YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/3373
KARAR NO : 2023/8654
KARAR TARİHİ : 06.06.2023
MAHKEMESİ :… Mahkemesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen tespit davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece … Bölge Adliye Mahkemesi 19. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili … aleyhine açtığı dava dilekçesinde; müvekkili Şirketin otomotiv, ağır ticari araçlar, … ve tarım makineleri ve makine imalatı sektörlerine pik, sfero ve alüminyum döküm parça tedarikinde uzmanlaşmış, yüzlerce kişiye istihdam imkânı sunan ve yurt dışına ihracatıyla ülke ekonomisine önemli katkılar sağlayan bir kuruluş olduğunu, ….05.2019-29.05.2019 tarihleri arasında davalı Kurum müfettişlerince yapılan teftişte işveren vekilince ibraz edilen kayıt ve belgelerin incelenmesi neticesinde hukuka ve hakkaniyete aykırı bir rapor tanzim edildiğini, … 1. Sulh Ceza Mahkemesinin 2019/3222 D. … sayılı dosyası ile idari para cezalarının iptaline dair dava açıldığını, işyerinde sendika üyeliğinden ayrılma ve sendikal faaliyetlere katılmama yönünde zamana yayılan sistematik baskının kurulduğu ve uygulandığı, bu baskının da hâlen devam etmekte olduğu, … sözleşmesi sona erdirilen 18 işçinin … sözleşmelerinin aslında işverence ileri sürelen maddelere uygun olarak değil, sendika üyeliğinden ayrılmaya zorlandıkları, bu durumu kabul etmedikleri, üyeliklerini sürdürmeleri dolayısıyla sona erdirildiği, yine teftiş tarihi itibarıyla … sözleşmesi devam etmekte olan ve ifadesine başvurulan işçilerden sendika üyeliğinden ayrılmaya zorlandıkları ve eşit davranma ilkesine aykırı uygulama yaptıkları gerekçeleriyle haksız şekilde idari para cezası verildiğini, raporun aksine işyerinde sendikal baskı olmadığını, çalışanlara da eşit davranıldığını ileri sürerek 19.07.2019 tarihli 7233/İNC/2-1048/İNC/7 sayılı müfettiş raporunun iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı … cevap dilekçesinde; işverenin işyerini devralmasından sonra işçilerin sendika üyeliklerinden ayrılmaları konusunda belirgin bir sıçrama yaşandığını, sendika üyeliğinden istifa eden tüm işçilerin … sözleşmelerinin devam ettiğini, teftiş neticesinde işverence … sözleşmeleri feshedilen 59 işçinin aslında sendika üyeliğinden ayrılmaya zorlanmaları ve bu durumu kabul etmeyerek üyeliklerini sürdürmeleri nedeniyle … sözleşmelerinin feshedildiğini, işyerinde ekonomik küçülme nedeniyle işten çıkarılan işçiler olmasına karşın işyerinde fazla çalışma yapıldığını, teftişte ifadeleri alınan işçilerin beyanlarından işveren vekillerince birçok işçiye sendikadan ayrılmaları yönünde baskı yapıldığının anlaşıldığını, işten çıkarılan işçilerin çoğunun sendikanın yetkilendirdiği ünite temsilcisi ve delegeler olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 10.09.2020 tarihli ve 2019/752 Esas, 2020/595 Karar sayılı kararıyla; dosyadaki bilgi ve belgelere dayanılarak davacı işyerinde çalışan işçinin şikâyeti üzerine … müfettişliğince yapılan denetim sonucunda sendikal baskı olduğunun tespit edildiği, bu konuda işçiler tarafından açılan, daha önce aynı Mahkemede görülen ve kesinleşen davalarda sendikal baskının kabul edildiği, buna göre davacı tarafça iptali istenen … … Çalışma ve … Kurumu İl Müdürlüğünün 18.09.2019 tarihli ve 85690183-660 sayılı kararında herhangi bir isabetsizliğin bulunmadığı gerekçe gösterilerek davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
… Bölge Adliye Mahkemesi 19. Hukuk Dairesinin 25…2021 tarihli ve 2021/354 Esas, 2021/1198 Karar sayılı kararıyla; işyerinde, işyeri kayıtları üzerinde ve çalışanlarla yapılan görüşmeler neticesinde hazırlanan rapor somut verilere dayandığından, sendikal baskı olduğu yönündeki tespit ile davanın reddi yönündeki İlk Derece Mahkemesi kararında hata bulunmadığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 08.11.2021 tarihli ve 2021/11215 Esas, 2021/15467 Karar sayılı kararıyla; dava konusu raporun işçi şikâyeti üzerine işyerinin genel uygulamasını belirlemeye yönelik olarak … … müfettişliğince hazırlandığı, davanın Bakanlık yerine … … Kurumuna husumet yöneltilerek sonuçlandırılmasının hatalı olduğu, İlk Derece Mahkemesince, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 124 üncü maddesi kapsamında taraf değişikliği talebinde bulunulduğunun kabulü ile davanın Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yönlendirilerek taraf teşkili sağlandıktan sonra yargılama yapılıp sonuca gidilmesi gerekçe gösterilerek sair temyiz itirazları incelenmeksizin kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
1. İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına davanın yöneltilmesi ile taraf teşkili sağlanmıştır.
