YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/10077
KARAR NO : 2023/14107
KARAR TARİHİ : 11.10.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1701 E., 2022/1919 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : … 1. … Mahkemesi
SAYISI : 2021/84 E., 2022/195 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı Bakanlığa bağlı hastanede çalıştığını, 02.04.2018 tarihinde 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, alt işveren bünyesinde çalışmakta iken ücretinin asgari ücretin belirli bir oran fazlası olarak belirlendiğini ve ödendiğini, kadroya geçerken … … sözleşmesi imzaladığını ve ücretinin yine asgari ücretin belirli bir oran fazlası olarak belirlendiğini ancak davalı tarafından eksik ödeme yapıldığını ileri sürerek ödenmeyen ücret, ikramiye, ilave tediye, … bayram ve genel tatil ücreti fark alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; uyuşmazlığın idari yargıda çözülmesi gerektiğini, zamanaşımı def’inde bulunduklarını, kadroya geçen işçiler ile yeni … sözleşmesi imzalandığını, asgari ücretin belli bir oranda fazlası olarak ödeme yapılacağına yönelik ücret belirlemesi yapılmadığını, sözleşmenin oran kısmı boş olmasına rağmen sonradan müvekkilinin iradesi dışında doldurulduğunu, sözleşmede yapılan tahrifat nedeniyle idari soruşturma başlatıldığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davaya konu … sözleşmesinin ücrete ilişkin kısmının sonradan doldurulup doldurulmadığına ilişkin olarak davalı Bakanlık nezdinde yapılan disiplin soruşturması neticesinde muhakkik raporu hazırlandığı, müşteki … Valiliği İl Sağlık Müdürlüğünün şikâyeti üzerine işyerinde çalışan 19 işçi aleyhinde 02.04.2021 suç tarihi itibarıyla resmî belgede sahtecilik suçundan başlatılan ceza soruşturmasının derdest olduğu, dinlenen davacı tanıklarından E.K’nın duruşmadaki beyanında kendilerine sözlü olarak sözleşmedeki ücret kısmının doldurulmaması gerektiğinin söylendiğini, bu nedenle son güne karar direndiklerini fakat son gün yüzdelik kısmı doldurarak imzalayıp sözleşmeyi verdiklerini beyan ettiği, sürekli işçi kadrosuna geçiş aşamasında … Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesinde toplam 345 işçinin kadroya geçiş işleminin yapıldığı, 19 tane teknik hizmetler sınıfı personeli olan işçinin … sözleşmelerinin bir nüshasının ücrete ilişkin yüzde kısmının dolu olduğunu iddia ederek … … mahkemelerine alacak davaları açtıkları, sürekli işçi kadrosuna geçiş aşamasında taraflar arasında sözleşme imzalanmadan önce işçilere ücrete ilişkin boşluk alanın doldurulmayacağının belirtildiği hususunun davalının da kabulünde olduğu, karşılıklı mutabakat ile ücretin yüzde kısmı doldurulmadan sözleşmelerin imzalandığı, bu hususun … İl Sağlık Müdürlüğünden gelen sözleşmelerin yüzde kısımlarının boş olmasıyla sabit olduğu, taraflar arasında imzalanan … sözleşmelerinden … İl Sağlık Müdürlüğünden gönderilen sözleşme suretinin ücret kısmının boş olmasına rağmen işçilerin kadrosunun bulunduğu … Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesindeki özlük dosyalarında muhafaza altına alınan … sözleşmelerinin ücret kısmının elle doldurulmuş olduğu, davalı İdarenin bilgisi ve isteği dışında doldurulan kısmın davalı İdarenin aleyhine sonuç doğurmasının hukuken mümkün olmadığı, davacı işçi