YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/11197
KARAR NO : 2023/9806
KARAR TARİHİ : 22.06.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/523 E., 2023/833 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kütahya 2. … Mahkemesi
SAYISI : 2020/84 E., 2022/323 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili firma nezdinde davalı Sendikanın yetki almasını sağlayacak çoğunlukta Sendikaya kayıtlı işçi bulunmadığını, çalışan işçilerin yarıdan fazlasının sendikalı olmadığını, işletmede çalışan işçi sayısının ve taraf sendika üye sayısının kesin olarak tespit edilmesi gerektiğini, müvekkili nezdinde çalışan ve sendika üyesi olan çalışanlarının bir listesinin noterlik kanalı ile müvekkiline tebliğ etme zorunluluğu bulunduğunu, ancak davalı Sendika tarafından müvekkiline bildirimde bulunulmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle 10.03.2020 tarihli ve 677583 sayılı yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı … vekili cevap dilekçesinde; davanın 6 … günü içinde açılıp açılmadığının incelenmesi gerektiğini, dava süresinde açılmamışsa davanın süre yönünden reddedilmesi gerektiğini, Bakanlığın yetki tespiti işlemlerinde e-Devlet üzerinden yapılan üyelik işlemleri ile Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yapılan işçi bildirimleri doğrultusunda alınan dökümlere göre başvuru tarihi itibarıyla işyerlerinde 163 işçinin çalıştığını bunlardan 69 işçinin … Çimse-… Sendikasına üye olduğunun tespit edilip yetki belgesinin verildiğini savunarak ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Çimse-… Sendikası vekili cevap dilekçesinde; davanın süresi içinde açılmamışsa reddi gerektiğini, işyerlerinde yetki için %40 çoğunluğun sağlanmasının yeterli olduğunu, Sendikanın işletme düzeyinde çoğunluğu sağladığını, açılan davanın toplu sözleşme sürecini sürüncemede bırakmak amacıyla hukuki dayanaktan yoksun olarak açıldığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Sendika tarafından gerekli çoğunluğun sağlandığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; hükme esas alınan bilirkişi … ve ek raporunun eksik ve hatalı değerlendirmeler içerdiğini, müvekkili Şirketin üretim tesisleri dışında pazarlamada çalışan elemanları noktasında araştırma ve inceleme söz konusu olmadığını, bu noktadaki itirazlar incelemeksizin karar verildiğini, işletmede başka sendikaya bağlı işçilerin de söz konusu olduğunu, Bakanlığın yetki noktasında diğer üyesi bulunan sendikaya da bilgilendirme yapması icap ettiğini, bilirkişi raporunda yetki tespitine dair analiz ve hesaplamada kullanılan verilerin usule uygun olmadığını, yetki verildiği … itibarıyla işletmedeki çalışan sayısı içinde güvenlikçi gibi sendikaya üye olması mümkün olmayan kişilerin arındırılması ile bakiye üzerinden kendisine yetki verilen sendikanın yarıdan fazla çoğunluğunun olup olmadığının hesaplanması icap edeceğini belirtmelerine karşın bilirkişi raporunda bu noktalarda çalışma … ve sayısal izah anlamında bir teknik inceleme ve değerlendirmenin yapılmadığını, öncelikle davacıya ait işyerlerine ilişkin kayıt ve belgeler ile başvuru tarihi itibarıyla çalışan işçileri gösterir bordroların SGK’dan ilgili dönem ve yetkinin sona erdiği ve başvurunun gerçekleştiği tarihler baz alınarak istenilmediğini, söz konusu işçilerin hizmet döküm cetvelleri getirtilerek, başvuru tarihinden önce ve sonraki döneme ilişkin davacıya ait işletmedeki çalışma sürelerinin araştırılmadığını, işyerindeki faaliyetin, davalı Sendika yetkisi içinde söz konusu bir uğraş noktası olmadığı hâlde bu noktada da inceleme ve diğerlendirmenin söz konusu olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; işkolu tespitinin doğruluğu ya da yanlışlığının bu davada değerlendirilmesi mümkün olmadığı gibi işyeri ile davalı Sendikanın faaliyetinin aynı işkolunda (Çimento, … ve Cam) olduğu, işçi sendikasının kendisinde bulunan üyelik fişlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yetki için başvurduğu tarihten itibaren üç … günü içinde işverene vermek zorunda olduğuna dair hükme 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanunu’nda (6356 sayılı Kanun) sayılı Kanun’da yer verilmediği, davacı tarafın güvenlik ve bekçilik görevi yapan işçilerin de listeye dâhil edildiğini somut delil sunmaksızın ileri sürdüğü, 6356 sayılı Kanun’un 5 … maddesi gereğince ilke olarak bir işyerinin tamamının aynı işkolunda yer alacağı ve yine aynı Kanun’un 4 üncü maddesinin ikinci fıkrası gereğince bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işlerin de, asıl işin girdiği işkolundan sayılması karşısında buna ilişkin istinaf talebinin yerinde görülmediği, davalı Sendikanın toplu … sözleşmesi yapmak için yeterli olan %40’… fazla üyeye sahip olduğu gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun’un 41 … ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı … Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu … sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu … sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki” kenar başlıklı 41 … maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu … sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu … sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu … sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı … günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını … işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı … günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı … günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı … günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 … maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 … maddesinde yer … sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Somut uyuşmazlık hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukuki bilgiyle çözümlenmesi gereken nitelikte olduğundan 6100 sayılı Kanun’un 266 ncı maddesine aykırı olarak İlk Derece Mahkemesince bilirkişi raporu alınması hatalı ise de bu durum sonuca etkili görülmediğinden eleştiri ile yetinilmiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 … maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
22…..2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.