2. Davalı … vekili cevap dilekçesinde; işverenin işyerini devralmasından sonra işçilerin sendika üyeliklerinden ayrılmaları konusunda belirgin bir sıçrama yaşandığını, sendika üyeliğinden istifa eden tüm işçilerin … sözleşmelerinin devam ettiğini, teftiş neticesinde işverence … sözleşmeleri feshedilen 59 işçinin aslında sendika üyeliğinden ayrılmaya zorlanmaları ve bu durumu kabul etmeyerek üyeliklerini sürdürmeleri nedeniyle feshedildiğini, işyerinde ekonomik küçülme nedeniyle işten çıkarılan işçiler olmasına karşın işyerinde fazla çalışma yapıldığını, teftişte ifadeleri alınan işçilerin beyanlarından işveren vekillerince birçok işçiye sendikadan ayrılmaları yönünde baskı yapıldığını, işten çıkarılan işçilerin çoğunun sendikanın yetkilendirdiği ünite temsilcisi ve delegeler olduklarını belirtilerek davanın reddini istemiştir.
3. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı işverene karşı sendikal sebeplerle … sözleşmelerinin feshedildiğini iddia eden işçilerin açmış olduğu işe iade ve sendikal tazminat talepli davaların kabul edildiği, kesinleşen davalarda dinlenen tanık beyanlarından sendikal baskı yapıldığının anlaşıldığı, davacı tarafça iptali istenen … … Çalışma ve … Kurumu İl Müdürlüğünün 18.09.2019 tarihli ve 85690183-660 sayılı kararında herhangi bir isabetsizliğin bulunmadığı gerekçe gösterilerek davanın … yönünden pasif husumet yokluğundan reddine, … yönünden ise esastan reddine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; İlk Derece Mahkemesi kararının kamu düzenine ve emredici hükümlere aykırı şekilde verildiğini, kararın 6100 sayılı Kanun’un 294 ve 297 nci maddeleri ile atıf yapılan 321 … maddesine açıkça aykırı şekilde başka mahkeme kararı kasten beklenmek suretiyle ve gerekçelerden yoksun, sadece kesinleşen aynı mahkemedeki başka bir karar aynen alıntılanmak üzere kaleme alındığını, kararın somut olaya özgü ve uygun şekilde gerekçeli yazılması gerekirken kes kopyala yapıştır tekniğiyle yazılmasının da hukuk denetimine elverişli olmadığını, davacı Şirkete isnat edilen sendika üyeliğinden ayrılma ve sendikal faaliyetlere katılmama yönündeki zamana yayılmış, planlanmış, organize edilmiş, sistematik baskının kurulduğu iddialarının somut gerçeklerden çok uzak olduğunu, raporun tamamının neredeyse somut gerçeklikten uzak, husumeti bulunan veya sadece duyumdan ibaret konuşmalara dayanılarak oluşturulan hatalı varsayımlardan ibaret olduğunu, … sözleşmelerinin fesihlerin çoğunun yaşanan dışsal ekonomik etkilerden kaynaklanan zorlayıcı sebepler neticesinde gerçekleştiğini, Şirket lehine yorumlanması gereken işyerinde sendikal baskı uygulanmadığına dair R.A’nın 08.05.2010 tarihli ifadesinin dosyada mevcut olduğunu, Şirket bünyesinde gerek Orhangazi gerekse …’da bulunan tesislerdeki fabrikada mavi yakalı olarak çalışanların tamamının neredeyse sendika üyesi olup yıllardır işyerinde sendikanın faaliyet gösterdiğini, iki davalı taraf vekilinin de aynı olduğundan iki ayrı vekâlet ücretine hükmedilmesinin isabetli olmadığını, temyiz dilekçesinde detaylı olarak izah edilen gerek usul ve esasa aykırı gerekse anayasal hükümlere hak arama hürriyetine, hukuk güvenliği ilkesi ile kamu düzenine ve yasal emredici hükümlere aykırılıklar içeren dosyadaki tüm açıklama, deliller, ekler ve temyiz dilekçesindeki tüm beyan ve eklerinin değerlendirilmek suretiyle hatalı, eksik, gerekli incelemelerden ve gerekçelerden yoksun İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, dava konusu müfettiş raporunun hukuka aykırılığının tespiti ile davalılar lehine hükmedilen vekâlet ücretine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Kanun’un 124 üncü maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 … maddeleri, 4857 sayılı … Kanunu’nun 92 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 … maddesinde yer … sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 … maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
……2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.