YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/18717
KARAR NO : 2023/1109
KARAR TARİHİ : 19.01.2023

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3158 E., 2022/2961 K.
DAVA TARİHİ : 11.08.2020
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : … 1. … Mahkemesi
SAYISI : 2021/440 E., 2022/201 K.

Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.

Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Kurum tarafından kamu kurum ve kuruluşlarında 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 62 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca ihale edilen işlerde … alan alt işverenlerin ihale sözleşmesinin süresinin sona ermesi, işçilerin 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) kapsamında … Üniversitesi Rektörlüğü işyerine geçirildiğinden bahisle toplu … sözleşmesi prosedürünün yürütülemeyeceği gerekçesiyle grev oylaması talebinin reddedildiğini, davalı Kurum işleminin mevzuat hükümlerine ve Yargıtay yerleşik içtihatlarına açıkça aykırı olduğunu, asıl işveren … Üniversitesi İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı ile Campak Tem. Bilg. İşl. Otom. Sağ. Hizm. İnş. San.ve Tic. AŞ (Campak AŞ) arasında imzalanan genel temizlik hizmet alım ihalesi ile yapılacak işin başlama ve bitiş tarihinin 01.01.2015-31.12.2017 şeklinde belirlendiğini, müvekkiline verilen yetki tespitine işveren tarafından itiraz edildiğini, yargılama devam ederken dava dışı alt işverenin ihale sözleşmesinin süresinin sona erdiğini, işçilerin ise 696 sayılı KHK kapsamında asıl işverenleri olan … Üniversitesi İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı bünyesine geçirildiğini, Campak AŞ tarafından müvekkili Sendikanın toplu … sözleşmesi imzalamasını engellemek adına kötüniyetli olarak itirazda bulunulduğunu, nitekim dava tarihi 01.10.2015 ile 28.11.2019 kesinleşme tarihi itibari ile müvekkili Sendikanın toplu … sözleşmesi imzalamasının engellendiğini, ihale süresinin sona ermesinin toplu … sözleşmesinin imzalanmasına engel teşkil etmeyeceğini, Kanunda toplu … sözleşmelerinin yürürlük sürelerinin geriye götürülmesini engelleyen bir hüküm bulunmadığını, bu nedenle toplu … sözleşmesinin yürürlük tarihinin ihale süresinin başlangıç tarihine kadar geriye götürülmek suretiyle imzalanmasının mümkün olduğunu, aksi hâlde alt işveren işçilerinin toplu … sözleşmesi sürecine engel olunması ve Anayasal haklarının ihlal edilmesinin yolunun açılacağını, alt işveren işçilerinin 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrolarında istihdam edilmesinde işyeri devrinin söz konusu olduğunu, dava konusu işlemin uygulanması halinde müvekkili Sendika üyesi işçilerin Anayasa, …’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler ve yasalar ile teminat altına alınan toplu … sözleşmesi yapma hakkından yoksun bırakılmış olacağını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle toplu … sözleşmesi prosedürünün yürütülemeyeceği gerekçesiyle grev oylaması talebinin reddedilmesine dair T.C. … … Çalışma … Kurumu İl Müdürlüğünün 11.07.2019 tarihli ve 915-E.00002451086 sayılı işlemin hukuka aykırılığının tespiti ile iptaline ve toplu … sözleşmesi prosedürünün grev aşamasından itibaren kaldığı yerden devamının gerektiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; müvekkili Kurumun bu davada taraf sıfatı