YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/11246
KARAR NO : 2022/14465
KARAR TARİHİ : 07.11.2022
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : … 10. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : … 1. … Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili Şirkette Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı … müfettişliğince yapılan teftiş üzerine müvekkili Şirket aleyhine düzenlenen 22.12.2020 tarihli ve 11056/İNC/19 ve 1111VİNC/19 sayılı teftiş raporlarının iptaline karar verilmesi istenmiştir.
II. CEVAP
Davalı … vekili davaya cevap dilekçesinde; müvekkili Kuruma husumet yöneltilemeyeceğini, dava konusu işlemin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ilgili kuruluşu olan … … Kurumu … İl Müdürlüğü tarafından tesis edildiğini, işbu davanın kamu tüzel kişiliğine sahip olan … ve … … Kurumu husumetiyle görülmesi gerektiğini, bu sebeple dava konusu işlem ile hiçbir ilgisi olmayan müvekkili Bakanlığın hasım olmaktan çıkarılması ve davanın gerçek hasma yöneltilmesi gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
“Dava kurum işleminin iptali istemine ilişkindir.
Mahkememizin 15.12.2021 tarihli 2 numaralı celsesinde, “Davacının dava konusu kurum işleminin iptali hususunda …’na yöneltmiş olduğu talebin tefrikine, yeni bir esasa kaydedilmesine” şeklinde karar verilerek …’na yöneltilen dava Mahkememizin 2021/267 Esas sayılı dosyasına kaydedilmiştir.
Davacı vekili her ne kadar Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı aleyhine dava açmış ise de tüm dosya kapsamı değerlendirilerek … Cumhuriyeti …, … Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak çalışan, sosyal hizmetler ve aile işlerinden sorumlu olan bakanlıktır. 2011 yılında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı adıyla kuruldu. 2018 yılında … ile birleştirilerek “Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı” adını aldı. 21 Nisan 2021’de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının kurulmasıyla bakanlığın adı “…” olarak değiştirildi. Bakanlığın ayrılması ve dava konusu husumetin sadece …’na yöneltileceği, bu sebeple davanın Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı yönünden husumet yokluğu nedeni ile reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.” gerekçesiyle davanın husumetten reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili; davaya konu raporların Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından hazırlandığını, bu nedenle mezkur raporların iptali için husumetin Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına yöneltildiğini, her ne kadar bahsi geçen kararname ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı mülga olmuşsa da huzurdaki dava açıldığı sırada taraf olarak gözükmekte olduğundan husumetin davalı Bakanlığa yöneltildiğini, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 124 üncü maddesinin “tarafta iradi değişikliği” düzenlemekte olup ilgili Kanun maddesinin devam fıkralarında somut olaya uygun düşen hâllerin hüküm altına alındığını, dava açıldığı sırada … Yargı Ağı Bilişim sistemi (UYAP) ortamında gerekli güncellemelerin yapılmaması ve davaya konu edilen raporun “T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı” adı altında hazırlanmasının yanılmalarına sebebiyet verdiğini, 6100 sayılı Kanun’un 124 üncü maddesi uyarınca taraf değişikliğine gidilmesi gerekirken dosyanın tefrik edilmek suretiyle yeni esasa kaydedilmesi hukuka aykırı olduğunu, kabul edilebilir yanılgı neticesinde meydana gelen maddi hata yüzünden müvekkiline ek külfet yüklenerek hem usul ekonomisi ilkesinin zedelendiğini hem de gereksiz yere harç ve yargılama gideri yapıldığını belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
“…
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının ayrı bir tüzel kişiliği bulunmakta olup vekille temsil edilmiş olup lehine vekalet ücretine hükmedilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Dava açılmadan önce 21/04/2021 tarihinde Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının ikiye ayrılarak … ve … olarak ikiye ayrıldığı, davacı vekili tarafından davanın yöneltileceği kurum yönünden gerekli araştırma yapılarak davanın açılması gerektiği oysa gerekli araştırma yapılmadan 03/08/2021 tarihinde davanın açıldığı, kabul edilebilir maddi bir yanılgıdan söz edilemeyeceği…” gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürülen gerekçeler ve resen dikkate alınacak nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davanın … aleyhine açılması gerekirken dava dilekçesinde davalı olarak gösterilen Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı aleyhine açılmış olmasının 6100 sayılı Kanun’un 124 üncü maddesi uyarınca kabul edilebilir yanılgıya dayanıp dayanmadığı noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Kanun’un 124 üncü maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrası, 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Somut uyuşmazlıkta dava; Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı aleyhine açılmış olup Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı … müfettişi tarafından hazırlanan 22.12.2020 tarihli ve 11056/İNC/19 ve 1111VİNC/19 sayılı raporların iptali istemine ilişkindir.
