YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/14646
KARAR NO : 2022/17888
KARAR TARİHİ : 27.12.2022

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : … 11. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : YETKİ TESPİTİNE İTİRAZ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : … … Mahkemesi

Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili Şirketin … Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren işyerinde 09.03.2018 tarihi itibarıyla toplam 154 kişi çalıştığını, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının olumlu yetki tespitindeki sendika üyeliklerinin bir kısmının gerçeği yansıtmadığını, bu itibarla söz konusu geçersiz üyeliklerin çoğunluk tespitinde dikkate alınmaması gerektiğini, müvekkiline ait işyerinde çalışanlardan … …’in 08.03.2018 tarihinde daha önce kullandığı şifreyle e-Devlet sistemine giremediğini, bunun üzerine Dörtyol … şubesinden yeni şifre aldığını, 12.03.2018 tarihinde işyerindeki arkadaşlarıyla konuşurken benzeri durumun Nuri …’ın başına da geldiğini öğrendiğini ve tekrar e-Devlet sistemine girmeyi denediğini, sisteme giremeyen … …’in e-Devlet müşteri hizmetlerini aradığını ve 08.03.2018 ve 12.03.2018 tarihlerinde kendi adına … şubelerinden e-Devlet şifresi alındığını öğrendiğini, söz konusu kişilerin yaşadıkları sıkıntının işyerindeki diğer çalışanlara aktarılmasını takiben müvekkili Şirket çalışanlarından 30 kişinin e-Devlet şifresinin rızaları dışında ele geçirildiğinin ortaya çıktığını, şu ana kadar sayısı 30 olarak tespit edilebilen işçilerin hepsinin e-Devlet şifrelerinin rızaları dışında ele geçirildiğini ve hepsinin de rızaları dışında yetki başvuru tarihinden 1-2 gün önce e-Devlet sistemi üzerinden işçi sendikasına üye yapıldığını, müvekkili Şirketin çalışanlarına ait kişisel verilerin hukuka aykırı olarak ele geçirildiğini, bu şekilde rızaları ve bilgileri dışında davalı Sendikaya üye yapıldıklarına dair kuvvetli şüphelerin olduğunun anlaşıldığını, müvekkili Şirket tarafından da … Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle e-Devlet şifreleri ele geçirilmek suretiyle rızaları dışında sendikaya üye yapılan Şirket çalışanlarının sendikaya üyelik işlemlerinin geçersizliğine, Bakanlığın olumlu yetki tespitinin iptal edilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı … (…-… Sendikası) vekili cevap dilekçesinde; davacı tarafın, müvekkili Sendikanın örgütlenme yapması üzerine toplu … sözleşmesi sürecini uzatmak için işbu davayı ikame ettiğini, 30 işçinin şifresinin ele geçirilip sendika üyesi yapıldığı iddiasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, işveren bünyesinde çalışan sendikalı işçilerin sendikadan istifa etmesi, aksi hâlde işten atılacağı tehdidinin bilinen bir gerçek olduğunu, işçilerin hak talebi ile işverene karşı örgütlenmesinin önüne geçmenin işverenin temel hedefi olduğunu, işverenin işçilere baskı yaparak sendikal faaliyetten vazgeçmelerini istediğini, aksi hâlde fesih yoluna gideceğini beyan ettiğini, işverenin anayasal suç işlediğini ve sendikaya üye olma özgürlüğünü kısıtlamaya çalıştığını, davalı işverenin amacı sendikal hakların işçiye getireceği sosyal ve ekonomik kazanımlarını engellemek değilse zaman kazanmak için işbu davayı kötüniyetle açtığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
2. Davalı … vekili cevap dilekçesinde; yetki tespiti işleminin talep tarihindeki üye sayısı dikkate alınarak verildiğini ve davanın süresi içinde açılmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
“…
Somut olayda; Davalı sendikaya üye yapılan işçilerin rızaları olmadığı ve e-devlet şifrelerinin ele geçirilmeleri suretiyle Çalışma Bakanlığı 12/03/2018 tarihli kararı ile çoğunluğu sağlandığından yetki tespiti kararı verildiği ve bu kararın iptalinin talep edildiği dava dilekçesinden anlaşılmış olup yapılan tahkikatte işbu konu ile ilgili Silopi 3. Asliye Ceza Mahkemesinin 2020/125 E sayılı dosyası ile dava açıldığı ve sanık …’ın davalı sedikaya üye olduğu belirtilen …, … , … …, … …, … ve … ‘ün rızaları dışında e-devlet şifrelerini değiştirildiği ve yapılan yargılamada sanık…’ın söz konusu kişilerin e-devlet şifrelerini değiştirerek davalı Sendikaya üye yaptıkları anlaşılmış olup sanık hakkında hapis cezası verilmiştir. Bu nedenle söz konusu işçilerin sendikaya üyeliklerini usulüne uygun olmadığından iptaline ve yasanın aradığı çoğunluk ise bu durumda olmadığı …” gerekçesiyle
davanın kabulü ile …, … , … …’in davalı Sendikaya olan üyeliklerinin iptaline, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 12.03.2018 ve 21233 sayılı olumlu yetki tespiti işleminin iptaline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı …-… Sendikası vekili istinaf dilekçesinde; davacı Şirketin dava dilekçesinde … sürdüğü iddiaların gerçek dışı olduğunu, davacı tarafın, müvekkili Sendikanın örgütlenme yapması üzerine toplu … sözleşmesi sürecini uzatmak için işbu davayı ikame ettiğini, 30 işçinin şifresinin ele geçirilip sendika üyesi yapıldığı iddiasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, işveren bünyesinde çalışan sendikalı işçilerin Sendikadan istifa etmesi, aksi hâlde işten atılacağı tehdidinin bilinen bir gerçek olduğunu, işçilerin hak talebi ile işverene karşı örgütlenmesinin önüne geçmenin işverenin temel hedefi olduğunu, işverenin işçilere baskı yaparak sendikal faaliyetten vazgeçmelerini istediğini, aksi hâlde fesih yoluna gideceğini