YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/15153
KARAR NO : 2022/17176
KARAR TARİHİ : 20.12.2022
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : … 7. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : TESPİT
İLK DERECE
MAHKEMESİ : … 11. … Mahkemesi
Taraflar arasındaki tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesinin 13.11.2018 tarihli ve 2018/354 Esas, 2018/455 Karar sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin 18…..2019 tarihli ve 2019/2048 Esas, 2019/1641 Karar sayılı kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (6) ncı alt bendi uyarınca kaldırılmasına ve dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince, Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı doğrultusunda yapılan yargılama sonucunda yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı … Müdürlüğünün değişik işyerlerinde çalışan davacının kayden alt işveren işçisi olarak gösterilmek suretiyle işyerinde yürürlükte bulunan toplu … sözleşmesinin kapsamı dışında tutulmaya çalışıldığını, daha önce benzer konularda davalar açıldığını ve mahkemelerce alt işveren işçilerinin Karayolları Genel Müdürlüğünün işçisi olduğunun tespit edildiğini, bu kararların Yargıtay tarafından onandığını, bu itibarla 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanunu’nun 39 uncu maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacının üyeliğinin Karayolları Genel Müdürlüğüne bildirildiği tarihten itibaren yürürlükte bulunan toplu … sözleşmesinden yararlandırılması gerektiğini ileri sürerek davacının baştan itibaren davalı … Müdürlüğünün işçisi olduğunun ve davacının üyeliğinin bildirildiği tarihten itibaren davalı işyerinde yürürlükte bulunan toplu … sözleşmesinden yararlandırılması gerektiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; daha önce sonuçlanan davaların işbu davaya dayanak teşkil etmesinin hukuken mümkün olmadığını, davacının çalıştığı yüklenici firmalar ile müvekkili İdare arasında imzalanan sözleşmelerin anahtar teslimi … niteliğinde olduğunu, müvekkili İdarenin yalnızca ihale makamı mahiyetinde olduğunu, kabul anlamına gelmemek üzere 6001 sayılı Karayolları Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un (6001 sayılı Kanun) 4 üncü maddesi uyarınca davalı İdarenin yaptığı hizmetleri başkasından almasına imkân tanındığını, Yargıtay içtihatlarında da ilgili Kanun’da yetki verilmiş olması hâlinde Kurumların asli işlerini alt işverenlere verebileceğinin kabul edildiğini ve bu durumun 4857 sayılı … Kanunu’nun (4857 sayılı Kanun) 2 nci maddesine uygun olduğunun benimsendiğini, muvazaa iddiasının soyut bir iddia olduğunu, müvekkili İdarenin kendi işçilerine uygulanması gereken toplu … sözleşmesinin aynı işyerinde çalışsa ve aynı sendikaya üye olsa da alt işverenin işçilerine uygulanamayacağını belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının davalıya ait … yerinde hizmet alım sözleşmeleri kapsamında dava dışı şirketler nezdinde düz işçi olarak çalıştığı, hizmet alım sözleşmeleri ile asıl işverene verilen yetkilerin denetleme yetkisi kapsamında kaldığı, salt bu kapsamdaki bir kısım işveren yetkilerinin kullanılmasının muvazaanın varlığını göstermediği, davalı asıl işverenin özellikle kendisine kanun gereği yüklenen yükümlülükler dikkate alındığında sadece denetleme yetkisi kapsamında kalan emir ve talimatlarının muvazaanın göstergesi olamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; taraflarınca sunulan ve kesin delil niteliği taşıyan kararlar ve tanık beyanlarının hiç sunulmamış gibi değerlendirme yapıldığını, bu suretle adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini, tanık beyanları ve kesin delil niteliğindeki yargı kararları dikkate alındığında; alt işverenlerin kendine ait bağımsız bir organizasyonunun, uzmanlığının ve hukuki bağımsızlığının olmadığının açıkça ortaya konulduğunu zira emir ve talimatın … yetkilileri tarafından verildiğini, işçilerin Karayolları Genel Müdürlüğünün servislerini kullandıklarını, araç ve gereçlerin … tarafından sağlandığını, işe alıp çıkarmada alt işverenlerin söz hakkının bulunmadığını, alt işverenler değişmesine rağmen işçilerin aynı kaldığını ve kadrolu işçilerle alt işveren işçilerinin aynı işi yapmasının işçi teminine işaret ettiğini, … ile alt işveren firmalar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunu, amacın işçi temini olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının sendika üyelik durumu, davalı tarafından dava dışı alt işveren firmaya sözleşme ile verilen işin konusu, 6001 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesi kapsamı, 4857 sayılı Kanun’un 2 nci maddesinin değerlendirmesi, sözleşme ve teknik şartnamelerin kapsamı ve dosya kapsamındaki deliller dikkate alınarak davalı ile dava dışı alt işveren şirketler arasında muvazaalı ilişki bulunmadığı ve emsal kararın Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 30.03.2022 tarihli ve 2022/3425 Esas, 2022/4182 Karar sayılı onama kararıyla kesinleştiği gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; sunmuş oldukları kesin delil niteliğindeki kararlar ile dinlenen tanıkların vermiş oldukları beyanların gerekçeli kararda tartışılmayarak adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini, genel muvazaa denetimine ilişkin olarak gerekirse uzman bilirkişiler eşliğinde keşifle yerinde inceleme yapılması gerekirken, yalnız hizmet alım sözleşmelerine ve teknik şartnamelere bakılarak karar verilmesinin hukuka aykırı olduğunu, eksik inceleme ile verilen kararın bozulması gerektiğini, tanık beyanları ve sunulmuş olan kesin delil niteliğindeki kararlar dikkate alındığında muvazaanın ispatlandığını ve davalı tarafından verilen talimatların denetleme yetkisini aştığını, görünüşte başka bir sözleşme olsa dahi esas amacın Karayolları Genel Müdürlüğüne alt işveren firmalar aracılığı ile işçi temini olduğunu, verilen emir ve talimatların denetleme yetkisini aşarak davalıya işveren sıfatını kazandırdığının görüleceğini belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Taraflar arasında, davalı ile dava dışı Şirket arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin kanuna uygun kurulup kurulmadığı veya muvazaaya dayanıp dayanmadığı noktasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6098 sayılı … Borçlar Kanunu’nun 19 uncu maddesi.
3. 4857 sayılı Kanun’un 2 nci maddesinin yedinci fıkrası.
4. 6001 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesi.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.12.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.