YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/1601
KARAR NO : 2023/7581
KARAR TARİHİ : 23.05.2023
MAHKEMESİ :… Mahkemesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece … Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının … sözleşmesinin haksız olarak feshedildiğini ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatı ile fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, … … ve genel tatil ücreti alacaklarının davalı taraftan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı … Contruction … şirketi vekili; davacının … … Kurumu … sözleşmesiyle davalı işyerinde istihdam edildiğini, işçilik alacaklarının Rusya Federasyonu Kanunlarına tâbi olduğunu, davacının davalı işveren bünyesinde yurt dışında çalışmasından dolayı Sosyal Güvenlik Kurumunda kayıtlarının bulunmadığını, davacının … … ve genel tatil, fazla çalışma ücretlerinin ancak çalışılan ülke mevzuatına tâbi olabileceğini, yurt dışında çalışan işçilerin ülke mevzuatına göre fazla çalışma, hafta tatili ücreti aldığını, davacının hak kazanıp davalı işveren tarafından ödenmeyen hiçbir ücret alacağı bulunmadığının bordrolarla … olduğunu, davacının tüm alacaklarını eksiksiz aldığına dair davalı işvereni ibra ettiğini, davalı işyerinde proje kapsamında belirli süreli … sözleşmesiyle çalışan davacının … sözleşmesinin projenin sona ermesi sebebiyle kendiliğinden sona erdiğini, davacının proje kapsamında işin bitmesi hâlinde çalışma ilişkisinin sona ereceğinden haberdar olduğunu, davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanmadığını, davacının davaya konu alacaklarının zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Rec Uluslararası İnş. Yat. San. ve Tic. AŞ vekili; davacının çalışmalarıyla davalı işyerinin ilgilisinin bulunmamasından dolayı davalı işverenin kayıtlarında sunabileceği bir bilgi ve evrakın olmadığını, davacının davalı işyerinde çalışıp ücret almadığından kümülatif bir matrahının da bulunmadığını, davalı işverenin bu davada pasif husumet ehliyetinin bulunmadığını, davanın husumetten reddini talep ettiklerini, yurt dışında çalıştığı iddia edilen işçinin …’de davalı işverenle bağının bulunup bulunmadığının anlaşılması için … … Kurumu … sözleşmesinin ilgili kurumlara müzekkere yazılarak incelenmesini talep ettiklerini, davacının davalı işyerinde çalışmadığından son ücretinin bilinmediğini, davacının iddia ettiği tarihlerde …’de olup olmadığının, …’de sigortalı bir işte çalışıp çalışmadığının tespiti için Sosyal Güvenlik Kurumuna müzekkere yazılmasını talep ettiklerini, …’deki sigortalılık sürelerinin yurt dışında çalışma iddialarından mahsubu gerektiğini ve davacının davaya konu alacaklarının zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 09.04.2019 tarihli ve 2017/228 Esas, 2019/156 Karar sayılı kararı ile; toplanan kanıtlar ve aldırılan bilirkişi raporuna dayanılarak davacının … sözleşmesinin haksız nedenle işverence feshedildiği ve ödenmeyen ücret alacaklarının bulunduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
… Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin 24.10.2019 tarihli ve 2019/2494 Esas, 2019/2465 Karar sayılı kararı ile; İlk Derece Mahkemesinin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalılar vekillerinin istinaf başvurusunun ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 18.02.2021 tarihli ve 2020/5028 Esas, 2021/4249 Karar sayılı ilâmı ile; davalıların diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek işyerinin niteliği, fesih tarihinde bulunulan ülke ve davacının çalıştığı tarihler de belirtilerek fesih tarihindeki barınma ve yemek bedelinin ne kadar olduğunun ilgili kuruluşlardan araştırılarak oluşacak sonuca göre ve davalının da üç öğün yemek ve barınma bedelinin aylık 150,00 … doları (USD) olması gerektiği şeklindeki beyanı da gözetilerek aylık 150,00 USD’nin altında kalmamak kaydıyla kıdem ve ihbar tazminatı hesabına esas alınacak yemek ve barınma bedelinin belirlenmesi gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; yemek ve barınma gideri 150,00 USD olarak kabul edilerek yapılan hesaplama sonucunda davanın kısmen kabulüne dair hüküm kurulmuştur.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davalı … vekili; davacının hizmet süresinin hatalı tespit edildiğini, sürenin sona ermesi ile … sözleşmesinin kendiliğinden sona erdiğini ve dolayısıyla davacının kıdem tazminatına hak kazanamadığını, ücret miktarının hatalı belirlendiğini ve davacının çalışmasının yurt dışı geçtiği gözetilmeden net ücretin brüt ücrete çevrilmesinde hata yapıldığını, davacı ile menfaat birliği içinde olan tanık beyanlarına dayanarak alacakların kabulünün hatalı olduğunu, davacının tüm ücretlerinin bordrolara yansıtılarak kendisine ödendiğini, tanık beyanlarına göre yapılan hesaplamalardan yapılan %30 indirimin de az olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı Rec Uluslararası İnş. Yat. San. ve Tic. AŞ vekili; davacının müvekkili Şirket nezdinde bir çalışmasının bulunmadığını, bu nedenle davada husumet ehliyetinin bulunmadığını, davalılar arasında organik bağ bulunmadığını, davacının hizmet süresinin hatalı tespit edildiğini, sürenin sona ermesi ile … sözleşmesinin kendiliğinden sona erdiğini ve dolayısıyla davacının kıdem tazminatına hak kazanamadığını, ücret miktarının hatalı belirlendiğini ve davacının çalışmasının yurt dışında geçtiği gözetilmeden net ücretin brüt ücrete çevrilmesinde hata yapıldığını, davacı ile menfaat birliği içinde olan tanık beyanlarına dayanarak alacakların kabulünün hatalı olduğunu, davacının tüm ücretlerinin bordrolara yansıtılarak kendisine ödendiğini, tanık beyanlarına göre hesaplamalardan yapılan %30 indirimin de az olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, işçinin tazminat hesabına esas alınan giydirilmiş brüt ücret miktarının doğru belirlenip belirlenmediğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 … maddeleri.
2. 4857 sayılı … Kanunu’nun (4857 sayılı Kanun) 17 ve 32 nci maddeleri ile 4857 sayılı Kanun’un 120 nci maddesi atfıyla hâlen yürürlükte bulunan mülga 1475 sayılı … Kanunu’nun 14 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 … maddesinde yer … sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalılar vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlere yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
23.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.