YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2016/16698
KARAR NO : 2016/12875
KARAR TARİHİ : 31.05.2016
MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ
DAVA : Davacı, işkolu tespitine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, T.C. …’nın 20/01/2015 tarih 29242 karar sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan kararı ile davalı şirkette yapılan inceleme sonucunda, müvekkili şirketin İş Kolları Yönetmeliği’nin 08 sıra numaralı “Basın Yayın ve Gazetecilik” işkolunda yer aldığına dair bir tespitte bulunulduğunu, işyeri tespit tutanağında da görüleceği üzere Silivri adresli işyerinin şirket merkezi olduğunu, … adreslerinde ayrı ayrı işyerleri bulunduğunu, işletme merkezinde müvekkil şirketin başlıca faaliyet konusunun “Kredi Kartları ve Bankamatik kartlarının elektronik kartların her türlü kimlik kartları ve plastik kartlar, telefon kartları sağlık ve sigorta kartları, toplu taşımacılığa uygun kartlar, otoyol ve köprü kartlarının üretilmesi, pazarlama ve üretimi tamamlanan iş emirlerinin stok operatörlerine teslim edilmesi, sonrasında anlaşmalı taşıyıcı firmalar ile bitmiş ürünlerin müşteriye sevk edilmesi” olarak tanımlanabileceğini, şirketin işkolunun “Ticaret, Büro, Eğitim ve Güzel Sanatlar” iş kolu olarak tespit edilmesi gerektiğini iddia ederek …’nın 20/01/2015 tarih 29242 karar sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan kararının iptaline, belirtilen işlerin …sıra numaralı “Ticaret, Büro ve Eğitim Güzel Sanatlar” işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
B) Davalılar Cevabının Özeti:
Davalı Sendika vekili, açılan davayı kabul etmediklerini, öncelikle yetki itirazında bulunduklarını, sendikalarının 08 numaralı ” Basın, Yayın ve Gazetecilik” işkolu barajını aşmış bir sendika olduğunu, davacı işyerinde yürütülen örgütlenme faaliyeti sonucunda sendikaya üye olan 4 işçinin üyeliklerinin işyerinin “….” işkolunda olması nedeniyle reddedildiğini, bunun üzerine … Çalışma Genel Müdürlüğüne, 10/09/2014 günü yaptıkları başvuru ile işkolu tespiti talebinde bulunduklarını, bu başvuruları sonucu Bakanlığın işyerinin “Basın, Yayın ve Gazetecilik” işkolunda olduğuna ilişkin kararının Resmi Gazete’de yayımlandığını, bu kararın isabetli olduğunu savunarak davanın reddinin talep etmiştir.
Davalı T.C. … vekili, açılan davayı kabul etmediklerini, davacı işyerine ilişkin işkolu kararının Resmi Gazete’de yayımlandığını, Bakanlığın iş teftiş kurulu başkanlığı tarafından 16/10/2014 tarih ve … numaralı inceleme raporu ile iş kolu tespiti yapıldığını ve bu tespitin doğru olduğunu savunarak davanın reddinin talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, yapılan yargılama sonucu bilirkişi raporuna itibar edilerek işkolu tespitine konu işyerlerinde yapılan işin “akıllı kart basımı” işi olduğu, “akıllı kart basımı” işinin,…kodu listesine göre 18 kodlu “Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması” sınıfına girdiği; İşkolları Yönetmeliğinin 08 sıra nolu “Basın Yayın ve Gazetecilik” işkolunda ise “Kayıtlı Medyanın Çoğaltılması” alt sınıfının yer aldığı, bu nedenle davalı işverene ait işyerinde yapılan işlerin niteliği itibariyle, İşkolları Tüzüğünün “08” sıra nolu “Basın Yayın ve Gazetecilik” işkoluna girdiği ve Bakanlıkça yapılan işkolu tespitinin hukuka uygun olduğunun anlaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1- Usul açısından;
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 4. Maddesi uyarınca İşkolu tespitini, işveren veya üyesi bulunduğu işveren sendikası, işyerinde faaliyet gösteren veya göstermeyi amaçlayan işçi sendikaları ve işyerinde çalışan işçiler talep edebilir. Bakanlıkça verilen işkolu tespit kararı, Resmi Gazetede yayımlanır. Bu tespite karşı ilgililer (başvurmakta menfaati bulunan), kararın yayımını takip eden onbeş gün içinde işyerinin bulunduğu yerdeki iş davalarına bakmakla görevli mahkemede dava açabilirler.
