YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/17626
KARAR NO : 2023/368
KARAR TARİHİ : 13.01.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3058 E., 2022/3646 K.
DAVA TARİHİ : 18.03.2022
HÜKÜM/KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Karabük … Mahkemesi
SAYISI : 2022/89 E., 2022/121 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince yetkisizlik sebebiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Sendikanın kendilerine üye olan çalışanlarla alakalı işverene karşı olan bildirim yükümlülüğüne uymadığını ve mevzuatta aranan şekli şartlarını yerine getirmediğinin anlaşıldığını, müvekkili İşletmede davalı Sendikanın çoğunluğu sağlayamadığını, celp edilecek belgeler incelendiğinde toplam sayının ve çoğunluğun hesabında hata yapıldığının ortada olduğunu, yapılan tespitin hukuka aykırı olduğunu, personel listeleri, üye fişleri, üyelikten istifa dilekçeleri, dönem bordroları ve diğer resmî kurum kayıtları incelendiğinde hukuka aykırılığın anlaşılacağını, müvekkili işletmenin …, fabrika ve idari birimlerindeki personelin bir arada değerlendirilmediğini, hesap hatasına yol açan bu hususun da hukuka aykırı olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle … Çalışma Genel Müdürlüğünün 21.02.2022 tarihli ve 97649 sayılı yetki tespit kararının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı …-… Sendikası vekili cevap dilekçesinde; davacının dava dilekçesindeki itirazlarının tümünün gerçeğe aykırı ve hukuki dayanaktan yoksun olup dava konusu yetki tespit belgesinin usul ve kanunlara uygun olduğunu, davacı tarafından ikame edilen davanın yalnızca toplu … sözleşmesi düzeninin kurulmasını geciktirme ve engelleme amacı taşıdığını, ticaret sicil kayıtlarından da açıkça görüldüğü üzere davacı İşletmenin merkezinin … olup kesin yetki kuralı gereği davaya bakmaya yetkili mahkemenin … … mahkemesi olduğunu, davalının yetki kurallarını bilmesine rağmen sırf toplu … sözleşme düzeninin kurulmasını engellemek ve süreci uzatmak amacıyla kasti ve kötüniyetli olarak yetkisiz mahkemede dava açtığını, müvekkili Sendikanın başvuru tarihinde davacı İşletmede çalışan işçilerin yüzde kırkından daha fazla sayıda üye işçiye sahip olduğunu, işverenin davacı İşletmede çalışan sendika üyesi işçilerin sayısına ilişkin yapmış olduğu tüm itirazların gerçek dışı olduğunun resmî kayıtlarla sabit olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı … vekili cevap dilekçesinde; davacı tarafın dilekçesi tetkik edildiğinde içerikte ve ekte iddiaları destekler somut bilgi ve belgeye yer verilmediğini, bu nedenle itirazın incelenmeksizin reddine karar verilmesini talep ettiklerini, davacı İşletmenin merkezinin … olup buna göre işbu davada … mahkemelerinin yetkili olduğunu, işçi sendikası, işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren tarafından yapılan yetki tespiti başvuruları karşılanırken işverenler tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) yapılan işyerlerine ilişkin tescil ve işçi bildirimlerinin esas alındığını, buna göre SGK kayıtlarından otomasyon sistemiyle yansıyan bilgiler doğrultusunda işlem yapıldığını, davacı tarafın tüm işyerlerinin hesaba alınmadığını, Şirket ortaklarının yetkili olduğu başka şirketlerin bulunduğunu ve bu şirketlerde çalışanların kendi bünyelerinde çalışıyormuş gibi değerlendirildiğini, bu nedenle de yapılan hesaplamanın hatalı olduğunu iddia etmiş ise de söz konusu işyerleriyle ilgili herhangi bir somut bilgi ve belgeye dayanılmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile yetki tespitine ilişkin işyerinin Kadıköy’de bulunduğu, Kadıköy’de bulunan işyerinin bağlı olduğu Çalışma ve … Kurumu İl Müdürlüğünün … Çalışma ve … Kurumu İl Müdürlüğü olduğu ve bu İl Müdürlüğünün de Beyoğlu/…’da o bulunduğu, bu sebeple yetkili mahkemenin … … mahkemeleri olduğu gerekçesiyle;
“1-Dava dilekçesinin yetki yönünden reddi ile MAHKEMEMİZİN YETKİSİZLİĞİNE,
2-… Anadolu Adliyesi Nöbetçi … Mahkemesinin yetkili olduğunun tespitine,” karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; müvekkili davacının Şirket merkezi her ne kadar … ili olarak gözükse de hem fabrikasının hem de tüm çalışan personelinin Karabük ilinde olduğunu ve yetkisizlik kararının hatalı olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararının isabetli olduğu gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemli davada yetkili mahkemenin belirlenmesine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı … Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu … sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu … sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun’un “Tanımlar” kenar başlıklı 2 nci maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı da şöyledir:
“(1) Bu Kanunun uygulanmasında;
…
c) Görevli makam: İşyeri toplu … sözleşmesi için işyerinin, işletme toplu … sözleşmesi için işletme merkezinin bağlı bulunduğu Çalışma ve … Kurumu İl Müdürlüğünü, aynı Çalışma ve … Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerleri için yapılacak grup toplu … sözleşmelerinde bu işyerlerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve … Kurumu İl Müdürlüğünü, birden fazla Çalışma ve … Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerlerini kapsayacak grup toplu … sözleşmesi için ise Bakanlığı,
…
ifade eder.”
3. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası ise şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu … sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu … sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
4. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi de şöyledir:
“(1) Toplu … sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı … günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
5. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesinin birinci fıkrası ise şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı … günü içinde mahkemeye yapabilir.”
6. 6356 sayılı Kanun’un “Görevli ve yetkili mahkeme” kenar başlıklı 79 uncu maddesi de şöyledir:
“(1) Bu Kanunun uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar … davalarına bakmakla görevli ve yetkili mahkemelerde görülür. Ancak yedinci ila on birinci bölümlerin uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar için, görevli makamın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir.”
7. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 37 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Somut uyuşmazlıkta işletme toplu … sözleşmesi yetki tespitinin iptali talep edildiğinden, 6356 sayılı Kanun’un 2 nci ve 79 uncu maddeleri gereğince işletme merkezinin bağlı bulunduğu Çalışma ve … Kurumu İl Müdürlüğünün bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir. Buna göre anılan İl Müdürlüğü ise Tophane-Beyoğlu/… adresinde bulunduğundan, İlk Derece Mahkemesince dosyanın … Nöbetçi … Mahkemesine gönderilmesi gerekirken, yazılı şekilde … Anadolu … Mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi doğru olmamıştır.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
1. Davacı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, davacı tarafın temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının (2) ve (3) numaralı bentlerinde yer alan “… Anadolu” ibaresinin çıkartılarak yerine “…” ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.