YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/11421
KARAR NO : 2023/16267
KARAR TARİHİ : 30.10.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 51. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/369 E., 2023/306 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının, kapatılan Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü emrinde geçici işçi statüsünde … makinesi operatörü olarak çalışmaya başladığını ve tüm çalışma süresi boyunca … makinesi operatörü olarak görev yaptığını, 01.02.2001 tarihinde kadrolu işçi statüsüne geçirilirken pozisyonunun … makinesi yağcısı olarak belirlendiğini, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün kapatılması üzerine İl Özel İdaresine devrinin yapıldığını, burada da … makinesi operatörü olarak çalıştırılmasına rağmen ücret ve diğer haklarının yağcı olarak ödendiğini, 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (6360 sayılı Kanun) gereği … İl Özel İdaresinin kapatılması üzerine bu defa … Büyükşehir Belediyesine devrinin yapıldığını, devir sonrası haklarının kısıtlandığını, ücret ve diğer haklarının Yol-… Sendikası ile … İl Özel İdaresi arasında imzalanan toplu … sözleşmesine göre belirlenmesi gerekirken ücret zamlarının, kademe ve derece ilerlemesinin yapılmadığını, sorumluk zammının ödenmediğini ileri sürerek ücret farkı, ikramiye farkı, ilave tediye farkı ve sorumluk zammı farkı alacaklarının faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; dava dilekçesinde ileri sürülenin aksine davacının çalışma hayatı boyunca sadece operatör olarak çalışmadığını, değişik pozisyonlarda görev yaptığını, farklı pozisyonda çalıştırıldığı dönemlere ilişkin kendisine ek ücret ödendiğini, 2013 yılında intibakı yapılırken işgal ettiği kadronun esas alındığını, davalı Belediyeye devredildikten sonra da norm kadronun dolu olması nedeniyle kadro değişikliğinin yapılamadığını, devir sonrasında Yol-… Sendikası ile … İl Özel İdaresi arasında imzalanan toplu … sözleşmesi ile belirlenen haklardan eksiksiz yararlandırıldığını, sonrasında Genel-… Sendikasına üye olmasıyla birlikte ücret ve diğer haklarının Genel-… Sendikası ile … Büyükşehir Belediyesi arasında imzalanmış toplu … sözleşmesi hükümlerine göre belirlendiğini, bu dönemde de ücretinde herhangi bir azalma olmadığını, tüm hak ve alacaklarının eksiksiz olarak ödendiğini, alacak taleplerinin zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının kadroya geçirilmeden önce fiilen … makinesi operatörü olarak çalıştığının davacı tanıklarınca doğrulandığı, davacının 01.02.2001 tarihinde kadroya geçirilirken fiilen yaptığı işin nazara alınması gerektiği, fiilen yaptığı … nazara alınarak davacının 7. dereceninin 13. kademesi yerine 11. derecenin 13. kademesinde intibakının yapılması gerekeceği, bu nedenle alması gereken ücret ile fiilen ödenen ücret arasında fark bulunduğu, davalı İdare ile Genel … Sendikası arasında işçilerin davalı İdareye devir tarihinden sonra yapılan toplu … sözleşmesi hükümlerine göre 01.03.2015 tarihi sonrasına ilişkin fiilen aldığı ücret ile alması gereken ücret arasındada fark bulunduğu bu nedenle davacının fark ücret, fark ikramiye, fark ilave tediye ve fark yıpranma primi alacağı bulunduğu, talep edilen alacağın ilk talebin ilavesi ile zamanaşımı def’inden etkilenmeyeceği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; ihtilaf konusu olan 15.01.2014-14.01.2016 tarihleri arasında geçerli toplu … sözleşmesinde günlük ücreti tabanın üzerinde olan işçilerin mevcut ücretlerinin kendi taban ücreti olacağına dair bir ibare olmadığı ve hükmün çok açık biçimde günlük ücret tabanını herkes için 95,00 TL olarak belirlediğini, ihtilaf konusu olan dönemde geçerli toplu … sözleşmesinin 34 üncü maddesinin lafzında açıkça gösterilen yöntem ile ücret hesaplaması yapılması gerekirken bilirkişinin hesaplamayı ihtilaf konusu olmayan bir sonraki dönem toplu … sözleşmesine eklenen hükme göre yaptığını, davalı İdarenin toplu … sözleşmesinin 34 üncü maddesine ilişkin uygulaması ve buna bağlı olarak yaptığı ücret hesaplamasının doğru olduğunu, raporda davacının çalışma hayatının tümünde operatör olarak çalıştığının varsayıldığını, dinlenen tanıkların davacının tüm çalışma hayatı boyunca operatör olarak çalıştığını doğrulamadığını, ıslaha karşı süresinde yapılan zamanaşımı def’i olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesinin kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının tüm çalışma döneminde fiilen … makinesi operatörü olarak çalıştığı, toplu … sözleşmesinde yer alan ücret skalaları ve ücret zammı oranları gözetildiğinde İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporundaki tespit ve hesaplamaların isabetli olduğu, dava dilekçesi ile talep edilen miktarlar dikkate alındığında ıslah ile artırılan miktarların zamanaşımına uğramadığı gerekçe gösterilerek başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının fiilen yaptığı işe göre intibakının doğru bir şekilde yapılıp yapılmadığı, 6360 sayılı Kanun ile davalı Belediyeye devredildiği 31.03.2014 tarihi ve sonrasında yararlanacağı toplu … sözleşmesinin tespiti ve kapsamı, iddia ettiği şekilde fark alacaklarının bulunup bulunmadığı hususlarına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 6360 sayılı Kanun’un geçici 1 inci maddesinin onuncu fıkrası, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanunu’nun 36 ve 39 uncu maddeleri ile 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun’un 1 vd. maddeleri.
