YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/16136
KARAR NO : 2022/16510
KARAR TARİHİ : 13.12.2022
… MİLLETİ ADINA
Y A R G I T A Y K A R A R I
I. BAŞVURU
Başvurucu vekili dilekçesinde; müvekkili işçi ile aynı yerde çalışan ve işverence aynı gerekçelerle … sözleşmeleri feshedilen işçilerin, aynı taleplerle, aynı işverene karşı seri olarak açmış oldukları işe iade davalarında İlk Derece Mahkemesince verilen işe iade kararlarına davalı işverence yapılan istinaf başvurularının … Bölge Adliye Mahkemesi 24. Hukuk Dairesince incelenerek davalı istinaf itirazlarının esastan reddine hükmedildiğini, … Bölge Adliye Mahkemesi 31. Hukuk Dairesince incelenen müvekkili işçinin işe iade davasında da emsal işçiler hakkında verilen kararlar gibi feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine karar verilmesi gerektiğini, aynı somut durumlara ilişkin birbirinden farklı hüküm kurulmasının adil yargılanma hakkının ve hukuk önünde eşitlik ilkesinin açıkça ihlali niteliğinde olduğunu … sürerek ilgili kararlar arasındaki görüş aykırılıklarının giderilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ HUKUK DAİRELERİ BAŞKANLAR KURULU KARARI
… Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulunun 07.10.2022 tarihli ve 2022/65 Esas sayılı kararında; başvuru konusu … Bölge Adliye Mahkemesi 24. Hukuk Dairesinin 2022/1597 Esas ve 2022/1599 Esas sayılı dosyaları ile … Bölge Adliye Mahkemesi 31. Hukuk Dairesi 2022/990 Esas sayılı dosyasında; her üç davacının aynı davalı Şirkette işçi olarak çalıştıkları, her üç dosyada da davacıların … sözleşmelerinin işverence aynı gerekçe gösterilerek haklı nedene dayalı olarak feshedildiği, … Bölge Adliye Mahkemesi 24. Hukuk Dairesince incelenen dosyalarda İlk Derece Mahkemesince verilen feshin geçersizliğine dair kararların istinaf edilmesi üzerine başvurunun esastan reddine karar verildiği, … Bölge Adliye Mahkemesi 31. Hukuk Dairesi tarafından incelenen dosyada ise İlk Derece Mahkemesince verilen feshin geçerli nedene dayandığından davanın reddine dair kararın taraflarca istinaf edilmesi üzerine İlk Derece Mahkemesi hükmünün gerekçe yönünden kaldırılarak kurulan yeni hükümde de davanın geçerli fesih nedeni ile reddine karar verildiği, her iki Daire arasında, davalı işveren tarafından yapılan feshin geçerli fesih olup olmadığı yönündeki değerlendirmelerin çelişkili ve farklı olduğu, yapılan görüşmeler sonucunda, başvuru konusu Bölge Adliye Mahkemesi kararları arasında uyuşmazlık bulunduğu ve söz konusu uyuşmazlığın … Bölge Adliye Mahkemesi 24. Hukuk Dairesi kararları doğrultusunda giderilmesine oy birliği ile karar verilmiştir.
III. UYUŞMAZLIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU KARARLAR
A. … Bölge Adliye Mahkemesi 24. Hukuk Dairesinin 29…..2022 Tarihli ve 2022/1597 Esas, 2022/1612 Karar Sayılı Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı işçinin … sözleşmesinin haklı veya geçerli neden olmaksızın işverence feshedildiğini beyanla feshin geçersizliğinin tespiti ile işe iadesini istediği, davalı istinaf itirazına göre taraflar arasındaki uyuşmazlığın feshin haklı ya da geçerli nedene dayanıp dayanmadığı noktasında toplandığı, İlk Derece Mahkemesinin isabetli bulunan gerekçesine göre davalı işverence topluluk indirimi taahhütnamesinde fesih konusu yapılan eylem için öngörülen yaptırım dışına çıkarak, taahhütnameye aykırı şekilde davacının … sözleşmesini feshettiği, aynı eylemi gerçekleştiren bir kısım işçilere ihtar cezası verildiği, davacının da içinde bulunduğu bir kısım çalışanların ise … sözleşmelerini haklı nedenle feshettiği, bu şekilde davalı tarafın eşit işlem ilkesine aykırı davrandığı, yapılan feshin geçersiz olduğu neticesine ulaşıldığı, topluluk indirimi taahhütnamesi dışına çıkıldığında müeyyidesinin işçinin bir daha bu indirimden yararlandırılamayacağı olduğu, buna aykırı davranışın feshi gerektirmediği gerekçe gösterilerek 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi gereğince davalının istinaf başvurusunun esastan reddine kesin olmak üzere karar verilmiştir.