Görüldüğü gibi iş kolu tespitine itirazda taraf olarak işveren ve işkolunda faaliyet gösteren sendikalar ile birlikte, işkolu tespit işlemini yapan bakanlığın taraf olarak gösterilmesi zorunludur. Dava konusu şey üzerinde kim veya kimler hak sahibi ise, dava da bu hakka uymakla yükümlü olan kişilere karşı açılması gereklidir. Bir kimsenin davacı veya davalı sıfatına sahip olup olmadığı tıpkı hakkın mevcut olup olmadığının tayininde olduğu gibi maddi hukuka göre belirlenir.
6100 sayılı HMK.’un 114/1.d maddesi uyarınca “Tarafların, taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları” dava şartıdır. Aynı kanunun devam eden 115/2 maddesine göre ise “Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir. Ancak, dava şartı noksanlığının giderilmesi mümkün ise bunun tamamlanması için kesin süre verir. Bu süre içinde dava şartı noksanlığı giderilmemişse davayı dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddeder”.
Dava işkolu tespitine itiraz davası olup tespiti yapılan iş kolu ile iddia edilen veya bunun dışında bir iş kolu tespiti yapılacak ise abılan iş kollarında yer alan sendikaların dava sonucundan etkilenecek olmaları sebebiyle davaya dahil edilmesi gereklidir.
Somut uyuşmazlıkta davalı Bakanlık tarafından işkolu “Basın Yayın ve Gazetecilik” tespit edilmiş, davacı işveren tarafından ise “Ticaret Büro ve Güzel Sanatlar” iddia edilmiştir. İşverenin faaliyet alanı dikkate alındığında ise yüklü elektronik kartların imalatı nedeni ile “Metal” işkolunun da değerlendirilmesi gerekmektedir. O nedenle Mahkemece tespit kararından etkilenecek işyerlerinde örgütlenmiş veya işkolu tespit kararında işyerinin gireceği işkollarında bulunan ( Basın Yayın ve Gazetecilik, Ticaret Büro ve Güzel Sanatlar ve Metal işkolundan ögütlenen) sendikaların davaya dahil edilerek göstereceği deliller ve karşı deliller-toplanıp birlikte bir değerlendirme yapılmalıdır. Taraf teşkili sağlanmadan karar verilmesi hatalıdır.
2. Esas yönünden ise;
Belirtmek gerekir ki, İşkolları Yönetmeliği ve düzenlediği işkolu kodları sistemi, NACE Rev 2-Altılı Ekonomik Faaliyet Sınıflaması esas alınarak hazırlanmışsa da, bu listeler birebir aynı değildir. Dolayısıyla dava konusu işyerlerinde yapılan işin girdiği işkolunun tespit edilmesinde söz konusu işin NACE kodu listesinde hangi sınıf altında düzenlendiği değil, İşkolları Yönetmeliğinde düzenlenen işkolu kodları sistemine göre hangi işkolunda yer aldığı belirleyici olacaktır.
İşkolları yönetmeliği incelendiğinde “Basın Yayın ve Gazetecilik” … numarasında düzenlenmiş ve sınıf olarak 18.20 sınıfınfa “kayıtlı medyanın çoğaltılması” bu işkolunda kabul edilmiştir. Ancak burada geçen kayıltı medya; gazete, dergi, yayın, program gibi olgulardır.