bulunmadığını, husumetin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yöneltilmesi gerektiğini, firma personelinin 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında … Üniversitesi bünyesinde sürekli işçi kadrolarına geçirildiğini, hizmet alım sözleşmelerinin geçiş işleminin yapıldığı tarih itibarıyla feshedildiğini, yetki belgesine konu işverenliğin 30.04.2019 tarihli grev oylaması tarihinde işçilerle bağlantısının kalmadığını, Campak AŞ işyeri için verilen yetki belgesinin bu manada hükümsüz kaldığını, dolayısıyla adı geçen işyerinde toplu … sözleşmesi süreci kapsamında grev oylaması talebinde bulunabilecek çalışan işçi bulunmadığından toplu … sözleşmesi sürecinin fiilen yürütülme imkânının bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; yetki belgesinin, 01.04.2018 tarihinde fiilen ilişkili olduğu işyerine bağlı bir yetki belgesi olduğu, söz konusu işyerinin 02.04.2018 tarihinde 696 sayılı KHK ile ortadan kalktığı, işveren ile yapılan hizmet alım sözleşmesinin feshedildiği, kadroya geçen işçilerin … Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı bir işyerinde grev yapılıp yapılamayacağına karar verebilmelerinin teknik olarak mümkün olamayacağı, toplu … sözleşmesi için grev oylaması sonucuna göre hareket edilmesi gerektiği ancak grev oylaması için işyeri ve işyerinde çalışan işçi olması gerektiği, grev oylaması tarihinde işyeri ve işyerinde oylama yapacak işçi bulunmaması nedeniyle … Çalışma ve … Kurumu İl Müdürlüğünün toplu … sözleşmesi prosedürünün durdurulması yönündeki kararının hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili dava dilekçesinde belirttiği sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; yetki belgesinin, 01.04.2018 tarihinde fiilen ilişkili olduğu işyerine bağlı bir yetki belgesi olduğu, söz konusu işyerinin 02.04.2018 tarihinde 696 sayılı KHK ile ortadan kalktığı, işveren ile yapılan hizmet alım sözleşmesinin feshedildiği, kadroya geçen işçilerin … Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı bir işyerinde grev yapılıp yapılamayacağına karar verebilmelerinin teknik olarak mümkün olamayacağı, toplu … sözleşmesi için grev oylaması sonucuna göre hareket edilmesi gerektiği ancak grev oylaması için işyeri ve işyerinde çalışan işçi olması gerektiği, grev oylaması tarihinde işyeri ve işyerinde oylama yapacak işçi bulunmaması nedeniyle … Çalışma ve … Kurumu İl Müdürlüğünün toplu … sözleşmesi prosedürünün durdurulması yönündeki kararının hukuka uygun olduğu gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili dava ve istinaf dilekçelerinde yazılı sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, devam eden toplu görüşme sürecinde davacı işçi sendikasının grev oylaması talebine karşı toplu … sözleşmesi prosedürünü fiilen yürütme imkanı bulunmadığını bildiren … … Çalışma ve … Kurumu İl Müdürlüğü işleminin hukuka aykırılığının tespiti ile iptali istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1. 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanunu’nun “Grev oylaması” başlıklı 61 inci maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Grev kararının işyerinde ilan edildiği tarihte o işyerinde çalışan işçilerin en az dörtte birinin ilan tarihinden itibaren altı … günü içinde işyerinin bağlı bulunduğu görevli makama yazılı başvurusu üzerine, görevli makamca talebin yapılmasından başlayarak altı … günü içinde grev oylaması yapılır.”