3. Dairemizin 10.04.2023 tarihli ve 2023/3314 Esas, 2023/5272 Karar sayılı ilâmı.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir
2. Somut uyuşmazlıkta davacının; 15.09.1993 tarihinden itibaren kapatılan Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü bünyesinde mevsimlik/geçici işçi statüsünde her yıl belirli süreli … sözleşmeleriyle istihdam edildiği, 02.02.2001 tarihinden itibaren kadroya alınarak belirsiz süreli … sözleşmesiyle çalışmaya başladığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün kapatılması üzerine 28.03.2005 tarihinden itibaren … İl Özel İdaresine devredildiği, 6360 sayılı Kanun’un 1 inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca … İl Özel İdaresinin tüzel kişiliğinin kaldırılması sonucu aynı Kanun’un geçici 1 inci maddesinin altıncı fıkrası uyarınca, 31.03.2014 tarihinde … Büyükşehir Belediyesine nakledildiği ve dava tarihi itibarıyla hâlen burada çalıştığı dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. Davacının … Büyükşehir Belediyesine nakledildiği tarih itibarıyla … İl Özel İdaresi adına … Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası (…) ile Yol-… Sendikası arasında imzalanmış olan 01.03.2013-28.02.2015 tarihleri arasında geçerli 15. Dönem İşletme Toplu … Sözleşmesi’nden yararlandığı davalının da kabulündedir.
3. Dinlenen tanık beyanları da dikkate alındığında; davacının tüm çalışma döneminde fiilen … makinesi operatörü olarak çalıştığı, buna göre işletme toplu … sözleşmesinde yer alan ücret skalaları ve ücret zammı oranları esas alınarak 01.03.2013-28.02.2015 tarihleri arasındaki dönemde olması gereken ücretler ile fiilen uygulanan ücretler bakımından İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda yapılan tespitlerin yerinde olduğu anlaşılmıştır.
4. İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda 01.03.2015 tarihindeki ücret tespit edilirken ise; davacının 19.02.2015 tarihinde Genel-… Sendikasına üye olduğu gerekçesiyle devredildiği işyeri olan … Büyükşehir Belediyesi ile Genel-… Sendikası arasında 11.02.2014 imza tarihli ve 15.01.2014-14.01.2016 yürürlük süreli toplu … sözleşmesinden yararlanması gerektiğinin kabulü ile ilgili toplu … sözleşmesinin 34 üncü ve 35 inci maddelerine göre hesaplama yapılmıştır. Şöyle ki Genel-… Sendikası ile davalı işveren arasında o dönem 15.01.2014-14.01.2016 tarihleri arasında yürürlükte bulunan toplu … sözleşmesinin 34 üncü maddesinde belirlenen taban ücretin davacının 14.01.2014 tarihinde fiilen aldığı ücretten daha düşük olduğu, bu hâlde davacının 14.01.2014 tarihinde fiilen aldığı ücret üzerine önce kıdem zammının eklenmesi, sonra 35 inci maddede öngörülen 2. yıl zammının uygulanması gerektiği benimsenerek hesaplama yapılmış ve İlk Derece Mahkemesince bu şekilde belirlenen alacaklar hüküm altına alınmış ise de davacının fark alacakları hususunda 01.03.2015 tarihinden itibaren yapılan bu değerlendirme hatalı olmuştur.
5. Her ne kadar davacının devirden sonra 19.02.2015 tarihinde Genel-… Sendikasına üye olduğu ve davalının da bu üyeliği dikkate alarak o dönem yürürlükte bulunan Genel-… Sendikası ile davalı … Belediyesi arasındaki toplu … sözleşmesi hükümlerinden davacıyı yararlandırdığı hususunda taraflar arasında ihtilaf yok ise de 6360 sayılı Kanun’un geçici 1 inci maddesinin onuncu fıkrasında “… Devredilen veya nakledilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları; toplu … sözleşmesi bulunan işçiler bakımından yenileri düzenleninceye kadar devir veya nakil işleminden önce tabi oldukları toplu … sözleşmesi hükümlerine göre, … belirlenir.” hükmü yer almaktadır. Buna göre kanun hükmü dikkate alındığında, davacının nakledildiği işyerinde toplu … sözleşmesinin yenisi düzenleninceye kadar nakil işleminden önce tâbi olduğu toplu … sözleşmesinden yararlanması gerektiği kabul edilmelidir.
