YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/17620
KARAR NO : 2023/15071
KARAR TARİHİ : 18.10.2023
MAHKEMESİ :… Mahkemesi
SAYISI : 2023/35 E., 2023/53 K.
DAVA TARİHİ : 22.01.2021
KARAR : Davanın kısmen kabulü
TEMYİZ EDENLER : Taraf vekilleri
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce … Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Bakanlığa bağlı işyerinde çalıştığını, 02.04.2018 tarihinde 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, alt işveren bünyesinde çalışmakta iken ücretinin asgari ücretin %30 oranında fazlası şeklinde belirlenerek ödendiğini, kadroya geçerken … … sözleşmesi imzaladığını ve ücretinin yine asgari ücretin %30 oranında fazlası olarak belirlendiğini, ancak davalı tarafından eksik ödeme yapıldığını, ikramiye ve ilave tediyelerinin de eksik ödendiğini ileri sürerek ödenmeyen ücret, ilave tediye ve ikramiye fark alacakları, fazla çalışma, … bayram ve genel tatil ücreti ile gece vardiyası fark ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı def’inde bulunduklarını, kadroya geçiş sonrası Yüksek Hakem Kurulu kararı ile uygulamaya konulan toplu … sözleşmesi hükümleri dikkate alınarak davacının ücretinin belirlendiğini, ücrette indirimin veya hukuka aykırı bir uygulamanın söz konusu olmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 22…..2022 tarihli ve 2022/5 Esas, 2022/176 Karar sayılı kararıyla; davacının imzalamış olduğu 02.04.2018 tarihli belirsiz süreli … sözleşmesinin 7 nci maddesinde işçiye her ay brüt asgari ücretin %30 fazlası üzerinden günlük olarak ödeme yapılacağının belirtildiği, işverenle imzalanan işbu sözleşmedeki kuralın her asgari ücret artış dönemi için işvereni bağlayacağı, ancak dosyadaki bordrolar ve banka kayıtları incelendiğinde 01.01.2019 tarihinden itibaren davacının mevcut ücretine sadece %4 zam yapıldığı, belirsiz süreli … sözleşmenin ücrete ilişkin 7 nci maddesinin uygulanmadığı, davalı işverenin 4857 sayılı … Kanunu’nun (4857 sayılı Kanun) 22 nci maddesine aykırı şekilde çalışma koşullarında ve … sözleşmesinde … taraflı değişiklik yaparak davacının ücretini eksik ödediği, bu nedenle de davacı işçinin fark ücret ve buna bağlı ilave tediye farkı, ikramiye farkı, genel tatil ücreti farkı, fazla çalışma ücreti farkı ve gece vardiyası zammı farkı alacağı taleplerinin yerinde olduğu gerekçesiyle bilirkişi raporu doğrultusunda hesaplanan alacaklar hüküm altına alınarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 15.09.2022 tarihli ve 2022/2593 Esas, 2022/1806 Karar sayılı kararıyla; davacının kadroya geçirilirken imzalanan … sözleşmesinde ücret miktarının asgari ücretin belli oranda fazlası olarak belirlendiği ve bu kuralın her asgari ücret artış dönemi için işvereni bağlayacağı, davacıya toplu … sözleşmesi uyarınca her dönem için %4 zam uygulanarak hesaplanan miktar nazara alındığında davacının kadroya geçtikten sonraki ücretinin taraflar arasında düzenlenen … sözleşmesine uygun olarak ödenmediği, hesaplanan miktardan ödenen miktarın mahsubu ile belirlenen davacının ödenmemiş fark ücret, fark ikramiye, fark ilave tediye alacakları bulunduğu ve emsal Yargıtay kararları uyarınca davacının fark ücret taleplerinin yerinde olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 27.12.2022 tarihli ve 2022/15126 Esas, 2022/17905 Karar sayılı ilâmı ile; 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 23 üncü maddesi uyarınca, İdarelerce Sürekli İşçi Kadrolarına Geçirilen İşçilerin Ücret ile Diğer Mali ve Sosyal Haklarının Belirlenmesinde Esas Alınacak Toplu … Sözleşmesinde saat 20.00-….00 arasında yapılan çalışmaların gece çalışması olduğu, güvenlik görevlileri hariç bu saatlerde çalıştırılan işçilere ücretlerinin %10 oranında zamlı ödeneceğinin düzenlendiği, Mahkemece hükme esas alınan ve davacının ıslahına dayanak yapılan bilirkişi raporunda davacının gece çalıştığı dönemlerin tespiti ile fark gece zammı alacağı alacaklarının, davacının ücret bordrolarında yer alan tahakkuklara göre hesaplandığı, ancak talebe dayanak yapılan Toplu … Sözleşmesinin yürürlük süresinin 31.10.2020 tarihinde sona erdiği, eksiklik talep yazısı üzerine dosyaya getirtilen kayıtlardan davacının, 28…..2021 tarihinde …-Sağlık … Sendikasına üye olduğunun anlaşıldığı, davacının kadroya geçişi aşamasında düzenlenen … … sözleşmesinde veya 4857 sayılı Kanun’da gece zammı ödenmesine yönelik herhangi bir hükmün bulunmadığı da nazara alındığında; 01.01.2019-31.12.2020 yürürlük süreli toplu … sözleşmesinin ise sendika üyelik tarihinden önce sona erdiği ve bu toplu … sözleşmesine göre de hesaplama yapılamayacağı gözetilmeden, 31.10.2020-31.12.2020 tarihleri arasındaki dönem için fark gece zammı alacağı hesaplanmasının hatalı olduğu ve ayrıca ilave tediye alacağının, davacı talebi ve kanuni düzenlemeler gereğince dava dilekçesinde talep edilen kısmı için yasal faiz, ıslah dilekçesi ile talep edilen