YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/17282
KARAR NO : 2023/16395
KARAR TARİHİ : 01.11.2023
MAHKEMESİ :… Mahkemesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece … Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiş; kararın taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine, Dairemizin 14.12.2022 tarihli ve 2022/9592 Esas, 2022/16917 Karar sayılı ilâmı ile ikinci kez bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince Dairemizin 14.12.2022 tarihli bozma ilâmına uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davalı vekili tarafından temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine, incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalıya ait …’da bulunan işyerinde 2004-2012 yılları arasında şantiye şefi mimar olarak çalıştığını, … sözleşmesinin davalı tarafından hiçbir neden gösterilmeden feshedildiğini, davacının haftanın yedi günü dinî ve millî bayramlar dâhil çalıştığını, son net ücretinin 5.000,00 USD olduğunu, fazla çalışma ücretinin ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti ile … bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının davalıya ait işyerinde aralıklı olarak çalıştığını, son ücretinin 2.872,00 USD olduğunu, … sözleşmesinin … bitimi nedeniyle sona erdiğini, işverenin davacı tarafından imzalanan ibranameye göre ibra edildiğini, davacının fazla çalışma, dinî ve millî bayram çalışmalarına ilişkin ücretlerinin ödendiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 05.12.2017 tarihli ve 2016/705 Esas, 2017/688 Karar sayılı kararıyla; dosya kapsamı, toplanan deliller ve alınan bilirkişi raporuna göre davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
… Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesinin 22.10.2020 tarihli ve 2018/1278 Esas, 2020/2010 Karar sayılı kararıyla; İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas yönünden yerinde olduğu gerekçesi ile davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 16.02.2021 tarihli ve 2020/8697 Esas, 2021/… Karar sayılı ilâmı ile davacının aylık ücret miktarının bordroda belirtildiği gibi 2.872,00 USD olarak kabul edilmesi gerektiği, davacının sigortalılık durumu açıklığa kavuşturularak brüt ve net ücretin belirlenmesi gerektiği, imzasız bordrolarda görünen fazla çalışma ücreti ile … bayram ve genel tatil ücretinin davacıya ödendiğinin tespiti hâlinde ödenen ücret miktarının hesaplanan alacaklardan mahsup edilmek suretiyle sonuca gidilmesi gerektiği gerekçeleri ile kararın bozulmasına ve dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin 27.04.2022 tarihli ve 2021/269 Esas, 2022/317 Karar sayılı kararı ile bozma ilâmına uyularak yapılan yargılama sonucunda, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 14.12.2022 tarihli ve 2022/9592 Esas, 2022/16917 Karar sayılı ilâmı ile; bozma ilâmı sonrasında İlk Derece Mahkemesince davacı lehine oluşan usuli kazanılmış hak ilkesi ihlal edilecek şekilde yemek ve barınma yardımının 150,00 USD olduğu kabul edilerek karar verilmesinin hatalı olduğu, davalı vekilinin sunduğu 2006 Mayıs ve 2007 Mart ayı imzasız ücret bordrolarının davalı işveren tarafından … taraflı olarak düzenlendiği, işçinin imzasını taşımadığı ve yıllık izin talep formu gibi başkaca delillerle desteklenmediği dikkate alındığında yıllık izin ücreti hesabında ücret bordrolarındaki izin tahakkuklarına değer verilmesinin hatalı olduğu ve yeni kurulacak hükümde vekâlet ücreti ile yargılama giderlerinin yabancı para cinsinden alacaklarda yabancı paranın karar tarihindeki … Cumhuriyeti Merkez Bankasınca belirlenen efektif satış kuru esas alınarak … lirası karşılığı üzerinden hesaplanması gerektiğinin gözden kaçırılmaması gerektiği gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
D. İlk Derece Mahkemesince İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının giydirilmiş brüt ücretinin tespitinde yemek ve barınma yardımının 200,00 USD olarak kabul edildiği, buna göre kıdem ve ihbar tazminatlarının belirlendiği, 2006 Mayıs ve 2007 Mart ayı imzasız ücret bordrolarındaki yıllık izin tahakkuklarına itibar edilmediği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; müvekkili Şirket aleyhine verilen hükmün gerekçesinin yeterli olmadığını, davacının belirsiz alacak davası açmakta hukuki yararı bulunmadığını, davacının … sözleşmesinin kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanacak şekilde sona ermediğini, hesaplamaya esas ücretin hatalı tespit edildiğini, yemek ve barınma ücretinin hatalı kabul edildiğini, yapılan ödemelerin bozma öncesindeki gibi hesaplamalardan mahsup edilerek yıllık izin ücreti talebinin reddi gerektiğini belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacıya ödenen aylık giydirilmiş brüt ücretin tespiti ile yıllık izin ücreti alacağının hesaplanmasına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 sayılı … Kanunu’nun 32, 53, 57 ve 59 uncu maddeleri.
3. Dairemizin 29…..2022 tarihli ve 2022/7746 Esas, 2022/8494 Karar sayılı ilâmında usuli kazanılmış hak kavramına ilişkin yerleşik ilke şu şekilde vurgulanmıştır:
” …
Bilindiği üzere; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda (keza mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununda) “usuli kazanılmış hak” kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez, ana ilkelerinden biri haline gelmiştir. Anlam itibariyle, bir davada, mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.
Mahkemenin, Yargıtayın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir. (Yargıtay İBK 9.5.1960 tarih 21/9, RG. 28.6.1960-10537) Hükmün bir kısmının bozma kapsamı dışında bırakılmasının amacı bu kısımların doğru olduğunu belirlemek, bozmanın sınırlarını çizmek ve bu şekilde usulü kazanılmış hakları oluşturup, korumaktır. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur (04.02.1959 gün ve 13/5 sayılı YİBK).
…”
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut olayda, İlk Derece Mahkemesince hükmüne uyulan Dairemizin 14.12.2022 tarihli bozma ilâmında 2006 Mayıs ve 2007 Mart ayı imzasız ücret bordrolarında yer alan izin tahakkuklarına yıllık izin ücreti hesabında değer verilmemesi gerektiği belirtilmiştir. Bu bozma kararı sonrasında İlk Derece Mahkemesince sözü edilen ücret bordrolarındaki izin tahakkuklarının yıllık izin ücretinden mahsup edilmemesi yerindedir. Ancak Dairemizin 16.02.2021 tarihli ilk bozma ilâmı öncesinde 2012 yılı ücret bordrolarında yıllık izin ücreti olarak ödenen 4.233,00 USD’lik tutar hesaplama sırasında mahsup edilerek yıllık izin ücreti hüküm altına alınmış, karar davacı tarafından temyiz edilmemiş, bu hususta davalı yararına usuli kazanılmış hak oluşmuştur. 14.12.2022 tarihli ikinci bozma kararı sonrasında İlk Derece Mahkemesince, davalı tarafından yıllık izin ücreti olarak ödenen 4.233,00 USD’nin mahsubu yapılmaksızın yıllık izin ücreti hüküm altına alınarak davalı yararına oluşan usuli kazanılmış hak ilkesi ihlal edilmiştir. O hâlde, Mahkemece yapılacak …; dosyada mevcut 01.11.2021 ve 18.05.2023 tarihli bilirkişi raporlarında 6.159,67 USD olarak hesaplanan yıllık izin ücreti alacağından, ödenen 4.233,00 USD’yi mahsup ederek 1.926,67 USD yıllık izin ücretini hüküm altına almaktır. Eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
01.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.