beyan ettiğini, işverenin anayasal suç işlediğini ve sendikaya üye olma özgürlüğünü kısıtlamaya çalıştığını, davalı işverenin amacı sendikal hakların işçiye getireceği sosyal ve ekonomik kazanımlarını engellemek değilse zaman kazanmak için işbu davayı kötüniyetle açtığını, Silopi 3. Asliye Ceza Mahkemesinin 2020/125 Esas sayılı dosyasında verilen kararda üyelerin rızası dışında ele geçirilen e-Devlet şifreleri ile yapılan üyeliklerin Sendika tarafından değil M.A. isimli şahıs tarafından yapıldığının açıkça görüldüğünü, üyelerin bu şahıs aracılığı ile üye olup olmadığı hususunun tartışmalı olduğunu, üyelik sürecinde işveren baskısını kırmak için ceza dosyasındaki şahıs tarafından üye olduklarını düşündüklerini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı … vekili istinaf dilekçesinde; Mahkemece eksik inceleme ve değerlendirme yapılarak bilirkişiye dahi gidilmeden yalnızca Silopi 3. Asliye Ceza Mahkemesinin 2020/125 Esas sayılı dosyasında verilen kesinleşmemiş karara istinaden hüküm kurulduğunu, Bakanlık yetki tespit işleminin de o tarihteki üye sayısına göre verilmiş olduğunu, Bakanlık tarafından yapılan yetki tespiti işleminin usul ve kanuna tamamen uygun olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
“…
6356 sayılı Yasanın 25 inci maddesine göre, hiç kimse bir sendikaya üye olmaya, üyeliğini devam ettirmeye ya da üyelikten ayrılmaya zorlanamaz. Sendika üyeliğinde, iradilik esastır. Sendika özgürlüğü, Anayasa ve uluslararası sözleşmelerle güvence altına alınan temel haklardandır. Aynı Yasanın 41 inci maddesine göre, bir işyerinde toplu … sözleşmesi yapma yetkisine sahip olabilmek için, işyerinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının aynı sendikaya üye olması zorunludur. 6356 sayılı Yasanın anılan hükümleri, emredici ve kamu düzenine ilişkindir.
Davacı Şirkete ait uyuşmazlık konusu işyeri, … ilinde bulunmaktadır.
Silopi 3. Asliye Ceza Mahkemesinin 2020/125 Esas sayılı kesinleşen dosyasında; davacı Şirket çalışanı olan 16 işçinin, Silopi … Müdürlüğünde görevli Muhittin isimli kişi hakkında şikayetçi olup e-Devlet aracılığıyla haberleri ve rızaları olmadan bu kişi tarafından davalı Sendikaya üye yapıldıklarını belirterek kamu davasına katılmışlar; yargılama neticesinde sanık hakkında TCK. 243, 244 maddeleri uyarınca mahkumiyet kararı verilmiştir.
Kesinleşen Ceza Mahkemesi kararı dikkate alındığında, davalı Sendikanın yetki talebi başvurusunun Bakanlığa verildiği tarihte, davacı Şirkete ait işyerinde çalışan işçi sayısının 154 olduğu, bunlardan 67 (83-16) kişinin davalı sendikaya üye olduğu, bu durumda davalı sendikanın gerekli çoğunluğu sağlayamadığı, İlk Derece Mahkemesince verilen kararın usul ve Yasaya uygun olduğu anlaşılmıştır.
…” gerekçesiyle istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar vekilleri, cevap ve istinaf dilekçelerinde belirttikleri sebeplerle kararın bozulmasını talep etmişlerdir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı … Cumhuriyeti Anayasası’nın (Anayasa) “Toplu … sözleşmesi ve toplu sözleşme …” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu … sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun’un “Sendika üyeliği ve üyeliğin kazanılması ” kenar başlıklı 17 nci maddesinin beşinci fıkrasının ilk cümlesi şöyledir:
“Sendikaya üyelik, Bakanlıkça sağlanacak elektronik başvuru sistemine e-Devlet kapısı üzerinden üyelik başvurusunda bulunulması ve sendika tüzüğünde belirlenen yetkili organın kabulü ile e-Devlet kapısı üzerinden kazanılır.”
3. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu … sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu … sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
4. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki tespiti için başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu … sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı … günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
5. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki itirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı … günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı … günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir … içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir … içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı … günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki … içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Somut uyuşmazlıkta, İlk Derece Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesi kararlarının gerekçesinde belirtilen ve hükümlere dayanak teşkil eden Silopi 3. Asliye Ceza Mahkemesinin 2020/125 Esas, 2022/20 Karar sayılı kararının kesinleşmediği görülmekte ise de dosya kapsamında mevcut bilgi ve belgelere göre İlk Derece Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının birinci bendinde isimleri belirtilen işçilerin sendika üye kayıt işlemlerinin kendileri tarafından gerçekleştirilmediği anlaşıldığından, Bölge Adliye Mahkemesi kararı sonucu itibarıyla isabetlidir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalılar vekillerince temyiz dilekçelerinde … sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiş; kararın, ilâmın (2) numaralı paragrafında yer alan ilave gerekçe ile onanmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
… harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
27.12.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.