YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/10270
KARAR NO : 2023/8514
KARAR TARİHİ : 05.06.2023
MAHKEMESİ :… Mahkemesi
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece … Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin … Teknoloji Bilişim ve … Hizmetleri AŞ nezdinde ….09.2006 tarihinde … danışmanı olarak çalışmaya başladığını ve 17.01.2014 tarihinde … sözleşmesinin geçerli bir hukuki neden olmaksızın feshedildiğini, feshin geçersizliği ve işe iade istemi ile açılan davada, … 39. … Mahkemesinin 26.10.2017 tarihli ve 2016/1430 Esas, 2017/638 Karar sayılı kararı ile feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine, davacının kanuni süresi içerisinde başvurmasına rağmen süresi içinde işe başlatılmaması hâlinde ödenmesi gereken tazminatın 5 aylık brüt ücret olarak belirlenmesine ve davacının işe iadesi için işverene süresi içinde müracaatı hâlinde hak kazanılacak olan 4 aya kadar ücret ve diğer haklarının davalıdan tahsilinin gerektiğine karar verildiğini, Mahkeme kararına karşı davalı tarafça temyiz yoluna başvurulduğunu, Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 19.04.2018 tarihli ve 2018/3682 Esas, 2018/9451 Karar sayılı ilâmı ile Mahkeme kararının onandığını, Mahkemece verilen işe iade kararının kesinleşmesi üzerine davalıya gönderilen … 54. Noterliğinin 03.07.2018 tarihli ve 29581 yevmiye numaralı ihtarnamesi ile işe başlatılma talebinde bulunulduğunu, davalı tarafından gönderilen Beyoğlu 6. Noterliğinin 24.07.2018 tarihli ve 12330 yevmiye numaralı ihtarnamesi ile “… Cad. No:… K:… B… Plaza …/…” adresinde bulunan Genel Müdürlük Binasında … Danışmanlığı Yöneticisi olarak işe davet edildiği ve davacıya aylık net 7.000,00 TL ücret ödenebileceğinin bildirildiğini, davalı tarafın işe davet bildiriminin samimi olmadığını, gerçeklerle de bağdaşmadığını, zira aradan geçen süre dikkate alınarak 7.000,00 TL ücret teklifinde bulunulmasının samimi olmadığını, öte yandan davacının kesinleşen mahkeme kararı gereğince işe iadesine karar verilen işinin … ilinde olduğunu, işveren tarafından geçersizliği tespit edilen fesih tarihinde çalıştığı işyerinde ve aynı koşullarda eski işine başlatılması gerektiğini, işçinin, eski coğrafi işyerine davet edilmesi gerektiğini, işçinin başka bir coğrafyadaki aynı işverene ait işyerinde işe başlamak zorunluluğu bulunmadığını, evli ve bir çocuk sahibi olan davacının çok … yıllardır aile ile birlikte …’da ikamet ettiğini, davacının eşinin de …’da çalışmakta olduğunu, çocuğun da …’da eğitimini sürdürdüğünü, bu nedenle … sözleşmesinin esaslı tarzda değişikliği niteliğindeki davetin davacının aile düzenini ve yaşantısını da son derece olumsuz etkileyeceğini, davalı yan davetinde her ne kadar sadece …’da bulunan Genel Müdürlük merkezinde teknoloji faaliyetlerinin yürütüldüğünü ileri sürmekte ise de, davacının … ilinde yer … birim ve işyerlerinde istihdam edilme imkânı hiçbir şekilde düşünülmeden sırf tazminatlarının ödenmemesi amacıyla davetin gönderildiğinin açık olduğunu, davalı Şirket nezdinde çalışan M.B. tarafından davalı aleyhine açılan aynı mahiyetteki emsal nitelikteki … 44. … Mahkemesinin 2016/1298 Esas sayılı dava dosyasında toplanan deliller ile davalı tarafın … ilinde işyerlerinin olduğunun tespit edildiğini, tüm bu sebeplerden dolayı davacının hak kazandığı 5 aylık işe başlatmama tazminatı ile 4 aylık boşta geçen süre ücreti ve diğer haklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacı tarafça açılan işe iade davasının kesinleşmesinden sonra davacının işe iade talebini içeren ihtarnamesinin tebliğ alındığını, davalı Şirketçe değerlendirme yapılarak davacının işe davet edildiğini, ancak davacı tarafça işe davet bildiriminin samimi ve … bulunmadığını, … sözleşmesinde esaslı değişiklik