YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/14521
KARAR NO : 2023/16809
KARAR TARİHİ : 07.11.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı ve davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince davalıların istinaf başvurusunun usulden, davacının istinaf başvurusunun ise esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin belirsiz süreli … sözleşmesiyle … Büyükşehir Belediye Başkanlığına (Belediye) ait işyerinde … Gıda Hayvancılık Tur. İnş. … Temizlik Güvenlik Danışmanlık Hiz. San. Tic. AŞ’nin (… Şirketi) işçisi konumunda çalıştığını, asıl işverenin imzaladığı sözleşmelerle çalışanlarına tanıdığı hakların kendisine de tanınması gerektiğini, aksi hâlde uygulamanın eşit işe eşit ücret ilkesine, … Labour Organization (ILO) sözleşmelerine aykırı olacağını, davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğunu ileri sürerek davacının davalı … Başkanlığının işçisi olduğunun tespitiyle Belediye işçilerinin yararlandırıldığı sözleşme ve toplu … sözleşmeleri uyarınca tanınan haklardan yararlandırılmasını, kıdem ve ihbar tazminatı ile fark ücret, … bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalılardan tahsiline, muvazaa iddiasının kabul edilmemesi hâlinde ise fazla çalışma ile … bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı … vekili; davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, davacının alacaklarının zamanaşımına uğradığını, davacının yüklenici firma elemanı olduğunu ve kendi imzaladığı sözleşme ile toplu … sözleşmeleriyle tanınan haklar dışında talepte bulunamayacağını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı … Şirketi vekili; talep edilen alacakların zamanaşımına uğradığını, dava dilekçesinin taleplerin ve harca esas miktarın netleştirilmesi gerektiğini, dava konusu olayda muvazaa veya hukuksuzluk olmadığını, davacının durumu bilerek kendi iradesi ile sözleşme imzaladığını, davacının alacağının bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 26.01.2022 tarihli ve 2021/12763 Esas, 2022/1148 Karar sayılı ilâmı ile davalıları ve konusu aynı olan emsal dosyada muvazaanın bulunmadığı yönünde karar verildiği gözetildiğinde, davalı … ile davalı … Şirketi arasındaki ilişki geçerli olduğundan davacının davalı Belediyenin taraf olduğu toplu … sözleşmesi hükümlerinden yararlanamayacağı ve davacının talep edebileceği alacak kalemi bulunmadığı, davacının muvazaa iddiasının dışında talep ettiği fazla çalışma ve … bayram ve genel tatil alacakları yönünden ise, vardiya çizelgelerine göre davacının fazla çalışma ile … bayram ve genel tatil alacaklarının bulunduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; verilen kararın ILO’nun, 2709 sayılı … Cumhuriyeti Anayasası’nın 90 ıncı maddesi ile anayasal hüküm düzeyinde olan kamu kurumlarında çalışan aracı (taşeron) işçilerinin ücretlerinin, kamunun kadrolu işçileri ile eşitliğini zorunlu gören anlaşmasına aykırı olduğunu, faiz başlangıç tarihinin hatalı belirlendiği, … bayram ve genel tatil ücreti alacağının hesaplanmamasının hatalı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı … AŞ vekili; davacının herhangi bir alacağının bulunmadığı, şirket lehine düşük vekâlet ücretine hükmedildiğini belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
3. Davalı … vekili; davacının herhangi bir alacağının bulunmadığı, Şirket lehine düşük vekâlet ücretine hükmedildiğini belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı yönünden kabul edilen ve davalılar tarafından istinafa konu edilen alacak miktarının 17.830,00 TL’den az olduğu için davalıların istinaf başvurusunun ayrı ayrı usulden reddi gerektiği, Yargıtayca aynı durumda olan işçiler tarafından açılan davalarda davalılar arasındaki ilişkinin muvazaaya dayanmadığının kabul edildiği, bu nedenle İlk Derece Mahkemesinin somut olayda muvazaa olmadığının kabulüne dair kararının ve fark alacakların reddine karar verilmesinin yerinde olduğu, davacının arabuluculuk tarihinden itibaren faiz uygulanmasını dava veya talep artırım dilekçesinde açıkça talep etmediği, davalıların kendilerine vekâlet ücreti verilmesi gerektiğine ilişkin istinaf talebi kesinlik nedeniyle incelenmediği gibi esas yönünden de talebin yerinde olmadığı gerekçesiyle istinaf başvurularının davalılar yönünden usulden, davacı yönünden ise esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekilince, istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçelerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması talep edilmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalılar arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin kanuna uygun kurulup kurulmadığı, muvazaaya dayanıp dayanmadığı, bunun sonucu olarak da davacının dava konusu alacaklara hak kazanıp kazanmadığı ve fazla çalışma ile … bayram ve genel tatil alacağına uygulanan faiz başlangıç tarihinin yerinde olup olmadığı hususlarındadır.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı … Kanunu’nun 2 nci maddesinin yedi ve sekizinci fıkraları ile 41, 44 ve 47 nci maddeleri, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 67 ve 70 inci maddeleri ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 26 ncı maddesi, 7036 sayılı … Mahkemeleri Kanunu’nun 3 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin aşağıda yer alan paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta İlk Derece Mahkemesince; hüküm altına alınan fazla çalışma ve … bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının, dava tarihi ile talep artırım tarihinden itibaren bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiştir.
3. Dairemizin yerleşik uygulaması uyarınca işçi muaccel alacaklarını … … belirtmek kaydıyla ihtarname ile işvereni temerrüde düşürebilir. Söz konusu ihtarnamede alacak miktarlarının belirtilmesi gerekmez. Dava tarihinden önce yürütülen arabuluculuk süreci sonucunda anlaşma yapılamadığına dair düzenlenen son tutanak bu bağlamda değerlendirildiğinde, dava konusu alacakların dava tarihinden önce arabuluculuk aracılığıyla talep edilmesi karşısında davalı işverenin arabuluculuk son tutanak tarihi itibarıyla temerrüde düştüğünün kabulü gerekmektedir. Bu sonuç, davalı işverenin usulüne uygun davet edilmesine rağmen arabuluculuk görüşmelerine katılmadığı durumlarda da geçerlidir. Dolayısıyla İlk Derece Mahkemesince fazla çalışma ile … bayram ve genel tatil ücreti alacaklarına arabuluculuk son tutanak tarihinden itibaren faize hükmedilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi hatalıdır.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davacı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, davacı tarafın temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının (3) numaralı bendinde yer alan ” Brüt 7.496,07 TL fazla çalışma ücreti alacağının 10,00 TL’sinin dava tarihi olan ….07.2020 tarihinden, bakiyesinin ise talep arttırım tarihi olan ….12.2022 tarihinden itibaren bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak alınarak davacıya verilmesine, -Brüt 554,83 TL … bayram ve genel tatil ücreti alacağının 10,00 TL’sinin dava tarihi olan ….07.2020 tarihinden, bakiyesinin ise talep arttırım tarihi olan ….12.2022 tarihinden itibaren bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak alınarak davacıya verilmesine,” ibaresinin çıkartılarak yerine “Brüt 7.496,07 TL fazla çalışma ücreti alacağının arabuluculuk son tutanak tarihi olan 24…2020 tarihinden itibaren bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak alınarak davacıya verilmesine, Brüt 554,83 TL … bayram ve genel tatil ücreti alacağının arabuluculuk son tutanak tarihi olan 24…2020 tarihinden itibaren bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak alınarak davacıya verilmesine,” ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde davacıya iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.