YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2018/10230
KARAR NO : 2019/1612
KARAR TARİHİ : 21.01.2019

MAHKEMESİ : … BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ …. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : … 4. İŞ MAHKEMESİ

DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine, işe iadesine ve yasal sonuçlarına hükmedilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin kabul kararına karşı taraflar avukatlarınca istinaf başvurusunda bulunmuştur.
… Bölge Adliye Mahkemesi …. Hukuk Dairesi taraflar avukatlarının istinaf başvurusunu ayrı ayrı esastan reddetmiştir.
… Bölge Adliye Mahkemesi …. Hukuk Dairesi’nin kararı süresi i…de taraflar avukatları tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası i… Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
YARGITAY KARARI
A)Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının 05.10.2000 tarihinden, 31.12.2015 tarihine kadar kütük paketlemede kalite kontrol işçisi olarak aralıksız çalıştığı, davalı işverenliğin 31.12.2015 tarihli “hizmet akdinin feshi ihbarı” başlıklı fesih bildiriminde, ülkede etkili olan ekonomik kriz ve son yıllarda çelik sektörünün i…de bulunduğu ekonomik sıkıntılardan kaynaklanan yeniden yapılanma ve kadro daralması sonucunda 4857 sayılı yasanın 17. Maddesi gereğince, ihbar önelinin peşin ödenmek suretiyle davacının iş akdinin 31.12.2015 tarihi mesai bitimi itibariyle feshedildiği, davacının iş akdinin fesih nedeninin hukuka ve yasaya aykırı olduğu, davalı yanın iddia ettiği ekonomik kriz ve çelik sektörünün i…de bulunduğu sıkıntılar ile ilgili somut bir olgu ortaya koymaksızın iş akdinin feshedilmesinin geçerli bir sebep oluşturmayacağı, yeniden yapılanma ve kadro daralması ile ilgili objektif kıstas gözetmeksizin kadro daralması yoluna gidildiği, davalı işverenliğin fesih son çare olmalıdır ilkesine uymadığını, ayrıca davacıya imzalatılan 01.01.2016 tarihli “ibraname ve feragatname” başlıklı belgenin geçerliliği olmadığı, bu sebeple davacı tarafça … 4. Noterliği’ nin 31.12.2015 tarih 36108 yevmiye numaralı ihtarnamesini keşide ettiklerini, davalı işverenliğin feshin geçerli nedenle yapıldığını ve feshin son çare olması gerektiğini ispatlamak zorunda olduğunu iddia ederek; feshin geçersizliğinin tespitini, davacının işe iadesine, işe başlatmama tazminatının 8 aylık ücreti tutarında belirlenmesine, boşta geçen süreye ilişkin 4 aylık ücret alacağının ve diğer haklarının ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
B)Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, Ülkemizde 2009 yılından itibaren giderek artan demir çelik sektöründe kriz olduğu, davalı şirketin 2013,2014 ve 2015 yıllarında zarar etmiş olmasına rağmen işçi tenkisatına gitmediği, ancak son iki yıldır …’ deki demir çelik sektöründeki gelişmelerin ülkedeki krizi büyüttüğü, davalı şirketin zararının artması üzerine, bağlı bulunduğu Diler Holding ve davalı şirket yönetim kurullarınca,krize karşı alınacak tedbirlerin belirlendiği, bu tedbirlerden biri ve son çare olarak, hafta tatili ve genel tatil günlerinde çalışmaması sebebiyle yedek vardiyanın kaldırılması kapsamında 4857 sayılı İş Kanunu’ nun “toplu işçi çıkarma“ başlıklı 29. Maddesindeki prosedüre uygun olarak, işletmenin , işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebeple işçi tenkisatına gidildiği, dava konusu toplu iş çıkışının uygulanmasında gösterilen geçerli