YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/10002
KARAR NO : 2023/8539
KARAR TARİHİ : 05.06.2023

MAHKEMESİ :… Mahkemesi

Taraflar arasında görülen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.

Dairemiz bozma kararına Mahkemece direnilmesi üzerine karar davalı vekili tarafından temyiz edilmekle 6100 sayılı Hukuk Mahkemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 373 üncü maddesinin beşinci fıkrasına göre Dairemizce yapılan inceleme sonucunda bozma kararının usul ve kanuna uygun olduğu anlaşıldığından dosyanın temyiz incelemesi için Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna gönderilmesine karar verilmiştir.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu tarafından yapılan incelemede Mahkemece verilen direnme kararının karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere bozulmasına ve dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.

Mahkemece, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun bozma kararına uyulmasına karar verilerek yeniden yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı … Bakanlığına bağlı işyerinde çalışmakta olup sendika üyesi olarak işletme toplu … sözleşmesinden yararlandığını, Sağlık Kuralları Bakımından Günde Azami Yedi Buçuk Saat veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik (Yönetmelik) kapsamında bir işte çalıştırıldığını, Yönetmelik’e göre günde en fazla 7,5 saat çalıştırılması gerekirken 8,5 saat çalıştırıldığını, günde 1 saat yapılan fazla çalışmasının karşılığının ödenmediğini ileri sürerek fazla çalışma ücretinin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; alacağın zamanaşımına uğradığını, davacının yaptığı işin 15.11.2008 tarihinden itibaren Yönetmelik kapsamında değerlendirilerek davacının çalışma süresinin 7,5 saat ile sınırlandırıldığını, ancak sendika ile yapılan protokol hükümlerine göre işçilerin başvurmaları sonucunda günlük 8,5 saat çalıştırılmalarında hukuka aykırılık bulunmadığını, toplu … sözleşmesinin 60 ıncı maddesinin (d) bendi gereği ödenen teşvik priminin de fazla çalışma ücretinden mahsubunun gerektiğini, 37,5 saat ile 45 saat arasında gerçekleşen haftalık çalışmaların fazla sürelerle çalışma olduğunu, ayrıca 1 saat ara dinlenme haricinde çalışma sürelerinin ortalarında 15’… dakika dinlenme için paydos verildiğini savunarak davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Mahkemenin ….02.2013 tarihli ve 2010/1029 Esas, 2013/88 Karar sayılı kararı ile; haftanın 5 günü günde 8,5 saatlik sürelerle çalıştırılan davacının ara dinlenme sürelerinin 30 dakikalık kısmının çalışma süresinden sayılması sebebiyle fiilen çalışmasının 8 saat, haftalık çalışmasının ise 40 saat olduğu, bu belirlemeye göre de günde 7,5 saati geçen 30 dakikalık çalışmanın fazla çalışma olduğu, Yargıtay kararları ile toplu … sözleşmesi gereğince fazla çalışma sürelerine 28.02.2007 öncesi dönem için %80, 01.03.2007 sonrası dönem için ise %25 oranlarında zamlı saat ücreti uygulanarak hesaplama yapıldığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 08.05.2014 tarihli ve 2014/10128 E., 2014/11945 K. sayılı kararı ile; işyerinde uygulanan toplu … sözleşmesinin 60 ıncı maddesinin (e) bendinde çalıştıkları normal çalışma günleri için işbaşında kaldıkları saat başına, günlük çalışma süresi sekiz buçuk saat ve üzerinde olan işçilere saat ücretlerinin %15’i, günlük normal çalışma süresi yedi buçuk saat ve altında olan işçilere ise saat ücretlerinin %10 oranında verimliliği teşvik primi ödeneceği, fazla çalışma yapılan süreler için bu primin ödenmeyeceği yönünde düzenleme yapıldığı, mevcut hukuki ve fiili olgulara göre davacının fazla sürelerle çalışma ücretinin toplu … sözleşmesi uyarınca hesaplanması, ancak bu çalışması nedeniyle ödenen saat ücretinin %5’i oranında verimliliği teşvik primi mahsup edilerek sonuca ulaşılması gerektiği, davacının verimliliği teşvik primi alıp almadığının araştırılmaması, almışsa miktarı tespit edilerek hesaplanan fazla sürelerle çalışma ücretinden mahsup edilmemesinin isabetsiz olduğu gerekçesi ile karar bozulmuştur.

