YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/15918
KARAR NO : 2022/16117
KARAR TARİHİ : 07.12.2022

MAHKEMESİ :… Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti
Davacı vekili, müvekkilinin davalı asıl işverene ait işyerinde alt işveren şirketler nezdinde arıza bakım ve onarım teknisyeni olarak 20.07.2009 tarihinden … sözleşmesinin haklı neden bulunmaksızın feshedildiği 29.11.2011 tarihine kadar çalıştığını, … ve yemek ücretlerinin ödenmediğini … sürerek kıdem ve ihbar tazminatları, yıllık izin, … ve yemek ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti
Davalı vekili, müvekkilinin taraf sıfatının bulunmadığını, talep edilen alacakların zamanaşımına uğradığını, davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, davacının alacağının bulunmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkeme Kararı ve Bozma İlâmının Özeti
… 1. … Mahkemesinin 05…..2015 tarihli ve 2014/1750 Esas, 2015/1123 Karar sayılı kararı ile; davalı işveren tarafından … sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiği ispatlanamadığından davacının kıdem ve ihbar tazminatlarına hak kazandığı, yıllık izinlerinin kullandırıldığına dair yazılı belge ve ücret bordrosu sunulmadığı, emsal Yargıtay kararları dikkate alınarak davacının … ve yemek ücreti alacaklarına hak kazandığına ilişkin karine oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından temyizi üzerine Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 12.02.2018 tarihli ve 2017/12309 Esas, 2018/2749 Karar sayılı kararı ile;
“…
Davacının çalıştığı alt işverenlerin davalı ile yaptıkları hizmet alım sözleşmesi ve ekleri dosyaya kapsamında bulunmamaktadır. Emsal dava dosyasına atıf yapılmış ise de, dosya ekinde emsal olduğu belirtilen dava dosyası fiziken dosya içerisinde yer almadığından bu aşamada bir değerlendirme yapılması mümkün değildir. Anılan sebeple, öncelikle, davacının çalıştığı alt işveren şirketlere dikkat edilerek, herbir sözleşme döneminde çalışmaya dayanak hizmet alım sözleşmeleri, teknik ve idari şartnameler ile hizmet sözleşmeleri sair ekleri davalıdan ve davacının çalıştığı alt işverenden celp edilerek incelenmeli, şartnamede yemek ve … yardımına ilişkin hüküm bulunup bulunmadığı ve ihale sözleşmelerinde şartnameye atıf olup olmadığı ve sözleşmede … fiyata … ve yemek ücretinin dahil edilip edilmediği denetlenmelidir. Emsal dava dosyası da dosya ekine alınarak, içeriğindeki bilgi ve belgeler incelenmeli, aylık 200,00 TL … ücreti ve aylık 300,00 TL yemek ücreti ödenmesine ilişkin kabullerin dayanaklarının ne olduğu belirlenmelidir.
Başka bir dava dosyasına cevaben düzenlendiği anlaşılan … Elektrik Dağıtım AŞ … İl Müdürlüğünün 31.10.2012 tarihli yazısında, … ve yemek ücretlerinin nakdi olarak ödendiğine ilişkin ifade bulunmakta olup, bu yazı üzerinde durularak, hangi tarih aralıklarında ne miktarda ödeme yapılması hususunun kararlaştırılmış olduğu, ilgili müdürlükten sorularak, alınacak cevabi yazı ve ekleri incelenmelidir.
Yukarıda belirtilen eksiklikler tamamlandıktan sonra davalının yemek ve … ücreti ödemesi gerektiği anlaşılıp da ödenecek yemek ve … yardımının miktarının belirlenememesi halinde ilgili oda ve kurumlara müzekkere yazarak, davacının çalıştığı döneme ilişkin her yıl için ayrı ayrı ve gidiş geliş toplu taşıma ücreti sorulmalı, yine davacının çalıştığı döneme ilişkin her yıl için ayrı ayrı günlük yemek ücreti konusunda emsal araştırması yapılmalı, gelen yazı cevapları ve araştırma yazıları ile birlikte dosya bilirkişiye tevdi edilerek ek rapor alınmalı ve sonucuna göre hüküm kurulmalıdır…” gerekçesi ile karar bozulmuş, bozma nedenine göre diğer temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına karar verilmiştir.

Direnme Kararı
… 1. … Mahkemesinin 01…..2018 tarihli ve 2018/176 Esas, 2018/500 Karar sayılı kararı ile; önceki gerekçeye ilaveten emsal nitelikteki birçok kararın Yargıtay tarafından onandığı, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca incelenen dosyalarda da bu yönde bozma kararı verilmediği belirtilerek direnme kararı verilmiştir.