olduğunun iddia edildiğini, davacı iddialarının asılsız olduğunu, işe davet ihtarında belirtildiği gibi davacının görev aldığı/alabileceği teknoloji hizmeti veren işyerlerinin … dışındaki tüm illerde kapatıldığını, teknoloji hizmetinin sadece …’da bulunan genel müdürlük binasında teknolojik hizmetler müdürlüğü bünyesinde devam ettiğini, davacının … danışmanlığı yöneticisi olarak çalışacağı … işyerinin … ilinde Genel Müdürlük binasına bağlı Teknoloji Hizmetleri Müdürlüğü bünyesinde olduğunu, bu hâliyle davacının davalı Şirketin … ilinde yer … bir işyerinde istihdam edilmesi olanağı bulunmadığını, … ilinde davalı Şirketin hizmet verdiği alanın hijyen temizlik hizmeti olduğunu, ayrıca davacının işten ayrıldığı tarihteki aylık ücretinin net 6.000,00 TL olduğunu, işe davet edildiği tarihte kendisine aylık net 7.000,00 TL ücret teklif edildiğini, bu ücret belirlenirken davalı Şirketin davacının emsali işçilerin ücretlerini dikkate aldığını ve ücretin günümüze uyarlandığını, işçinin işe iade yönündeki iradesinin samimi olmadığını, 2018 yılını kapsayan davacıya ait Sosyal Güvenlik Kurumu kayıtlarının celp edilmesini ve davacının işe başvuru yaptığı tarih olan 03.07.2018 tarihinde başka işyerinde çalışıp çalışmadığının denetlenmesini talep ettiklerini, dava dilekçesinde emsal nitelikte olduğu iddia edilen … 44. … Mahkemesinin 2016/1298 Esas sayılı dava dosyasına dayanılmakta olduğunu, ancak anılan karar için istinaf yoluna başvurulduğunu ve o davadaki davalı Şirket aleyhine olan tespitlerin hiçbiri kabul etmediklerini ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 20.08.2020 tarihli ve 2018/554 Esas, 2020/182 Karar sayılı kararı ile; davacı tarafça davalıya gönderilen işe başlatılma talebine karşı davalı tarafın, davacının “… Cad. No:… K:… B… Plaza …/…” adresinde bulunan Teknolojik Hizmetler Müdürlüğü bünyesinde net 7.000,00 TL ücret, 17,28 TL günlük yemek kartı bedeli, servis imkanı ve sağlık sigortası ile işe başlaması hususunda davette bulunduğu; ancak yargılama sırasında alının bilirkişi raporuna göre davacının 2014 yılında ayrıldığında ücretinin net 6.000,00 TL olduğu, 2014 yılı için net asgari ücretin 772,60 TL olduğu dikkate alındığında davacının aylık ücretinin dönem asgari ücretinin 7,67 … olduğu, davacının ücretinin işe iade kararı sonrası … sözleşmesinin fesih tarihi olan 03.07.2018 tarihinde asgari ücrete uyarlama yapıldığında 11.126,02 TL net, 15.566,26 TL brüt olması gerektiği, bu durumun davalının söz konusu teklifinin işe davette samimi olmadığını gösterdiği, davacının 5 aylık işe başlatmama tazminatı ile 4 aylık boşta geçen süre ücretine hak kazandığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 15.03.2022 tarihli ve 2020/2529 Esas, 2022/851 Karar sayılı kararı ile; davacının işe iade kararı sonrası … sözleşmesinin fesih tarihi olan 03.07.2018 tarihinde asgari ücrete göre uyarlama yapıldığında ücretinin 11.126,02 TL net, 15.566,26 TL brüt olduğu ancak davacıya 7.000,00 TL ücret ile …’da çalışmasının teklif edildiği, davacının …’da yaşadığı ve ücretinin davalı işveren tarafından düşük belirlendiği, İlk Derece Mahkemesi tarafından davalının işe davette samimi olmadığı ve söz konusu teklifin davacı yönünden çalışma koşullarında esaslı değişiklik meydana getirdiği kanaatiyle davanın kabulüne karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 16.05.2022 tarihli ve 2022/5428 Esas, 2022/6078 Karar sayılı kararıyla; dosya kapsamına göre davacının işe başlatmama tarihinde alması gereken ücreti ispat yükünü yerine getiremediği, davalı tarafça keşide edilen Beyoğlu 6. Noterliğinin 24.07.2018 tarihli ve 12330 yevmiye numaralı işe davete ilişkin ihtarnamesinde, davacının aylık net 7.000,00 TL ücret ile davalının …’daki işyerinde işe başlayabileceği ifade