B…. Bölge Adliye Mahkemesi 24. Hukuk Dairesinin 29…..2022 Tarihli ve 2022/1599 Esas, 2022/1608 Karar Sayılı Kararı
Yukarıda esas ve karar numarası verilen Bölge Adliye Mahkemesi kararında; aynı Dairenin 29…..2022 Tarihli ve 2022/1597 Esas, 2022/1612 Karar sayılı kararında belirtilen gerekçelerle feshin haksız ve geçersiz olduğu kabul edilerek davalının istinaf başvurusunun esastan reddine dair hüküm kurulmuştur.
C…. Bölge Adliye Mahkemesi 31. Hukuk Dairesinin 28.04.2022 Tarihli ve 2022/990 Esas, 2022/642 Karar Sayılı Kararı
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı işçinin … sözleşmesinin haklı veya geçerli neden olmaksızın işverence feshedildiğini beyanla feshin geçersizliğinin tespiti ile işe iadesini istediğini, İlk Derece Mahkemesince; davacı işçinin yararlandığı topluluk indirimi nedeniyle imzaladığı taahhütnameye aykırı davrandığı, işçi ve işveren arasındaki … ilişkisinin sarsıldığı ve … ilişkisinin devamının işveren açısından beklenilemeyeceği anlaşıldığından feshin geçerli nedene dayandığı bu nedenle davanın reddine karar verildiği, kararın taraflarca istinaf edilmesi üzerine yapılan incelemede; davacının imzaladığı taahhütname uyarınca indirimli araç alma hakkının üçüncü kişilere menfaat için kullanılması veya bir yıl dolmadan alınan aracın üçüncü kişiye satılması durumunda uygulanacak olan yaptırımın; çalışanın indirimli araç uygulaması kapsamından çıkartılması ve bir daha böyle bir haktan yararlanamaması olduğu yönündeki düzenlemenin işverenin 4857 sayılı … Kanunu’na (4857 sayılı Kanun) göre fesih hakkını ortadan kaldırmayacağı, davacının davalı işverenin … duygusunu zedelediği, davacının davranışının yapılan işin niteliği ve eylemin şekline göre haklı fesih ağırlığında olmadığı, eşit işlem borcuna aykırılığın feshin haklılığını ortadan kaldıracağı ancak geçerliliğine etki etmeyeceği gerekçe göstererek davalının istinaf başvurusunun reddine, 6100 sayılı Kanun’un 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendi gereğince davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi hükmünün gerekçe yönünden kaldırılarak yeniden esas hakkında verilen hükümde davanın reddine kesin olarak karar verilmiştir.
IV. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, başvuru konusu Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairelerinin kararlarına göre … sözleşmesinin feshinin geçerli nedene dayanıp dayanmadığı noktasındadır.
B. İlgili Hukuk
1. Bölge adliye mahkemelerinin benzer olaylarda kesin nitelikteki kararları arasındaki uyuşmazlığın giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un 35 inci maddesinde yer alan düzenlemedir.
2. Söz konusu maddenin birinci fıkrasının (3) üncü bendinde yer alan düzenlemeye göre “Re’sen veya bölge adliye mahkemesinin ilgili hukuk veya ceza dairesinin ya da Cumhuriyet başsavcısının, Hukuk Muhakemeleri Kanunu veya Ceza Muhakemesi Kanununa göre istinaf yoluna başvurma … bulunanların, benzer olaylarda bölge adliye mahkemesi hukuk veya ceza dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında ya da bu mahkeme ile başka bir bölge adliye mahkemesi hukuk veya ceza dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında uyuşmazlık bulunması hâlinde bu uyuşmazlığın giderilmesini gerekçeli olarak istemeleri üzerine, kendi görüşlerini de ekleyerek Yargıtaydan bu konuda bir karar verilmesini istemek” bölge adliye mahkemesi ceza daireleri başkanlar kurulu ve hukuk daireleri başkanlar kurulunun görevleri arasında sayılmıştır.