İşkolları Yönetmeliğinin 10 numaralı işkolunda yer alan “Ticaret, Büro, Eğitim ve Güzel Sanatlar” işkolu sınıfı veya alt sınıfında ise genelde toptan ticaret (metallerin) işkolunda sayılmıştır.
Yönetmeliğin.. nolu İşkolunda ise Metal İşkollarının faaliyet alanları sınıf ve alt sınıf olarak belirlenmiş ve… sınıfında Elektronik Bileşenlerin imalatı,.. sınıfında yüklü elektronik kart imalatı, 26.30 sınıfında iletişim ekipmanlarının imalatı olarak belirtilmiştir.
Bilirkişi raporunda, dava konusu işyerlerinde yapılan “akıllı kart basımı” işinin, sonuç olarak İşkolları Yönetmeliğinin 08 sıra nolu Basın Yayın ve Gazetecilik işkoluna girdiği iddia edilmişse de; İşkolları Yönetmeliğinde herhangi bir sınıf ya da alt sınıfın tanımında “akıllı kart basımı” işi düzenlenmemiştir. Yine bilirkişi raporunda sözü edilen.. kodu listesindeki 18 kodlu sınıf da İşkolları Yönetmeliğinde yer almamaktadır.
Ayrıca bilirkişi raporunda, işyerinde kart üretim teknolojilerin aşama aşama gerçekleştirildiği, önce kart basım işleminin yapıldığı, üretimin ilk aşaması tamamlanan kartların üzerine chip yerleştirilmesinin yapıldığı, daha sonra ise kartların personalizasyon (kart sahibine ait bilgilerin işlenmesi) işleminin yapıldığı, kişiye özel bilgilerin karta depolandığı ve müşteri tarafından gönderilen verilerin bilgisayarlar aracılığıyla tek tek kartlara işlendiği belirtilmektedir.
Sonuç olarak, işkolu tespitine konu işyerlerinde yapıldığı belirtilen “akıllı kart basımı” işinin birebir karşılığının İşkolları Yönetmeliğinde düzenlenmediği, dosya kapsamında yer alan bilirkişi raporunda dava konusu işyerlerinde yapılan işlerin yukarıda belirtildiği gibi tanımlanması ve ayrıca davacı şirketin amaç ve konusunun, “kredi kartları bankamatik kartları elektronik kartlar, her türlü kimlik kartları ve plastik kartlar telefon kartları sağlık ve sigorta kartları toplu taşımacılığa uygun kartlar otoyol ve köprü kartları ile benzeri tüm kartların üretilmesi ve pazarlanması, üretilen kartlar ile yazılım ve bakım işleri kartların personalizasyon ve hizmet işlerinin yapılması ve pazarlanması, ..her türlü elektronik kartın imalatı ihracatı ticareti, ..hologramlı chip modülü imalatı ve pazarlanması..” olduğu dikkate alındığında, mahkemece tespite konu işyerlerinde yapılan işin, İşkolları Yönetmeliğinin 08 sıra numarasında şeklindeki işler için belirlenen “Basın Yayın ve Gazetecilik” işkolunda yer aldığının kabulü hatalıdır.
Dava konusu işyerinde yapılan işin, İşkolları Yönetmeliğinde yer alan,…kodlu “yüklü elektronik kart imalatı” ya da..kodlu “kayıtlı medyanın çoğaltılması” veyahut burada sözü edilmeyen başka alt sınıf ve tanımda düzenlenen işlerden olup olmadığı hususunun açıklığa kavuşturulması gerekmektedir. Bu nedenle mahkemece mahallinde keşif ve uzman bilirkişi incelemesi gerçekleştirilmeli, yapılacak incelemede tespite konu işyerlerinde yapılan işin niteliği ve İşkolları Yönetmeliğinde belirlenen iş tanımlarından hangisine girdiği belirlenmeli, tüm bu hususlar değerlendirilerek sonucuna göre dava konusu işyerlerinin hangi işkolunda yer aldığı tespit edilmelidir. Eksik inceleme ve araştırma ile karar verilmesi hatalıdır.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 31.05.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.