neden işyeri dışında kaynaklanan ve uzun zamandır ülkede yaşanan çelik sektöründe devam eden kriz nedeniyle hasıl olan sürüm ve satış olanaklarının azalması; talep ve sipariş azalması, piyasada genel durgunluk, dış Pazar kaybı, ham madde sıkıntısı gibi genel nedenlerden dolayı davalı şirketin 2013,2014 ve 2015 yıllarında çok büyük zarara uğraması ve tam kapasite çalışması halinde uğranılan zararın dayanılabilir halde tutulması i… üretim azaltılması yoluna gidilmesi ve çeşitli tedbirler alınması i… yönetim kurulunun 31.11.2015 tarihli toplantısında çok önemli tedbirler aldığı, en asgaride tutmak ve çalışan işçilerin mağduriyetlerini en aza indirecek şekilde ve de en son çare olarak işçi çıkarma yoluna gidildiği, bu kararlar sonucunda davacının iş sözleşmesinin Diler fabrikasındaki 161 kişi (Diler Demir Çelik Endüstri Ve Ticaret A.Ş., Resa Demir Sanayi Ve Ticaret A.Ş. Ve Eti Toprak Endüstri Ve Ticaret A.Ş. olmak üzere) birlikte geçerli nedenle kıdem ve ihbar tazminatı ödenmek suretiyle sona erdirildiğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
C)İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk derece mahkemesince, “Davacıya ait işyeri özlük dosyası, SGK sicil dosyası, birbirini teyit eden bilirkişi raporları, dosyada mevcut tüm bilgi ve belgeler bir bütün olarak değerlendirildiğinde; davalı işverenlik açısından ekonomik olumsuzlukların bulunduğu ancak fesih sonrası yeniden üretim ve siparişteki artışlar ile iş gücü açığının yeniden oluştuğu, fesih öncesinde ve fesih döneminde işçi alımlarının görülmesi, fazla çalışmaların azalarak da olsa devam etmiş olması, bir kısım işçilerin geri çağrılmasının yeterli olmaması nedeniyle fazla mesai çalışmalara devam edildiği, fesihten kaçınmak i… uygulamada ekonomik önlemin alınmamış olduğu, toplam işçilik maliyetinin payının düşüklüğü hususu da gözetildiğinde davalı işverence feshin son çare olarak uygulandığı iddiasının ispatlanamadığı, feshin geçerli nedene dayanmadığı” gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
D)İstinaf başvurusu :
İlk derece mahkemesinin kararına karşı, taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
E)İstinaf Sebepleri:
Davacı vekili istinaf başvurusunda; davacının kıdeminin 15 yılı aştığı bu nedenle iş güvencesine dair tazminatın 6 aylık verilmesi gerektiği itirazında bulunmuştur.
Davalı vekili istinaf başvurusunda; Demir Çelik sektöründe ekonomik kriz olduğu, işverenin bu krizi şirkete en az zarar verecek şekilde atlatması i… gereken tedbirleri düşünmesi ve uygulamasının şirketin görevi ve hakkı olduğunu, bu boyuttaki bir şirketin bankadan kredi almadan bu çarkı sürdürmesinin mümkün olmadığı, 17 iş…in geri çağrılmasının mahkemece tutarsızlık olarak nitelendirilmesinin hata olduğu, hali hazırda şirkette işe geri çağırmalar olmadığı gibi sürekli olarak çalışanların yıllık izinlerinin kullandırıldığını, gelen siparişler bakımından hafta tatilinde ve genel tatilde çalışılması zaruretinin doğduğu, sadece haddehane ve çelikhane ünitelerinden yedek vardiyadan ve kalite kontrolden 31/12/2015 tarihinde toplu çıkışı yapılmış işçilerden 17 kişi davet edilerek işbaşı yapıldığını, 31/12/2015 tarihinde feshedilenlerin yerine dışarıdan işçi alınmadığını, haksız olarak feshin geçersizliğine karar verildiğini, bilirkişi raporu ile de şirketin işçi çıkarmada haklı ve geçerli bir sebebinin bulunduğu feshin geçerli olduğu itirazında bulunmuştur.

