şube Şefliğine vasıfsız işçi olarak ataması yapılarak atama yoluyla davalı Kurumdaki işine başladığını, ücretinin en düşük seviyeden belirlendiğini, önceki kamu kuruluşundaki kıdem ve vasıf durumunun dikkate alınmadığını ve eksik ücretlendirme neticesinde hak kaybına uğradığını ileri sürerek ücret farkı, ilave tediye farkı, toplu … sözleşmesine göre ikramiye farkı alacağı, fazla çalışma ücreti, hafta tatili çalışması ücreti, … … ve genel tatil çalışması ücreti farkları, vardiya zammı alacağı ile yıpranma primi farkı alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili yanıt dilekçesinde özetle dava konusu edilen işlemin idari işlem niteliğinde olduğu için davanın öncelikle görev yönünden reddi gerektiğini, davalının ikametgahının …’da olması nedeniyle … mahkemelerinin yetkili olduğunu, zamanaşımı ve hak düşürücü sürenin geçtiğini ve davanın kanuni süresi içinde açılmadığı için süre yönünden ret kararı verilmesi gerektiğini, davacının İdarede düz işçi pozisyonu ile ilgili olarak kendisine verilecek her türlü görevi her yerde yapmayı taahhüt ettiğini, açtığı davaya konu taleplerinin bu husustaki taahhüdüne aykırı olduğunu, İdarenin davacı hakkındaki tüm işlemleri ve uygulamalarının kanun, yönetmelik, toplu … sözleşmesi ve davacının taahhüdü hükümlerine uygun olduğunu, talep edilen tüm alacak kalemlerinin haksız, yersiz ve fahiş miktarda yüksek olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Davacının … Nakliyat AŞ’de çalışmasına devam ettiği esnada özelleştirme sonucunda davalı … Müdürlüğünde çalışmaya başladığı, davacının davalı kurumda çalışmaya başladığında önceki dönemde çalışmasının göz önüne alınmayarak ücretinin ve kademe ve derecesinin belirlendiği, bununla birlikte toplu … sözleşmesi hükümlerinin toplam hizmet süresine göre belirlenmediği, davacının davalı kurumda çalışmaya başlamasının özelleştirme nedeni ile nakil olarak kabul edilmesi ve ücretinin ve toplu … sözleşmesi hükümlerinin toplam süre göz önüne alınarak belirlenmesi gerektiği, buna göre davacının davalı Kurumda çalıştığı dönemde ücretinin toplam hizmet süresine göre belirlendiğinde davacının davalıdan ücret farkı alacağı bulunduğu ve buna bağlı olarak talep edilen alacak kalemlerine hak kazandığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne dair karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf başvurusunda; davacı taleplerinin zamanaşımına uğradığını, davacı tarafça arabuluculuğa başvurulmadığını, davanın belirsiz alacak davası olarak açılmasında hukuki yarar bulunmadığını, hükme esas alınan bilirkişi raporunun denetime elverişli olmayıp hatalı olarak tanzim edildiğini, davacının Karayolları Genel Müdürlüğünden farklı bir işyerindeki çalışma süresi de dikkate alınarak derece kademe belirlenmek suretiyle alacakların hesaplandığını, oysa müvekkili İdarenin kendisi ile ilgili olmayan, kendinden önceki bir çalışma dönemi için sorumluluğunun bulunmadığını, Mahkemece itibar edilen tanık beyanlarının tarafsız olmayıp yanlı ve çelişkili tanık anlatımları doğrultusunda değerlendirme ve hesaplama yapıldığını, davacı tarafın iddialarını kanıtlayamadığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosya içeriğine göre davacı işçinin 1988-18.05.2000 tarihleri arasında dava dışı … Nakliyat TAŞ işyerinde çalıştığı, işverenin özelleştirilmesi nedeniyle … sözleşmesi feshedildikten sonra 30.08.2002 tarihinde davalı Kurumda işe başladığı, davacı işçinin … sözleşmesinin feshedildiği tarihte nakle tâbi personel olmadığı, davacı hakkında nakil prosedürü işletilmediği, Yargıtay (Kapatılan) 