6. Davacının 31.03.2014 tarihinde davalıya ait işyerine nakledildiği, devir tarihinden önce devredildiği davalı … Belediyesinde yürürlükte bulunan toplu … sözleşmesinin imza tarihinin 11.02.2014 ve yürürlük süresinin ise 15.01.2014-14.01.2016 tarihleri olarak belirlendiği; ancak devirden sonra imzalanan toplu … sözleşmesinin imza tarihinin 12.05.2016 ve yürürlük süresinin 15.01.2016-14.01.2018 olarak kararlaştırıldığı hususları dikkate alındığında, davacının yukarıda ifade edilen 6360 sayılı Kanun hükmü gereği davalıya ait işyerinde Genel-… Sendikasının taraf olduğu yeni toplu … sözleşmesinin düzenleme (imza) tarihi olan 12.05.2016 tarihine kadar devirle geldiği kurumda yürürlükte bulunan Yol-… Sendikasının taraf olduğu toplu … sözleşmesinden yararlanmaya devam edeceği kabul edilmelidir.
7. Davacının nakilden önce tâbi olduğu toplu … sözleşmesinden nakil sonrasında yararlanmayı sürdürmesi 6360 sayılı Kanun’un açık hükmünün gereğidir. Bu itibarla söz konusu toplu … sözleşmesinden yararlanmaya devam edebilmek için sendika üyeliğinin devamı şartı aranmaz. Aynı şekilde bir başka sendikaya üye olunması yahut işkolu değişikliği toplu … sözleşmesinden yararlanmaya devam etme bakımından herhangi bir etki yaratmayacağı gibi işbu dosyadaki gibi davacının nakil sonrasındaki işyerindeki toplu … sözleşmesinin tarafı olan sendikaya üyeliği ve davalının da bu üyelik sebebiyle işçiyi söz konusu toplu … sözleşmesinden yararlandırması, yani taraf iradelerinin ortak olması da sonuca etkili olmayacaktır. Esasen Kanun’da ” … nakledilen işçilerin ücret ile diğer malî ve sosyal hakları … toplu … sözleşmesi hükümlerine göre, … belirlenir” denilerek nakledilen işçilerin nakil olunan işyerinde yeni bir toplu … sözleşmesi düzenleninceye kadar yaşayabilecekleri maddi kayıpların önüne geçilmek istenmiştir. Kanun’da nakledilen bir işçiye nakil öncesi tâbi olduğu toplu … sözleşmesinin uygulanmasına devam olunacağı değil; işçinin ücret, mali ve sosyal haklarının nakil öncesi toplu … sözleşmesine göre belirleneceği vurgulanmaktadır.
8. Açıklanan sebeplerle davacı, devirle geldiği Kurumda yürürlükte bulunan Yol-… Sendikasının taraf olduğu toplu … sözleşmesinin bitim tarihi olan 28.02.2015 tarihinden sonra da anılan toplu … sözleşmesinden yararlanmaya devam eder. Sözleşmeden yararlanma, nakledilen işyerinde yeni toplu … sözleşmesinin düzenlendiği (imzalandığı) tarihe kadar devam eder. Kanun’da açıkça “…yenileri düzenleninceye kadar…” hükmüne yer verildiğinden, Genel-… Sendikasının taraf olduğu toplu … sözleşmesinin yürürlük süresinin geriye etkili şekilde 15.01.2016 olarak belirlenmesi de sonuca etkili değildir. Genel-… Sendikası ile işveren arasındaki toplu … sözleşmesinden, bu sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren değil imza tarihinden itibaren yararlanılması Kanun hükmünün gereğidir. Böylece nakil olunan işyerinde yeni toplu … sözleşmesi düzenleninceye kadar, mevcut sözleşmenin yürürlük süresi veya sendika üyeliği vb. şartlar ile bağlı kalınmaksızın önceki toplu … sözleşmesinden yararlanmaya devam edilir.
9. Buna göre somut olayda davacının, Genel-… Sendikasının taraf olduğu toplu … sözleşmesinden ancak sözleşmenin imza tarihi olan 12.05.2016 tarihinden itibaren yararlanabileceğinin kabul edilmesi ve toplu … sözleşmesinden kaynaklanan alacaklarının buna göre hesaplanması gerekir. Davacının 01.03.2015 tarihinden itibaren Genel-… Sendikasının tarafı olduğu toplu … sözleşmesinden yararlandırılması hatalı olmuştur.
10. Diğer yandan, her ne kadar Dairemiz incelemesinden geçen bir kısım dosyalarda farklı gerekçe ile bozma kararı verilmiş ise de yeniden yapılan değerlendirme sonucunda, yukarıda belirtilen gerekçe ile kararın bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.