edildiğinden davacının işe başlatmama suretiyle fesih tarihindeki ücret miktarının davalının da kabulünde olan (net) 7.000,00 TL olarak kabul edilmesinin dosya kapsamına uygun düşeceği, işe başlatmama tazminatının da net 7.000,00 TL ücret üzerinden hesaplanması gerektiği gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmı doğrultusunda alınan ek bilirkişi raporu ile davacının işe başlatmama tazminatına esas ücretinin net 7.000,00 TL olduğu kabul edilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; bozma ilâmı öncesindeki gibi karar verilmesi gerektiğini, hayatın olağan akışı gereğince aradan 4 yıl geçmiş olmasına rağmen bir işçinin 4 yıl önceki ücretinin kendisine teklif edilmesinin samimi olmadığını, herkesçe malum ve bilinir olan hususlarda ispat zorunluluğunun bulunmadığını, işverenin kötüniyetli olduğunu, emsal ücret araştırması yapılarak asgari ücret artış oranları üzerinde makul bir rakam belirlenerek yapılan hesaplamanın dosya kapsamına uygun olduğunu, davacı tarafından başka türlü bir ispat yöntemine olanak bulunmadığını ileri sürerek davanın kabulüne karar verilmek üzere İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz talebinde bulunmuştur.
2. Davalı vekili; işe davet ihtarında belirtildiği gibi davacının görev aldığı/alabileceği teknoloji hizmeti veren tüm işyerlerinin … dışındaki tüm illerde kapatıldığını, teknoloji hizmetinin sadece ve sadece …’da bulunan Genel Müdürlük binasında Teknolojik Hizmetler Müdürlüğü bünyesinde devam ettiğini, davacının … danışmanlığı yöneticisi olarak çalışacağı … işyerinin davalı Şirkette … ilinde Genel Müdürlük binasına bağlı Teknoloji Hizmetleri Müdürlüğü bünyesinde olduğunu, bu hâliyle davacının davalı Şirketin … ilinde yer … bir ve işyerlerinde istihdam edilmesi olanağı bulunmadığını, bu sebeple çalışma koşullarında esaslı değişiklikten söz edilemeyeceğini ve davalı Şirketin işe başlatma iradesinin samimi olduğunu; ancak işverenin işe başlama iradesinin samimi olmadığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz talebinde bulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının işe başlatmama tazminatına esas ücretinin belirlenmesi hususundadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 … maddeleri, 4857 sayılı … Kanunu’nun 21 nci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı vekilinin tüm, davacı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut olayda, Dairemizin 16.05.2022 tarihli kararında, davacının işe başlatmama suretiyle fesih tarihindeki ücret miktarının aylık net 7.000,00 TL olduğu kabul edilerek işe başlatmama tazminatının hesaplanması gerektiği ifade edilmiş olup İlk Derece Mahkemesince bozma ilâmına uyulmasına karar verilmiştir. Davacının kesinleşen işe iade davası sonucunda 5 aylık işe başlatmama tazminatına hak kazandığı hususu sabittir. İlk Derece Mahkemesi kararının gerekçesinde, “davacının işe başlatmama tazminatına esas ücret Yargıtay İlamında belirtildiği üzere net 7.000,00 TL olduğu hesaplanarak” hüküm kurulduğu belirtilmiş olmasına rağmen hüküm kısmında net 35.000,00 TL yerine söz konusu alacağın brüt 35.000,00 TL olarak kabul edilmesi hatalı olup bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 … maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı tarafın tüm, davacı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı tarafın İlk Derece Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının, (1) numaralı bendinin (A) alt bendinde yer … “Brüt” ibaresinin çıkartılarak yerine “Net” ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde davacı tarafa iadesine,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin davalı tarafa yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
05…2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.