B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 28.02.2017 tarihli ve 2014/2105 Esas, 2017/139 Karar sayılı kararı ile; bozma kararına uyularak yapılan yargılama sonucunda alınan bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 21.09.2017 tarihli ve 2017/40787 Esas, 2017/18907 Karar sayılı kararı ile; davalının sair temyiz itirazlarının reddine karar verildikten sonra, bozma ilâmında hükme esas alınan bilirkişi raporundaki hesaplamanın bozma konusu yapılmadığı anlaşılmasına rağmen bozma sonrası alınan bilirkişi raporunda … bir hesaplama yapılarak verimliliği teşvik piriminin mahsup edilmesi ve hesaplanan bu miktarın hükme esas alınmasının hatalı olduğu, seri dosyalar hâlinde duruşma yapılıp karar verilmesi nedeniyle davacı lehine ücreti vekâlet takdirinde Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nin (AAÜT) 22 nci maddesinin dikkat alınması gerektiği gerekçesi ile karar bozulmuştur.

D. Mahkemece Verilen Direnme Kararı
Mahkemenin ….12.2018 tarihli ve 2018/54 Esas, 2018/489 Karar sayılı kararı ile; davacının ödenen saat ücretinin %5’i oranında verimliliği teşvik primi mahsup edilerek toplu … sözleşmesi uyarınca fazla sürelerle çalışma ücretini hesaplayan bilirkişi raporu doğrultusunda fazla çalışma ücreti alacağı miktarının aynı rakam olarak hesap edildiği gerekçesiyle direnme kararı verilmiştir.

E. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı
Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 02.12.2021 tarihli ve 2019/(22)9-337 Esas, 2021/1571 Karar sayılı kararıyla; birinci bozma kararında bozma sebebi yapılmayan fazla çalışma ücreti hesabının bozmaya uyulmasına rağmen yeniden hesaplanmasının hatalı olduğu, Mahkemece sadece uyulan bozma kararı doğrultusunda davacının verimliliği teşvik primi alıp almadığının araştırılması, almışsa miktarı tespit edilerek hesaplanan fazla çalışma ücretinden mahsup edilmesi gerektiği, bu nedenle … Daire bozma kararına uyulması gerekirken önceki kararda direnilmesinin usul ve kanuna aykırı olduğu, dava sonunda, diğer bir ifadeyle hüküm verildiği tarihte yürürlükte olan AAÜT’nin 22 nci maddesine göre tam vekâlet ücreti üzerinden seri dosya sayısına göre yapılacak oranla hesaplanacak vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiği gerekçeleri ile direnme kararının bozulmasına karar verilmiştir.

F. Mahkemece Hukuk Genel Kurulu Kararına Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozma ilâmına uyulmasına karar verildikten sonra işyerinde uygulanan toplu … sözleşmesinin 60 ıncı maddesinin (e) bendinde çalıştıkları normal çalışma günleri için işbaşında kaldıkları saat başına, günlük mesai süresi sekizbuçuk saat ve üzerinde olan işçilere saat ücretlerinin %15’i, günlük normal çalışma süresi yedibuçuk saat ve altında olan işçilere ise saat ücretlerinin %10 oranında verimliliği teşvik primi ödeneceği, fazla çalışma yapılan süreler için bu primin ödenmeyeceği yönünde düzenleme yapıldığı, … Askeri Fabrikalar Genel Müdürlüğü 2. Anabakım Fabrika Müdürlüğünün 24…..2022 tarihli yazısında davacının belirtilen tarihte verimliliği teşvik primi almakta olduğu,
davacının, fazla sürelerle çalışma ücretinin toplu … sözleşmesi uyarınca hesaplanması gerektiği, ödenen saat ücretinin %5’i oranında verimliliği teşvik primi mahsup edilerek hesaplama yapılmasının yerinde olacağı gerekçeleri ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; Mahkemece verilen kararın yerinde olmadığı, zamanaşımı def’in dikkate alınmadığı gerekçeleri ile kararın bozulmasına karar verilmesini istemiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının fazla çalışma alacağından teşvik primi ödemesinin mahsup edilmesinin gerekip gerekmediğine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 428 … maddesi, 438 … maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 6100 sayılı Kanun’un geçici 4 üncü maddesi, 4857 sayılı … Kanunu’nun 41 … maddesi.

3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanun’un 428 … maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer … sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,

Davalı Millî Savunma Bakanlığı harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,

Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,

05…..2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.