tarafının taraflar arasındaki … sözleşmesinin ücrete ilişkin kısmının davalı İdarenin bilgisi ve isteği dâhilinde doldurulduğunu ve davacının ücretinin iddia edildiği gibi asgari ücretin %35 fazlası olarak kararlaştırıldığını yasal delillerle ispatlayamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; müvekkilinin … sözleşmesinde boş bırakılmış olan yüzdelik ücret kısmını hak edişi olan asgari ücretin %35 fazlası şeklinde doldurduğunu, taraflarca imzalanan … sözleşmesinde müvekkilinin iradesinin açıkça ortada olmasına karşın 2019, 2020 ve 2021 yıllarında asgari ücrete gelen zam miktarının ücretine yansıtılmadığını, müvekkilinin İdare tarafından uygulanan baskıya rağmen … sözleşmesindeki ücret maddesini asgari ücretin %35 fazlası şeklinde doldurduğunu, sözleşmenin esaslı unsuru olan ücret kısmının boş bırakılması hususunda baskı gösteren davalı İdarenin kötüniyetli olduğunu, davanın reddine karar verilmesinin açıkça hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı ile davalı Bakanlık arasında imzalanan 02.04.2018 tarihli iki ayrı belirsiz süreli … sözleşmesi bulunduğu, … İl Sağlık Müdürlüğünde bulunan ve davalı tarafça dosyaya sunulan … sözleşmesinin 7 nci maddesinde oran kısmının boş bırakıldığı, yine davalı tarafça dosyaya sunulan özlük dosyasındaki … sözleşmesinin 7 nci maddesinde %35 oranının yazılı olduğu, İlk Derece Mahkemesince davanın reddine dair verilen kararın hatalı olduğu, davacının özlük dosyasında yer alan davacının imzasını ve davalı İdarenin mührünü ve yetkilisinin imzasını içeren, davacının ücretinin brüt asgari ücretin %35 fazlası olduğunun kabul edildiği sözleşmenin geçerli olmadığının aksine bir delilin dosya kapsamında bulunmadığı, ücret miktarının belli olduğu … sözleşmesine ağırlık verilmesi suretiyle ihtilafın çözümü yoluna gidilmesi gerektiği gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; davacı ve diğer sanıklar hakkında resmî belgede sahtecilik suçundan açılan ceza davasında yargılamanın devam ettiğini, taraflarca boş olan sözleşme doğrultusunda bir hukuki işlem gerçekleştirildiği ve davacının ücretinin asgari ücretin %35 fazlası olduğunun davacı tarafça ispat edilemediğini, oran yazılacak boş kısmın kim ya da kimler tarafından doldurulduğunun devam eden ceza yargılaması sonucunda ortaya çıkacağını, %35’lik oranı sanki taraflar karşılıklı iradeleri ile sözleşmeye yazmışlar gibi kabul edilerek davanın kabulüne karar verilmesinin hatalı olduğunu, sözleşmelerin Hastane bünyesinde kalan nüshalarında oran bulunduğunu, … İl Sağlık Müdürlüğünde olan nüshasında oran bulunmadığını, oran yazıldığı iddia edilen nüshaların sadece Hastane özlük dosyasında bulunmasının disiplin soruşturmasında verilen ifadelerdeki çelişkiyi ve sözleşmedeki oran kısmının sonradan doldurulduğunu ortaya çıkardığını belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı işçinin, kadroya geçişte düzenlenen belirsiz süreli … sözleşmesi hükümlerine göre ücretinin tespiti ile talep edilen fark alacaklara hak kazanıp kazanmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 4857 sayılı … Kanunu’nun 22, 32 ve 34 üncü maddeleri, 696 KHK ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye eklenen geçici 23 üncü madde, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun’un 1 vd. maddeleri.