kısmı için en yüksek mevduat faizini aşmamak üzere yasal faize hükmedilmesi gerektiği gerekçeleriyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dosya içeriğine göre talep konusu alacak kalemleri için hesaplamaların 01.01.2019-31.12.2020 tarihleri arasındaki çalışma dönemi için yapıldığı, davacının kadroya geçişi aşamasında düzenlenen … … sözleşmesinde veya 4857 sayılı Kanun’da gece zammı ödenmesine yönelik herhangi bir hükmün bulunmadığı, bu durumda toplu … sözleşmesine dayalı olarak hesaplama yapılmasının ancak 28.12.2020 tarihinden sonrası için mümkün olabileceği, davacının imzalamış olduğu tarihli belirsiz süreli … sözleşmesi incelendiğinde sözleşmenin 7 nci maddesinde işçiye her ay brüt asgari ücretin %30 fazlası üzerinden günlük olarak ödeme yapılacağının belirtildiği, işverenle imzalanan işbu sözleşmedeki kuralın her asgari ücret artış dönemi için işvereni bağlayacağı, davalı işverence 4857 sayılı Kanun’un 22 nci maddesine aykırı davranılarak çalışma koşullarında ve … sözleşmesinde … taraflı değişiklik yapılması ve bu surette davacı ücretinin eksik ödendiği, bu nedenle de davacı işçinin fark ücret ve buna bağlı ilave tediye farkı, ikramiye farkı, genel tatil ücreti farkı, fazla çalışma ücreti farkı ve fark gece zammı alacağı taleplerinin yerinde olduğu, bilirkişi raporundaki hesaplamaların denetime elverişli ve raporun hüküm kurmaya yeter düzeyde olduğu belirtilip, bozma öncesi gerekçeler tekrar edilerek davanın kısmen kabulüne karar karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz başvurusunda; müvekkilinin alt işveren nezdinde çalışırken ücretinin asgari ücretin %30 fazlası olarak belirlendiğini ve bu ücret üzerinden kadroya geçtiğini, buna rağmen 2019 yılından itibaren ücretinin eksik ödendiğini, aradaki fark talebinin haklılığının bilirkişi raporu ile sabit olduğunu, davanın kabulüne karar verilmesi gerektiğini belirterek ve resen gözetilmesi gereken diğer nedenlerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili temyiz başvurusunda; davacının … sözleşmesinde belirlenen ücretin çok üzerinde ücret aldığını, toplu … sözleşmesiyle davacının ücretinde artış olduğunu, bordrolardan da görüleceği üzere 31.12.2018 tarihindeki ücreti korunarak bu ücretin üzerine %4’lük zam yapıldığını, herhangi bir ücret indirimine gidilmediğini, el yazılı oranın müvekkili İdarenin bilgisi ve talimatı dışında yazıldığını ve bağlayıcı olmadığını, ücret alacağı dışındaki alacak taleplerinin de haksız ve dayanaksız olduğunu, davacının ilave tediye alacağına hak kazanmadığını, faiz başlangıç tarihleri ve uygulanan faiz oranın yanlış belirlendiğini beyanla ve resen gözetilmesi gereken diğer nedenlerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının … Sağlık-… Sendikası ile … arasında 10.08.2020 tarihinde imzalanan ve 01.01.2019-31.12.2020 yürürlük süreli toplu … sözleşmesinden yararlanıp yararlanamayacağı ve dava konusu alacaklara hak kazanıp kazanmadığı, uygulanan faiz trünün doğru olup olmadığı konularına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 696 sayılı KHK ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye eklenen geçici 23 üncü madde, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun’un 1 vd. maddeleri, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanunu’nun 39 uncu maddesi.
3. 696 sayılı KHK kapsamında kadroya geçen işçilerin geçiş aşamasındaki ücretlerinin tespiti ile … … sözleşmesinin ücrete ilişkin hükmünün ileriye etkisine ilişkin ilke ve esaslar, Dairemizin 03.05.2023 tarihli ve 2023/3001 Esas, 2023/6593 Karar sayılı ilâmında şu şekilde açıklanmıştır:
“…
2. 696 sayılı KHK’nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK’ya eklenen geçici 23 üncü madde çerçevesinde sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçiler ile işveren arasında imzalanan … sözleşmesinin ücrete ilişkin hükümlerinin doğru değerlendirilmesi son derece önemlidir. Dairemiz uygulamasına göre kadroya geçiş sırasında düzenlenen … sözleşmesinde ücretin sadece asgari ücretin belli bir oranda fazlası yahut geçiş öncesindeki hizmet alım sözleşmesinde öngörülen ücret veya bu ücretin katları olarak belirlenmesi hâlinde, bu ücretin işçinin kadroya geçiş aşamasındaki ilk (temel) ücreti olduğu, taraflar arasında sonraki dönemler yönünden işvereni ücret artışı yapmakla yükümlü kılan bir düzenleme olmadığı kabul edilmektedir. Diğer taraftan … sözleşmesinde ücretin her ay için asgari ücretin belli bir oranda fazlası şeklinde ödeneceğine yönelik hükümler ileriye etkili hükümler olarak değerlendirilmeli, bu hükümlerin sonraki dönemlere ilişkin ücret artışları yönünden işvereni bağlayacağı kabul edilmelidir.”
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; taraf vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı … harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
18.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.