YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/14071
KARAR NO : 2022/14367
KARAR TARİHİ : 03.11.2022

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : … 25. Hukuk Dairesi

İLK DERECE
MAHKEMESİ : … 24. … Mahkemesi

Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.

Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalılardan K.T. Deri Tekstil Konfeksiyonu Sanayi ve Ticaret A.Ş. işyerinde 07.09.2020 tarihinde çoğunluk tespiti talebinde bulunduğunu, başvuru üzerine Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 10.09.2020 tarihli yazısı ile Sendikanın 2020 Temmuz ayı istatistiğinde yasanın aradığı %1 işkolu barajını aşamadığı belirtilerek yapılacak bir işlem bulunmadığının bildirildiğini, bu adaletsizliğin yasal düzenlemeyi yapan yetkililer ve sendikal camiada herkes tarafından gayet iyi bilinmesine ve ILO normlarına açıkça aykırı bu yasal düzenlemenin kalıcı bir şekilde ortadan kaldırılması ısrarlı bir şekilde dile getirilmesine karşın, kalıcı bir … yolu bulunmadığını, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu … Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) toplu … sözleşmesi ehliyet ve yetkisine dair geçici hükümlerinin öngörüldüğü geçici 6 ncı maddesinin … Cumhuriyeti Anayasası’nın 10 ve 13 üncü maddeleri, 4721 sayılı … Medeni Kanunu’nun (4721 sayılı Kanun) 2 nci maddesi ve …’nin taraf olduğu ILO’nun 87 ve 98 sayılı Sözleşmelerine aykırı olduğunu, Anayasa’nın 90 ıncı maddesinin beşinci fıkrasına göre milletlerarası andlaşma hükümlerinin uygulanması gerektiğini, Uluslararası Çalışma Örgütünün 87 ve 98 sayılı Sözleşmelerine göre herhangi bir şekilde işkolu barajının uygulanmasının, sendikal özgürlüğe ve örgütlenme hakkına aykırı olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle müvekkili Deriteks Sendikasının, K.T Deri Tekstil Konfeksiyon Sanayii ve Ticaret A.Ş. işyerinde, toplu … sözleşmesi yapmak üzere yapılan 07.09.2020 tarihli başvurunun reddine dair Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı kararının iptali ile adı geçen işyerinde Sendikanın başvuru tarihi ile yetki şartlarına ve çoğunluğa sahip olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı vekili cevap dilekçesinde; davacı Sendikanın dava dilekçesinde 6356 sayılı Kanun’un 41 inci maddesinde düzenlenen işkolu barajının gerek ülkemizin tarafı olduğu uluslararası sözleşmelere gerekse iç hukuk mevzuatımıza uygun olmadığını ve bu nedenle tespite konu işyerlerinde yetkili olduğunu iddia ettiklerini, Anayasa’nın sosyal ve ekonomik haklar ve ödevleri düzenleyen 3 üncü bölümünün çalışma ilişkilerini ihtiva eden beşinci kısmında sendika üyeliği ve örgütlenme ile ilgili hükümlere yer verildiğini, bu hakların çıkarılacak bir kanunla düzenleneceğinin ifade edildiğini, Anayasa’nın ilgili maddelerine dayanılarak çıkarılan 6356 sayılı Kanun’un toplu … hukukuna ilişkin düzenlemeleri içerdiğini, 6356 sayılı Kanun’un 41 inci maddesinin birinci fıkrası gereğince işçi sendikasının bir işyerinde yetkili olabilmesinin, ülke genelinde kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az %1’ini üye yapması ile gerçekleşebileceğini, işkolu barajı için öngörülen oranı sağlayamayan bazı sendikaların 2015, 2016 ve son olarak 2019 yıllarında işkolu barajından muaf tutulduğunu ancak hâlihazırda … Büyük Millet Meclisi tarafından çıkarılan muafiyete ilişkin bir düzenleme bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
“… 07.09.2020 tarihli davacı Sendikanın üyelik kayıtları, davalı işverenin hizmet listesi ve SGK hizmet listeleri incelendiğinde, işyerinde 07.09.2020 tarihinde 197 işçinin çalışmakta olduğu, bu işçilerden 136 sının davacı sendikaya üye olduğu ve %69,03 çoğunlukla davacı sendikanın davalı işyerinde yetkili olduğu anlaşılmaktadır. Ancak davacı sendikanın T C. AÇSHB’nın E_58736034 – 553.02-2055871 sayı ve 10.09.2020 yayılı yazısı ile 2020 Temmuz ayı istatistiğinde yasanın aradığı %1 barajını aşamadığı belirtildiğinden davanın reddine karar verilmiştir.
…” gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; müvekkili Sendikanın 07.09.2020 tarihli üyelik kayıtları ile davalı işverenin hizmet listesi ve Sosyal Güvenlik Kurumu hizmet listesi incelendiğinde, işyerinde 07.09.2020 tarihinde 197 işçinin çalışmakta olduğunu, bu işçilerden 136’sının davacı Sendikaya üye olduğu ve %69,03 çoğunlukla davacı Sendikaya üye olduğunu, ancak davalı Bakanlığın 10.09.2020 tarihli yazısı ile 2020 Temmuz istatistiğinde ykanunun aradığı %1 barajını aşmadığının belirtildiğini, bunun sebebinin deri işkolu ile tekstil işkolunun birleştirilmesi olduğunu, birleştirme sonrasında yapılan geçici düzenlemeler öncesinde yetkili olup da işkolu barajı altında kalan sendikalar için geçici muafiyet süreleri tanındığını, bunun 3 yılla sınırlı kaldığını, 6356 sayılı Kanun’un toplu … sözleşmesi ehliyet ve yetkisine dair geçici hükümlerinin öngörüldüğü geçici 6 ncı maddesinin … Cumhuriyeti Anayasası’nın 10 ve 13 üncü maddeleri, 4721 sayılı Kanun’un 2 nci maddesi ve …’nin taraf olduğu ILO’nun 87 ve 98 sayılı Sözleşmelerine aykırı olduğunu ve iptali için Anayasa Mahkemesine itiraz konusu yapılmasını, yetki tespit talebinin reddine dair kararın iptali gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın kaldırılmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
“…
Davacı sendikanın 07.09.2020 tarihli davacı sendikanın üyelik kayıtlarının, davalı işverenin hizmet listesi ve SGK hizmet listesi incelendiğinde, işyerinde 07.09.2020 tarihinde 197 işçinin çalışmakta olduğu bu işçilerden 136 sının davacı sendikaya üye olduğu ve %69,03 çoğunlukla davacı sendikaya üye olduğu
Davacı sendikanın T.C. AÇSHB’nin E- 58736034 – 533.02-2055871 sayı ve 10.09.2020 tarih sayılı yazısı ile 2020 Temmuz istatistiğinde yasanın aradığı %1 barajını aşmadığının belirtildiği,
Bunun sebebinin deri … kolu ile tekstil … kolunun birleştirilmesi olduğu, birleştirme sonrasında yapılan geçici düzenlemeler öncesinde yetkili olup da … kolu barajı altında kalan sendikalar için geçici muafiyet süreleri tanındığını bunun 3 yılla sınırlı kaldığı,
6356 Sayılı Yasanın Toplu … Sözleşmesi ehliyet ve yetkisine dair geçici hükümlerinin öngörüldüğü geçici 6.Maddesinin, Anayasanın 10,13 Maddesi ve Medeni Kanunun 2 Maddesi ve …’nin taraf olduğu İLO’nun 87 ve 98 sayılı sözleşmelerine aykırı olduğu, iptali için Anayasa Mahkemesine itiraz konusu yapılması gerektiği
Davacı … Sendikasının, K.T Deri Tekstil Konfeksiyon Sanayii ve Ticaret A.Ş. işyerinde, … sözleşmesi yapmak üzere yapılan 07.09.2020 tarihli başvuruya, T.C. AÇSHB’nın E_58736034 – 553.02-2055871 sayı ve 10.09.2021 tarihli çoğunluk yetki tespit talebinin reddine dair kararın iptali ne dair talebin 6356 Sayılı Yasanın Toplu … Sözleşmesi ehliyet ve yetkisine dair geçici hükümlerinin öngörüldüğü geçici 6.Maddesi gereğince % 1 lik işkolu barajını aşamadığı
Ancak 6356 Sayılı Yasanın Toplu … Sözleşmesi geçici 6.Maddesinin
6356 Sayılı Kanunun Toplu … Sözleşmesi ehliyet ve yetkisine dair geçiş hükümlerinin öngörüldüğü geçici 6.Maddesinin AY m 10,13, MK m 2 ve …’nin taraf olduğu İLO’nun 86 ve 98 Sayılı Sözleşmelerine aykırı olduğu
Uluslar arası Çalışma Örgütünün 87. Ve 98 Maddesi usulüne uygun olarak halen yürürlükte olduğu
Anayasanın 90/5 Maddesi uyarınca, “..usulüne göre yürürlüğe konmuş Milletlerarası anlaşmaların kanun hükmünde olduğu, bunlar hakkında, Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamayacağı, usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası anlaşmalarla kanunların aynı konudaki farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası anlaşma hükümlerinin esas alınması..” gerektiği,
Usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan ve kanunların aynı konudaki farklı hükümler içermesi halinde çıkabilecek uyuşmazlıklarda, Anayasa’nın 90/5 Maddesine göre uygulanması zorunlu Milletler arası anlaşma niteliğindeki Uluslar arası Çalışma örgütünün 87. Ve 98.Maddelerinin düzenlemelerine göre, herhangi bir şekilde … kolu barajının uygulanmasının, sendikal özgürlüğüne ve örgütlenme hakkına aykırı olduğu,
26.01.2013 Tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Ocak 2013 istatistiğinin incelenmesinde beş numaralı dokuma hazır giyim ve deri … kolunda, toplam 995640 işçinin çalıştığı, 1804 üyesi bulunan davacı sendikanın … kolu bazındaki üye sayısının 0,18 olarak belirlendiği, aynı … kolunda %1 barajını aşan diğer sendikaların daha önceden eski tekstil … kolunda örgütlü sendikalar olduğu,
6356 Sayılı Kanunun 07.11.2013 tarihinde yürürlüğe girdiği ve Ocak 2013 istatistiğinin de 2,5 ay sonra yayınlandığı, birleştirme sonrasında yapılan geçici düzenlemeler öncesinde yetkili olup da … kolu barajı altında kalan sendikalar için geçici muafiyet süreleri tanındığını bunun 3 yılla sınırlı kaldığı,
6356 sayılı yasanın geçici 6.maddesi hükmünün anayasanın eşitlik (m10), ölçülülük (m13) ilkelerine ve mk m‘2 deki dürüstlük kuralına aykırı olduğu, anlaşıldığından
Olaya uygulanacak olan 6356 sayılı yasanın geçici 6.maddesi hükmünün anayasanın eşitlik (m10), ölçülülük (m13) ilkelerine ve mk m‘2 deki dürüstlük kuralına aykırı olduğu,
Anayasa’nın 90/5 Maddesine göre uygulanması zorunlu Milletler arası anlaşma niteliğindeki Uluslar arası Çalışma örgütünün 87. Ve 98.Maddelerinin düzenlemelerine göre, herhangi bir şekilde … kolu barajının uygulanmasının, sendikal özgürlüğüne ve örgütlenme hakkına aykırı olduğu, için ilgili yasanın iptali için Anayasa mahkemesine başvurularak bu başvuru sonucunun beklenilmiş olup
Anayasa mahkemesi tarafından uygulanacak kanun maddesinin anayasaya aykırı olmadığına karar verildiği anlaşılmakla mevcut yasalara göre ilk derece mahkemesince verilen kararın yerinde olduğu
Davacı sendikanın T C. AÇSHB’nın E_58736034 – 553.02-2055871 sayı ve 10.09.2020 yayılı yazısı ile 2020 Temmuz ayı istatistiğinde yasanın aradığı %1 barajını aşamadığı anlaşıldığından davanın reddine kararın yerinde olduğu …” gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili, dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun’un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı … Cumhuriyeti Anayasası’nın (Anayasa) “Toplu … sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu … sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”

2. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu … sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu … sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”

3. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki tespiti için başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu … sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı … günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
Şeklindedir.

4. 6356 sayılı Kanun’un “Yetki itirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı … günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı … günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı … günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”

6. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.

3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihâi kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

3. Son olarak belirtmek gerekir ki somut uyuşmazlık hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukuki bilgiyle çözümlenmesi gereken nitelikte olduğundan 6100 sayılı Kanun’un 266 ncı maddesine aykırı olarak İlk Derece Mahkemesince ve Bölge Adliye Mahkemesince bilirkişi raporu alınması hatalı ise de bu durum sonuca etkili görülmediğinden eleştiri ile yetinilmiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,03.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.