3. Dairemizin 05.04.2023 tarihli ve 2023/13 Esas, 2023/5014 Karar sayılı ilâmı.
3. Değerlendirme
1. 696 sayılı KHK’nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK’ya eklenen geçici 23 üncü madde çerçevesinde sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçiler ile işveren arasında imzalanan … sözleşmesinin ücrete ilişkin hükümlerinin doğru değerlendirilmesi son derece önemlidir. Dairemiz uygulamasına göre kadroya geçiş sırasında düzenlenen … sözleşmesinde ücretin sadece asgari ücretin belli bir oranda fazlası yahut geçiş öncesindeki hizmet alım sözleşmesinde öngörülen ücret veya bu ücretin katları olarak belirlenmesi hâlinde, bu ücretin işçinin kadroya geçiş aşamasındaki ilk (temel) ücreti olduğu, taraflar arasında sonraki dönemler yönünden işvereni ücret artışı yapmakla yükümlü kılan bir düzenleme olmadığı kabul edilmektedir. Diğer taraftan … sözleşmesinde ücretin her ay için asgari ücretin belli bir oranda fazlası şeklinde ödeneceğine yönelik hükümler ileriye etkili hükümler olarak değerlendirilmeli, bu hükümlerin sonraki dönemlere ilişkin ücret artışları yönünden işvereni bağlayacağı kabul edilmelidir.
2. Dosya kapsamında yer alan davacıya ait özlük dosyası incelendiğinde; taraflar arasında, sürekli işçi kadrosuna geçiş sürecinde imzalanan ve … Valiliği İl Sağlık Müdürlüğünde muhafaza edilen belirsiz süreli … sözleşmesinin “Ücret esası ve ödeme şekli” başlıklı 7 nci maddesinde mevcut oran kısmının boş olduğu; davacının görev yaptığı … Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesindeki özlük dosyasında bulunan belirsiz süreli … sözleşmesinin ilgili maddesinde ise oran kısmının “%35” şeklinde elle yazılı olduğu görülmektedir.
3. … Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Hastanesinde teknik hizmetler sınıfında görev yapmakta olan davacının da aralarında bulunduğu 19 personelin … sözleşmelerinde ücrete ilişkin oran kısmının boş ve dolu olması yönünden farklılıklar bulunması nedeniyle davalı bünyesinde disiplin soruşturması yürütülmüş; davacı, soruşturma sırasında alınan beyanında sürekli işçi kadrosuna geçiş sürecinde imzaladığı belirsiz süreli … sözleşmesinin ücret kısmına oran yazdığını hatırlamadığını ifade etmiştir.
4. Yargılama sırasında dinlenen davacı tanığı E.K’nın, ” Sözleşmede ücret kısmı boştu, biz kendimiz daha önceki taşeron firmalarla yaptığımız sözleşmelerdeki gibi %35 farkı yazarak imzaladık, yanlış hatırlamıyorsam 1 nüsha sözleşme bulunmaktaydı, bize sözlü olarak ücret kısmının doldurulmaması gerektiği söylendi, bizde hak kaybına uğrayacağımız için son güne kadar direndik, fakat son gün %lik kısmı doldurarak imzalayıp sözleşmeyi verdik .” şeklinde beyanda bulunduğu görülmüştür.
5. İlâmın İlgili Hukuk kısmının (3) numaralı paragrafında belirtilen Daire kararına konu emsal nitelikteki dosyada, davacı işçi ile birlikte 19 personel arasında yer alan İ.A. isimli işçinin aynı mahiyette davalı Bakanlığa karşı açtığı davada taraflar arasındaki … sözleşmesinin ücrete ilişkin kısmının davalı Bakanlığın bilgisi ve isteği dâhilinde doldurulduğunun ve ücretin iddia edildiği gibi asgari ücretin %35 fazlası olarak kararlaştırıldığının yasal delillerle ispatlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, verilen karar Dairemizce yapılan temyiz incelemesi neticesinde onanmıştır.
6. Somut olayda tüm dosya kapsamı, davacı tanık beyanı, 02.04.2021 tarihli disiplin soruşturması raporu ve ekinde yer alan işçilere ait ifade tutanakları ile emsal nitelikteki Daire ilâmı dikkate alındığında; davacının sürekli işçi kadrosuna geçiş aşamasında imzaladığı belirsiz süreli … sözleşmesinde ücrete ilişkin oran kısmının boş bırakıldığı, bu kısmın tarafların karşılıklı birbirine uygun irade beyanı ile doldurulmadığı, aksine davalı tarafın iradesi dışında sonradan doldurulduğu anlaşılmaktadır. O hâlde, Bölge Adliye Mahkemesince ücrete ilişkin oran kısmı boş olan belirsiz süreli … sözleşmesine değer verilerek dava konusu fark alacak taleplerinin reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde kabulüne karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.