F)Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti :
Bölge Adliye Mahkemesince, “Davacının iş akdinin feshinden sonra 2016 yılı ilk üç ayında davalı şirketin faaliyet gösterdiği sektörde üretim ve satış verilerinin olumlu yönde seyrettiği anlaşılmıştır. Davalı şirket iş akdine son verdiği işçilerden 17’sini iş akdinin feshinden yaklaşık 4 ay sonra siparişlerin karşılanması i… işe davet etmiştir. Bu da göstermektedir ki davalı işveren kısa süreli çalışma ve ücretsiz izin uygulamarının yanısıra fazla çalışmaları tamamen kaldırmak, iş…in rızası ile çalışma süresini kısaltmak ve bunun i… mümkün olduğu ölçüde esnek çalışma şekillerini geliştirmek, işi zamana yaymak gibi uygulamalara ve örneğin işçilere kısmi süreli çalışma önerisi getirmek veya kısım kısım, gruplar halinde ücretsiz izin ya da mevcut veya ileriye dönük yıllık izinlerini kullandırmak gibi yollara başvursaydı, toplu işçi çıkarmanın önlenmesi ya da çıkarılacak işçi sayısının azaltılmasının mümkün olacağı değerlendirilmiştir. Bu açıklamalar doğrultusunda davalı işverenin, davacının iş akdine son verirken feshin son çare olması ilkesine uygun davranmadığı, davacının işe giriş tarihi 01/06/2002, çıkış tarihi 31/12/2015 olup davalıda çalışma süresi 13 yıl 6 ay 26 gün olup, Yargıtay içtihatlarına göre ( 5-15 ) yıl arası kıdemi olan işçi i… 5 ay işe başlatma tazminatı belirlenmesi, dosya içeriğine usul ve yasaya ve Yargıtay içtihatlarına uygun olduğu gerekçesiyle davacı … davalının istinaf başvurusunun ayrı ayrı ESASTAN REDDİNE karar verilmiştir.
G)Temyiz başvurusu :
Bölge Adliye Mahkemesi’nin kararına karşı taraf vekilleri tarafından süresinde temyiz başvurusunda bulunulmuştur.
H)Gerekçe:
Somut uyuşmazlıkta, davacının iş akdinin feshinin geçerli nedene dayanmadığı anlaşıldığından, Mahkemenin davacının işe iadesine karar vermesi isabetlidir. Davacı vekili tarafından dosyaya ibraz edilen davacıya ait işe giriş belgesi ile hizmet döküm belgesinin incelenmesinde; davacının 05.10.2000 tarihinde 1020631 sgk sicil numaralı davalı şirkete bağlı iş yerinde işe başladığı, 31.05.2002 tarihine kadar çalıştığı, ardından 01.06.2002 tarihinde yine davalı şirketin bu defa 39…5 sgk sicil numaralı iş yerinde çalışmasına aralıksız devam ettiği, bu çalışmasının 31.12.2015 tarihine kadar sürdüğü, bu suretle davacının davalı şirkete bağlı iş yerlerinde toplamda 15 yılı aşkın süre ile çalıştığı, geçersiz fesih işlemi nedeniyle iş güvencesi tazminatının 6 aylık brüt ücreti üzerinden belirlenmesi gerektiği anlaşıldığından, hükmün yeniden kurulması gerekmiştir.
Hüküm: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1- İlk derece Mahkemesi ile Bölge Adliye Mahkemesi’nin temyiz edilen kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2- Feshin GEÇERSİZLİĞİNE ve davacının İŞE İADESİNE,
3-Davacının yasal süre i…de başvurusuna rağmen davalı işverence süresi i…de işe başlatılmaması halinde ödenmesi gereken tazminat miktarının davacının kıdemi, fesih nedeni dikkate alınarak takdiren davacının 6 aylık brüt ücreti tutarında BELİRLENMESİNE,
4-Davacı iş…in işe iadesi i… işverene süresi i…de müracaatı halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aya kadar ücret ve diğer haklarının davalıdan tahsilinin GEREKTİĞİNE,
5-Davacı vekille temsil edildiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT. uyarınca belirlenen 2,7…,00 TL maktu vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
6- Alınması gereken 35,90 TL karar- ilam harcından davacının yatırdığı 29,20 TL peşin harcın mahsubu ile bakiye 6,70 TL karar- ilam harcının davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
7- Davacının yaptığı harçlar dahil toplam 119,50 TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, davalının yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
8- Taraflarca yatırılan gider avansının varsa kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde ve isteği halinde ilgilisine iadesine,
9- Peşin alınan temyiz harcının isteği halinde davacıya iadesine, dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin … Bölge Adliye Mahkemesi …. Hukuk Dairesi’’ne gönderilmesine,
Kesin olarak oybirliği ile 21.01.2019 tarihinde karar verildi.