2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) “Hukuki dinlenilme hakkı” kenar başlıklı 27 nci maddesi de şöyledir:
“(1) Davanın tarafları, müdahiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahiptirler.
(2) Bu hak;
a) Yargılama ile ilgili olarak bilgi sahibi olunmasını,
b) Açıklama ve ispat hakkını,
c) Mahkemenin, açıklamaları dikkate alarak değerlendirmesini ve kararların somut ve açık olarak gerekçelendirilmesini,
içerir.”

3. 6100 sayılı Kanun’un “Tarafta iradî değişiklik” kenar başlıklı 124 üncü maddesinin dördüncü fıkrasının birinci cümlesi ise şöyledir:
“Dava dilekçesinde tarafın yanlış veya eksik gösterilmesi kabul edilebilir bir yanılgıya dayanıyorsa, hâkim karşı tarafın rızasını aramaksızın taraf değişikliği talebini kabul edebilir.”

3. Değerlendirme
1. Hukuki dinlenilme hakkının gereği olarak taraflar duruşmaya çağrılmadan, eş anlatımla taraf teşkili sağlanmadan hüküm verilememesi, Anayasa’nın 36 ncı maddesi ile düzenlenen iddia ve savunma hakkının kullanılmasına olanak tanınması ilkesinin doğal bir sonucudur ve aynı zamanda adil yargılanma hakkının da en önemli unsurudur. Bu çerçevede, öncelikle tarafların gerek yargı organlarınca gerekse karşı tarafça yapılan işlemler konusunda bilgilendirilmeleri zorunludur. Kişinin kendisinden habersiz yargılama yapılarak karar verilmesi, kural olarak mümkün değildir. Diğer taraftan taraf teşkili dava şartı olup davanın her aşamasında mahkemece resen nazara alınması gereken bir olgudur. Buna göre mahkemenin, dava dilekçesi ile duruşma gününü taraflara kendiliğinden tebliğ edip taraf teşkilini sağlaması, 6100 sayılı Kanun’un emredici düzenlemelerindendir.

2. Dosya içeriğinden, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 15…..2015 tarihli yetki tespit kararı ile davacı işçi sendikasının dava dışı Campak AŞ işverenine ait işyerinde toplu … sözleşmesi yapabilmek için gereken çoğunluğu sağladığının tespit edildiği, tespit konusu işyerinin dava dışı Campak AŞ işvereni tarafından hizmet alım sözleşmesi ile dava dışı … Üniversitesi Rektörlüğü işyerinde faaliyet yürütülen alt işveren işyeri olduğu, yetki belgesinin düzenlenmesi ile toplu görüşme sürecinin başladığı, arabulucu tarafından uyuşmazlık tutanağı düzenlendiği, Sendikanın 26.04.2019 tarihinde grev kararı aldığı ve grev kararının 29.04.2019 tarihinde ilan edildiği, aynı tarihte grev oylaması talep edildiği anlaşılmaktadır. … Çalışma ve … Kurumu İl Müdürlüğünün dava konusu işlemi ile de toplu görüşme sürecinin durdurulduğu anlaşılmaktadır.

3. Somut uyuşmazlıkta dava sadece … … Kurumu Genel Müdürlüğüne karşı açılmış ve İlk Derece Mahkemesince de bu şekilde sonuçlandırılmıştır. Öncelikle belirtmek gerekir ki dava konusu işlem Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını temsilen … Çalışma ve … Kurumu İl Müdürlüğü tarafından tesis edildiğinden … … Kurumu Genel Müdürlüğünün pasif husumet ehliyeti bulunmamaktadır. Bununla birlikte bu hata kabul edilebilir bir yanılgıya dayandığından 6100 sayılı Kanun’un 124 üncü maddesi gereğince davasını Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yöneltmesi ve bu suretle taraf değişikliği için davacı vekiline kesin süre verilmeli ve daha sonra işin esası incelenmelidir.
4. Diğer taraftan davacı Sendikanın talebi dikkate alındığında, yargılama sonucunda verilecek karardan alt işveren Campak AŞ ile asıl işveren … Üniversitesi Rektörlüğünün hukuki menfaatinin etkileneceği açık olmasına karşın Mahkemece taraf teşkili sağlanmaksızın işin esasının incelenmesi de doğru olmamıştır.

5. İlk Derece Mahkemesince davayı alt işveren Campak AŞ ile asıl işveren … Üniversitesi Rektörlüğüne de yöneltmesi için davacı Sendikaya kesin süre verilmeli, ara kararın gereği yerine getirildiği takdirde alt işveren şirket ile asıl işveren Kuruma da cevap ve delil sunma imkânı tanınmalı, taraf teşkili sağlandıktan sonra işin esası incelenmeli ve oluşacak sonuca göre karar verilmelidir. Anılan hususlar gözetilmeksizin, eksik inceleme sonucunda İlk Derece Mahkemesince yazılı şekilde hüküm tesisi ve bu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddi kararı hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,

2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Bozma sebebine göre sair temyiz itirazlarının incelenmesine bu aşamada yer olmadığına,

Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,

Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

19.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.