YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/13129
KARAR NO : 2023/12534
KARAR TARİHİ : 21.09.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1228 E., 2023/1847 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kastamonu … Mahkemesi
SAYISI : 2021/245 E., 2023/13 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı … vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı … vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalılardan … … Sendikası tarafından 21.05.2021 tarihinde yapılan yetki tespit başvurusu üzerine diğer davalı Bakanlık tarafından, müvekkiline ait 1042106.037 Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sicil No.lu işyerinde … … Sendikasının toplu … sözleşmesi yapmak için kanunun aradığı çoğunluğu sağladığına ilişkin olarak 25…..2021 tarih ve 13347 sayılı yetki tespiti yazısının düzenlendiğini, yetki tespitine konu şirketin 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) ile sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçilerin istihdam edilmesi için kurulan bir Belediye Şirketi olduğunu, ilgili mevzuat gereği geçiş işlemi yapılan işçilerin 30…..2020 tarihine kadar alt işverenlerinin faaliyet gösterdiği işkolundan sigortalanması, bu tarihten sonra ise 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 4 üncü maddesine uygun şekilde SGK’ya bildirilmesi gerektiğini, bu yasal düzenleme doğrultusunda Kastamonu Vergi Dairesi ve Sosyal Güvenlik Kurumu Kastamonu İl Müdürlüğüne müracaat edilerek 1042106.037 SGK sicil No.lu işyerinde yürütülen faaliyetler itibarıyla bu işyerinin İşkolları Yönetmeliği’nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna alınmasının ve … kodunun 84.11.41 olarak güncellenmesinin talep edildiğini, Bakanlıkça 1042106.037 SGK sicil No.lu işyerinin güvenlik ve savunma işkolunda değerlendirilerek … … Sendikasının yetkili olduğuna ilişkin yetki tespiti düzenlenmiş ise de ilgili işyerinin genel işler işkolunda faaliyet göstermesi nedeni ile yapılan tespitin hatalı olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca düzenlenen 25…..2021 tarihli ve 13347 sayılı yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı … vekili cevap dilekçesinde; öncelikle davanın yasal süresi içinde açılıp açılmadığının incelenmesi gerektiğini, müvekkili Bakanlıkça yapılan yetki tespitinde 6356 sayılı Kanun’un 41 inci ve 42 inci maddeleri hükümleri uyarınca, SGK’ya yapılan işyerlerine ilişkin tescil ve işçi bildirimleri ile e-Devlet üzerinden yapılan sendika üyelik işlemlerinin esas alındığını, davacı işyerine ait kayıtlar incelendiğinde … Kodunun Genel İşler olarak güncellendiğini fakat işyerinde o dönemde sendika üyesi bulunduğundan yetki tespitine esas işkolunun Savunma ve Güvenlik olarak devam ettiğinin görüldüğünü, dolayısıyla işyerinin işkolu ile yetki başvurusu yapan sendikanın kurulu bulunduğu işkolu arasında herhangi bir uyumsuzluk bulunmadığının tespit edildiğini, bu nedenle yetki tespiti sürecinin işletilerek olumlu yetki tespiti verildiğini, müvekkili Bakanlıkça yapılan yetki tespiti işleminin hukuka ve mevzuata uygun olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı … … Sendikası cevap vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Sendikanın yetki tespit başvuru tarihinden önce davacı işverence SGK’ya yapılan beyan ve SGK tarafından gerçekleştirilen tescil işlemleri doğrultusunda, davaya konu işyerinin işkolu kodunun 84.11.41 “Belediyelerin kamu yönetimi hizmetleri” olarak güncellendiği ve dolayısıyla işyerinin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda değerlendirilmesi gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı … vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı … vekili istinaf dilekçesinde; müvekkili Bakanlıkça yapılan yetki tespit başvuruları karşılanırken, kayıtlarında yer alan bilgiler doğrultusunda hareket edildiğini, işyerinde sendika üyelikleri bulunması sebebiyle işkolu değişikliği işleminin gerçekleştirilemediğini, bu nedenle ilgili tarihte işkolunun değiştirilmesi gerektiği yönündeki kararın yerinde olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; kamuda alt işveren işçisi olarak çalışan işçilerin işkollarının Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve en son sona erecek olan toplu … sözleşmesi tarihi olan 31.10.2020 tarihinin bitimi itibarı ile kanun gereği asıl işverenin işkoluna dâhil olacağı hususunun düzenlendiği, bu geçiş işleminin kanundan kaynaklandığı ve söz konusu maddelerin yürürlük süresi için özel bir düzenleme olmadığı, alt işveren işçilerinin kadroya geçişi ve işkolu değişikliği kanundan kaynaklandığından ve herhangi bir usuli işleme gerek kalmaksızın kendiliğinden gerçekleşeceğinden, uyuşmazlık konusu yetki tespiti başvuru tarihi itibarı ile Bakanlığın verileri farklı olsa da her hâlükârda eski alt işveren işçilerin artık genel işler işkoluna geçtiği ve davalı Sendikanın söz konusu işletmede yetkili sendika olmadığı gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı … vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı … vekili; istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun’un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı … Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu … sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu … sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu … sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu … sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu … sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı … günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı … günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı … günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı … günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Somut uyuşmazlık hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukuki bilgiyle çözümlenmesi gereken nitelikte olduğundan 6100 sayılı Kanun’un 266 ncı maddesine aykırı olarak İlk Derece Mahkemesince bilirkişi raporu alınması hatalı ise de bu durum sonuca etkili görülmediğinden eleştiri ile yetinilmiştir.
3. Belediye şirketleri bakımından, 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçiş sürecinde, asıl işverenin işkoluna geçiş tarihi 30…..2020 olmasına karşın; Bölge Adliye Mahkemesi kararında 31.10.2020 olarak belirtilmesi hatalı ise de bu durum da sonuca etkili olmadığından eleştiri ile yetinilmiştir.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle davalı işçi sendikasının temyiz başvurusunun bulunmadığının anlaşılmasına göre usul ve kanuna uygun olup davalı … vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalı … harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.