Hukuk Genel Kurulu Kararı
… 2. … Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 09.11.2021 tarihli ve 2019/(22)9-89 Esas, 2021/1370 Karar sayılı kararı ile;
“…
Davalı …’ın asıl işveren olduğu hususunda Özel Daire ile Mahkeme arasında uyuşmazlık bulunmamaktadır. Bununla birlikte, … ve yemek ücreti alacaklarının hüküm altına alınması için yapılan araştırma yeterli değildir.
21. Bu çerçevede; davalı ile davacının çalıştığı alt işverenler arasında yapılan hizmet alım sözleşmeleri ve ekleri dosya kapsamında bulunmadığı gibi, emsal dava dosyalarından bahsedilmiş ise de, emsal dava dosyaları fiziken dosya içerisinde bulunmadığından bu aşamada bir değerlendirme yapılması mümkün değildir.
22. Bu itibarla öncelikle davacının çalıştığı alt işveren şirketler göz önüne alınarak, davacının çalışmasına dayanak olan davalı asıl işveren ile alt işverenler arasında yapılan hizmet alım sözleşmeleri, teknik ve idari şartnameler ile … sözleşmeleri ve sair ekleri davalıdan ve davacının çalıştığı alt işverenden celp edilerek incelenmeli; şartnamede yemek ve … ücretlerine ilişkin hüküm bulunup bulunmadığı, ihale sözleşmelerinde şartnameye atıf olup olmadığı ve sözleşmede … fiyata … ve yemek ücretlerinin dâhil edilip edilmediği denetlenmelidir. Ayrıca emsal dava dosyaları dosya içerisine alınarak içeriğindeki bilgi ve belgeler incelenmeli ve aylık 200,00 TL … ücreti ile aylık 300,00 TL yemek ücreti ödenmesine ilişkin kabullerin dayanaklarının ne olduğu belirlenmelidir.
23. Diğer taraftan başka bir dava dosyasına cevaben düzenlendiği anlaşılan … Elektrik Dağıtım AŞ … İl Müdürlüğünün 31.10.2012 tarihli yazısında, … ve yemek ücretlerinin nakdi olarak ödendiğine ilişkin ifade bulunmakta olup, bu yazı üzerinde durulmalı; hangi tarih aralıklarında ne miktarda ödeme yapılmasının kararlaştırıldığı ilgili müdürlükten sorularak alınacak cevabi yazı ve ekleri incelenmelidir.
24. Ayrıca belirtilen hususlara ilaveten yapılan hizmet alım sözleşmelerinin dayanağı olan ve dava dilekçesinde de özellikle değinilen Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin dosya arasında bulunmadığı görülmekle, davalı …’dan istenilerek anılan Şartnamede talep konusu … ve yemek ücretlerine ilişkin bir düzenleme olup olmadığı belirlenmelidir.
25. Yine davalının davaya cevap dilekçesinde, alt işverenlerin tamamından kayıtların ve belgelerin celp edilmesi talebi bulunmaktadır. Mahkemece davacının çalıştığı alt işveren şirket ya da şirketlere talep doğrultusunda yazı yazıldığına dair dosya içeriğinde bilgi bulunmamaktadır. Anılan sebeplerle, davacının çalıştığı bütün alt işveren şirket ya da şirketlerden de uyuşmazlık konusuna ilişkin işyeri kayıtları (bordro, ödeme belgeleri ve banka hesap bilgileri vs) istenilmeli, ibrazı hâlinde … ve yemek ücreti ödemelerinin yapılıp yapılmadığı belirlenmeli, banka hesap bilgilerinin sunulması durumunda ilgili banka hesap özetleri de dosya arasına alınmalıdır.
26. Yukarıda belirtilen eksiklikler tamamlandıktan sonra davalının … ve yemek ücretleri ödemesi gerektiğinin anlaşılması ancak ödenecek … ve yemek ücretlerinin miktarının belirlenememesi hâlinde, ilgili oda ve kurumlara müzekkere yazılarak, davacının çalıştığı döneme ilişkin her yıl için ayrı ayrı gidiş ve geliş toplu taşıma ücreti sorulmalı, yine davacının çalıştığı döneme ilişkin her yıl için ayrı ayrı günlük yemek ücreti konusunda emsal ücret araştırması yapılmalı, gelen yazı cevapları ve araştırma yazıları birlikte değerlendirilerek oluşacak sonuca göre hüküm kurulmalıdır…” gerekçesiyle karar bozulmuştur.