3. 5235 sayılı Kanun’un 35 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre ise “(3) numaralı bende göre yapılacak istemler, ceza davalarında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına, hukuk davalarında ise ilgili hukuk dairesine iletilir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı uyuşmazlık bulunduğuna kanaat getirmesi durumunda ilgili ceza dairesinden bir karar verilmesini talep eder. Uyuşmazlığın giderilmesine ilişkin olarak dairece bu fıkra uyarınca verilen kararlar kesindir.”
C. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemesinin benzer olaylarda kesin nitelikteki kararları arasında uyuşmazlık bulunması durumunda, 5235 sayılı Kanun’un 35 inci maddesinde belirtilenler tarafından yapılacak gerekçeli başvuru sonrasında, mevcut başvuru Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulunca değerlendirilerek Yargıtaydan bu konuda bir karar verilmesi istenilecektir.
2. Bu noktada kanun yolu kavramı ve hukukumuzdaki kanun yollarına … olarak değinmek faydalı olacaktır.
3. Mahkemece tesis edilen nihai kararın hatalı olduğu iddiasıyla bu kararın bir üst mahkemece denetlenmesi, tekrar incelenmesi ve değiştirilmesi amacıyla başvurulan hukuki kurum kanun yolu olarak tanımlanabilir.
4. Medeni usul hukukumuzda kanun yolları, olağan kanun yolları ve olağanüstü kanun yolları olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
5. Mahkemece tesis edilen nihai kararın kesinleşmesine engel olan ve kanunda belirtilen süre ve usule uygun olarak başvurulan kanun yolları, olağan kanun yolları olarak ifade edilebilir. Olağan kanun yolları 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 341 ve devamı maddelerinde düzenlenmiş olup hukukumuzda istinaf ve temyiz olmak üzere iki olağan kanun yolu mevcuttur.
6. Olağanüstü kanun yolları ise kesinleşmiş hükümler yönünden söz konusu olan kanun yollarıdır. Burada misâl olarak yargılamanın iadesi yolu zikredilebilir.
7. Belirtmek gerekir ki, bölge adliye mahkemesinin kesin nitelikteki kararları arasındaki uyuşmazlığın giderilmesi istemi bir kanun yolu değildir. Bu itibarla, söz konusu hukuki kurumun, başvuru konusu bölge adliye mahkemesi kararlarının kesin olma niteliğine ve bu kararların hukuki sonuçlarına herhangi bir etkisi söz konusu olmayacaktır.
8. Bu açıklamalara göre, Bölge Adliye Mahkemesi Başkanlar Kurulu tarafından uyuşmazlığın giderilmesi istemi Yargıtay ilgili hukuk dairesine iletildikten sonra benzer nitelikteki davalar ve bölge adliye mahkemesi kararları için yeniden uyuşmazlığın giderilmesi yoluna başvurulmasında herhangi bir hukuki yarar bulunmamaktadır.
9. İnceleme konusu uyuşmazlıkta, … Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulu tarafından, her üç dosyada da davacıların … sözleşmelerinin işverence aynı gerekçe gösterilerek feshedildiği, Daireler arasında, davalı işveren tarafından yapılan feshin haklı veya geçerli fesih olup olmadığı veya davalı işverence yapılan fesihlerin geçersiz olduğu yönündeki değerlendirmelerin çelişkili ve farklı olduğu noktasında bölge adliye mahkemesi kararları arasındaki uyuşmazlığın giderilmesine dair talep Dairemize iletilmiş ise de … Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulunca aynı konuya ilişkin talep Dairemize daha önce iletilmiş ve Dairemizin 13.12.2022 tarih, 2022/16134 esas, 2022/16509 karar sayılı kararı ile “davacının … sözleşmesinin feshinin geçerli nedene dayanmadığına” karar verilmiştir. Başvuru konusu uyuşmazlık hakkında Dairemizce daha önce karar verilmiş olduğundan, aynı uyuşmazlık ile ilgili olarak yeniden bir verilmesi söz konusu değildir.
10. Tüm bu hususlar karşısında, mevcut başvuru yönünden uyuşmazlığın giderilmesine yer olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
V. KARAR
1…. Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulu tarafından iletilen mevcut talep yönünden uyuşmazlığın giderilmesine yer olmadığına,
2. Dosyanın … Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kuruluna gönderilmesine,
13.12.2022 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.