2. Davacı vekilince 14.12.2021 tarihli dilekçe ile iptal istemine konu teftiş raporları; Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından hazırlandığından husumetin Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına yöneltildiği, 21.04.2021 tarihli ve 31461 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 73 sayılı … ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Kurulması ile Kamu Personel İşlemlerinin Yürütülmesine İlişkin Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin (Kararname) 3 üncü maddesi uyarınca Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı; … ve … olmak üzere ikiye ayrılmış ise de huzurdaki dava açıldığı sırada UYAP ortamında Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının taraf olarak gözükmekte olduğu, Kararname sonucunda “Çalışma hayatını düzenleme ve denetleme, … gücü piyasası, … sağlığı ve güvenliği” ile ilgili konularda yetki ve sorumluluğun Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına geçtiği belirtilerek 6100 sayılı Kanun’un 124 üncü maddesi uyarında davada taraf teşkilinin sağlanması talep edilmiştir.
3. İlk Derece Mahkemesince, davacının dava konusu kurum işleminin iptali hususunda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına yöneltmiş olduğu talebin tefriki ile yeni bir esasa kaydedilmesine karar verilerek işbu davada ise Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı yönünden husumetten ret kararı verilmiş; karar başlığında davalı olarak … belirtilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesince, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına dava açılmış olmasının kabul edilebilir bir maddi yanılgıya dayanmadığından söz edilmiştir.
4. Öncelikle dava; Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı taraf gösterilerek açılmış olup karar başlığında taraf olarak belirtilen Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına yöneltilen bir dava bulunmamaktadır. Derece Mahkemelerinin kararlarında sözü edilen Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının ise Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının önceki adı olduğu anlaşılmaktadır.
5. Diğer yandan dava konusu olan ve iptali istenen 22.12.2020 tarihli ve 11056/İNC/19 ve 1111VİNC/19 sayılı teftiş raporlarının; Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı … müfettişi tarafından hazırlandığı, davacı tarafça ilgili rapor başlığı esas alınarak davanın, dava tarihinde ikiye ayrılmış olan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı aleyhine açıldığı anlaşılmaktadır. Dava tarihi itibarıyla … adında bir Bakanlık bulunmakta ise de dava bu Bakanlığa karşı açılmış değildir. Davacı vekilinin hasımda yanılma nedeni, düzenlenen teftiş raporlarının başlığında yer alan ve ilgili raporları düzenleyen Kurumu belirten ifade olmuştur. İlk Derece Mahkemesince davanın doğru hasma yöneltilmesi için verilen süre içinde davacı vekili beyanda bulunarak doğru hasmı da belirlemiş ve 6100 sayılı Kanun’un 124 üncü maddesi uyarınca değerlendirme yapılmasını talep etmiştir.
6. Şu hâlde Mahkemece tefrik edilmiş olan dosya ile eldeki dosya birleştirilerek 6100 sayılı Kanun’un 124 üncü maddesinin dördüncü fıkrası çerçevesinde ve açıklanan hususlar dikkate alınarak değerlendirme yapılmalı, bundan sonra davanın esasına girilmelidir. Bu husus gözetilmeden yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,Bozma sebebine göre davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgilisine iadesine, Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
07.11.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.