Mahkemece Hukuk Genel Kurulu Kararı Üzerine Verilen Karar
Mahkemece bozmaya uyulmasına karar verilerek bozma ilâmında belirtilen evrakların eksiksiz şekilde temini için davalı tarafa 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 220 nci maddesinin üçüncü fıkrasına göre kesin süre verildiği, verilen kesin süre içerisinde davalı tarafça teknik ve idari şartnamelerin usulünce ve eksiksiz ibraz edilmediği ve 31.10.2012 tarihli, … ve yemek ücretlerinin nakdi olarak ödendiğine ilişkin ifade bulunan yazı içeriğine dair herhangi bir bilgi belge sunulmadığı, yazı içeriğine dair açıklama yapılmadığı, belge ibrazından kaçınıldığı, Yargıtayın ve bölge adliye mahkemelerinin aynı davalı hakkında aynı konuda verdiği emsal nitelikteki kararlarının esas alındığı, davalı işyerinde işçilere … ve yemek ücreti ödemesi yapılması hususunda işyeri uygulaması olduğu, bu nedenle davacı işçinin … ve yemek ücreti alacağına hak kazanacağının kabul edildiği, emsal … yemek rayiçlerinin tespiti için Lokantacılar Kebapçılar ve Tatlıcılar Odasına ve Şoförler ve Otomobilciler Odasına müzekkere yazıldığı, gelen yazı cevapları doğrultusunda bilirkişi raporu alındığı, bilirkişi tarafından 15.12.2009 – 29.11.2011 tarihleri arası için davacı işçinin 2.665,00 TL yemek ve 1.830,00 TL … ücretinin olduğu tespit edilmiş ise de davanın 15.12.2014 tarihinde açıldığı, ıslah dilekçesinin ise 01…..2015 tarihinde sunulduğu, bilirkişi tarafından ıslah dilekçesine yöneltilen zamanaşımı def’i dikkate alınmaksızın hesaplama yapıldığından davacı işçinin … ve yemek ücret alacakları Mahkemece resen hesaplanarak davacı işçinin 2.525,00 TL yemek ücret alacağı, 1.801,00 TL … ücret alacağı bulunduğunun tespit edildiği, kısa karar tanzim edilirken kalem hatasından kaynaklı olarak yemek ücret alacağı için sehven 3.055,00 TL, … ücret alacağı için ise 2.211,00 TL olarak hüküm kurulduğu, yazım hatasının gerekçeli kararın yazımı sırasında fark edildiği ve gerekçeli karar ile kısa kararın değiştirilemeyeceği gerekçesiyle davacının alacakları kısa karardaki gibi hüküm altına alınarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı vekili temyiz yoluna başvurmuştur.
Gerekçe
Karar tarihinde yürürlükte bulunan 6100 sayılı Kanun’un 294 ve devamı maddelerinde hükmün nasıl tesis edileceği ve sonrasında kararın nasıl yazılacağı etraflıca düzenlenmiştir. Aynı Kanun’un 298 inci maddesinin ikinci fıkrasında açıkça gerekçeli kararın, tefhim edilen hüküm sonucuna aykırı olamayacağı vurgulanmıştır. Gerekçe ile hüküm arasında çelişki oluşturulmaması gerektiği 10.04.1992 tarihli ve 1991/7 Esas, 1992/4 Karar sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında da ifade edilmiş olup bu aykırılık … başına bozma sebebidir.
Mahkeme kararının gerekçesinde; “…Davacı işçinin 2525,00 TL yemek ücret alacağı, 1801,00 TL … ücret alacağının bulunduğu tespit edilmekle, kısa karar tanzim edilirken kalem hatasından kaynaklı olarak yemek ücret alacağı için sehven 3055,00 TL, … ücret alacağı için ise 2211,00 TL tutarında hüküm kurulduğu, mahkemece yazım hatasından kaynaklı sehven bu şekilde hüküm tesis edildiği, yazım hatasının gerekçeli kararın yazımı sırasında fark edildiği ve gerekçeli karar ile kısa kararın değiştirilemeyeceği…” denilmiştir. Somut olayda, davacının hak kazandığı yemek ücreti alacağının 2.525,00 TL, … ücreti alacağının ise 1.801,00 TL olduğu belirlenmesine rağmen hüküm fıkrasında gerekçe ile çelişen miktarlar hüküm altına alınarak gerekçeli karar ile hüküm arasında çelişki oluşturulduğundan kararın bozulması gerekmiştir.
Sonuç
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, bozma sebebine göre davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine, 07.12.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.