22 Hukuk Dairesinin konuya ilişkin emsal nitelikteki 23.01.2018 tarihli 2017/45440 Esas 2018/1159 Karar sayılı kararında da belirtildiği, ilgi kanuni düzenlemenin, personelin nakli veya devrini değil, ilk defa işe alınmasını düzenlediği, davacının bu hüküm uyarınca davalı Kurum tarafından ilk defa işe alınanlara ilişkin usule göre işe alındığı, davalı Kurumun tarafı olduğu 9. Dönem Toplu … Sözleşmesi’nin geçici 3 üncü maddesine göre “işyerine işçi alınması hâlinde, yürürlükteki asgari ücret ve işyerinde uygulanmakta olan ücret skalası, pozisyonlarının ilk kademe ücreti dikkate alınmak şartıyla işe giriş ücreti taraflarca belirlenir” hükmü yer almakta ise de; davacının davalı Kurum tarafından işe alınmadan önce davalı Kurum ve … Ağır Sanayi ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası ile … Yol … Sendikası arasında imzalanan 26.08.2002 tarihli protokolde davacının davalı işyerindeki işe başlama tarihinde yürürlükte bulunan 9. Dönem Toplu … Sözleşmesi’nde öngörülen nitelik talimatındaki esaslar ile geçici 3 üncü maddesinin uygulanmamasının kararlaştırıldığı, davacı işçinin davalı Kurumda ilk defa açıktan işe alınan işçi olması nedeniyle toplu … sözleşmesinin 47 nci maddesinde yer … “işçi statüsü dışından veya hariçten bir pozisyonun girişi sınavına girerek başarı göstermiş ve atama işlemi yapılmış olan işçi, alınacağı pozisyonun ilk derecesinin birinci kademesine o pozisyon için öngörülen dönem süresince aday olarak oturtulur.” hükmü çerçevesinde işe başlatıldığı, davalı işverence kanun, yönetmelik ve protokol hükümlerine uygun olarak davacının işe giriş ücretinin belirlendiği anlaşılmakla, İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesinin dosya kapsamına uygun olmadığı gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun kabulü ile yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz başvurusunda; davalı tarafın gerek İlk Derece Mahkemesindeki yargılama sürecinde ve gerekse istinaf dilekçesinde hiç sözünü etmediği hususları İstinaf Mahkemesinin karar ilâmında davanın ret gerekçe yapılmasının usul ve kanuna aykırı olduğunu, bunun muğlak olan kamu düzeni başlığı altına alarak da açıklamanın mümkün olmadığını, aksi hâlde kamuda istihdam edilenlerin bizzat kamu işvereni tarafından gerçekleştirilen hiçbir ihlali yargı önüne götürmesinin mümkün olamayacağını, Bölge Adliye Mahkemesince atıf yapılan toplu … sözleşmesindeki düzenlemelerin, … işe alınıp … sözleşme yapılacaklarla ilgili hiçbir düzenleme ve şartının eldeki dosya davacısı olan işçiler için uygulanmadığını, … işe alınacakların geçmesi gereken sınavın davacılar için yapılmadığı gibi … işçiler için uygulanan ve asilliğin alınması için şart olan deneme süresinin de uygulanmadığını, bir staj süresinden geçmediklerini, tayin kararı çerçevesinde düzenlenen atama-tayin belgesiyle yolluklarını da alarak doğrudan asıl işçi olarak işe başlatıldıklarını ileri sürerek kararın yanılgılı değerlendirmeye dayalı olduğunu savunmuş ve bozulmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının özelleştirme sebebiyle sona … … sözleşmesindeki çalışma süresinin ve ücret miktarının daha sonra çalışmaya başladığı davalı Kurum tarafından dikkate alınması gerekip gerekmediği, buna bağlı olarak davacının davalıdan ücret farkı ve ilave tediye ücreti farkı ile toplu … sözleşmesinden kaynaklanan fark alacaklara hak kazanıp kazanmadığı konularına ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 … maddeleri,

2. 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un “Kuruluşlardaki Personelin Nakli” kenar başlıklı 22 … maddesi şöyledir:
“Özelleştirme programına alınan kuruluşlarda (iştirakler hariç) ilgili kuruluş veya İdare tarafından istihdam fazlası personel belirlenmesi ya da bu kuruluşların kısmen veya tamamen satışı nedeniyle kamu tüzel kişiliğinin sona ermesi, devredilmesi, küçültülmesi, faaliyetlerinin durdurulması, kapatılması, tasfiye edilmesi hâlinde; bu kuruluşlarda programa alınma tarihi itibarıyla 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbi olarak veya sözleşmeli statüde çalışmakta olanlar ile … kanunlarına tâbi olarak görev yapmakla birlikte toplu … sözleşmesi hükümlerinden yararlanmayan genel müdür, genel müdür yardımcısı, teftiş kurulu başkanı, kurul başkanı, daire başkanı, müessese, bölge, fabrika, işletme ve şube müdürü, müfettiş ve müfettiş yardımcısı, müşavir ve başuzman unvanlı kadrolara atanmak suretiyle görev yapan personel, kamu kurum ve kuruluşlarına nakledilmek üzere yukarıda belirtilen işlemlerin tamamlanmasından itibaren onbeş … içerisinde İdare tarafından Devlet Personel Başkanlığına bildirilir. Nakil hakkı tanınan bir kadro veya pozisyonda görev yapmakta iken İdare tarafından ihdas edilen ve … kanunlarına tâbi olan kadrolara atanmayı kabul edenler ile kuruluş özelleştirme programına alındıktan sonra kuruluşa naklen veya açıktan atananlar bu madde ile getirilen nakil hakkından yararlanamaz. İdare, özelleştirme programındaki kuruluşlarda nakil hakkı kapsamında yer … kadro ve pozisyonlardan boş bulunanları iptal etmeye, kadro ve pozisyonların yerini, aynı kuruluş bünyesindeki şirketler veya işyerleri arasında değiştirmeye yetkilidir. Özelleştirme programındaki herhangi bir kuruluşun personeli, İdare tarafından özelleştirilecek kuruluşlarda görevlendirilebilir ve yetkilendirilebilirler.”

3. 18.07.2002 tarih ve 24819 sayılı Resmî Gazete yayımlanarak yürürlüğe giren 18.05.1983 tarih ve 83/6750 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan 4416 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Daimi Kadrolarına İlk Defa İşçi Olarak Alınacaklar Hakkında Uygulanacak Sınav Yönetmeliği’nin geçici 2 nci maddesi şöyledir:
“4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun uyarınca, özelleştirme kapsamına alınan (iştirakler hariç) kuruluşların sürekli işçi kadrolarında özelleştirmenin yapıldığı tarihte çalışmakta olanlardan, bu kuruluşların süreli veya süresiz kapatılması veya tasfiye edilmesi nedeniyle hizmet akitleri sona … ile özelleştirme sonunda, … işverenin iflası veya sair nedenlerle üretimin durdurulması veya hizmet akitlerinin haklı neden olmaksızın feshedilmesi nedeniyle işsiz kalan işçiler ve hizmet akitleri haklı nedenden dolayı kendileri tarafından feshedilen işçilerden, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu hükümleri gereğince hizmet ve prim ödeme sürelerine göre emeklilik veya yaşlılık aylığına hak kazanamayanların, her hangi bir işte hizmet akdine dayalı olarak çalışmamaları ve 02.09.1971 tarih ve 1479 sayılı Kanun uyarınca sigortalı olmamaları şartıyla, ilgililerin talepleri üzerine, en çok 1800 kişiyi aşmamak üzere, genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idareler ile kamu kurum ve kuruluşlarının işçi kadrolarına 31.08.2002 tarihine kadar yapılacak atamalarda, Yönetmeliğin ek 1 ve ek 3’üncü maddeleri hükümleri uygulanmaz”

3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 … maddesinde yer … sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 … maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

17.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.