YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/34821
KARAR NO : 2015/36089
KARAR TARİHİ : 21.12.2015
MAHKEMESİ : İSTANBUL 28. İŞ MAHKEMESİ
TARİHİ : 14/10/2015
NUMARASI : 2015/320-2015/12
Davacı, Bakanlığın olumsuz yetki kararının iptali ile davacı sendikanın çoğunluğu sağladığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, yetkisizlik kararı verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davalı T.C. Ç.. B..’nın 18/09/2015 tarih ve 74038328/103.02-20989 sayılı olumsuz yetki tespit yazısının iptali ile müvekkil sendikanın, 03/09/2015 başvuru tarihi itibariyla diğer davalı C. Otomotiv Kontrol Sistemleri San. Ve Tic. A.Ş. ‘ye ait ‘……’ adresinde kurulu işyerinde toplu iş sözleşmesi yapmak üzere çoğunluğu sağladığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
B) Davalılar Cevabının Özeti:
Davalılara dava dilekçesi tebliğ edilmemiş ; dosya üzerinden karar verilmiştir.
C) Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davalıların ikametgahı itibarıyla, Mahkemenin yetki alanının dışında olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilerek dosyanın yetkili ve görevli İstanbul Anadolu İş Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
Uyuşmazlık 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 43. Maddesinde olumlu yetki tespitine itiraz davasıdır. Aynı Kanunun 41/1. maddesine göre ise “Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu iş sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir”. Kanunun 2. maddesinde ise işletme toplu iş sözleşmesi ve görevli makam tanımları yapılmış, işletme toplu iş sözleşmesi “İşçi sendikası ile işveren sendikası arasında, birden çok üye işverene ait aynı işkolunda kurulu işyerlerini ve işletmeleri kapsayan toplu iş sözleşmesi” olarak görevli makam ise “İşyeri toplu iş sözleşmesi için işyerinin, işletme toplu iş sözleşmesi için işletme merkezinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü, aynı Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerleri için yapılacak grup toplu iş sözleşmelerinde bu işyerlerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü” olarak belirtilmiştir.
6100 sayılı HMK.’un 138/1 maddesi uyarınca “Mahkeme, öncelikle dava şartları ve ilk itirazlar hakkında dosya üzerinden karar verir; gerektiği takdirde kararını vermeden önce, bu konuda tarafları ön inceleme duruşmasında dinleyebilir.” Hükmüne yer verilmiştir.
Toplu İş Uyuşmazlıklarında yetki kamu düzenine aittir. Özellikle yetki tespitine itiraz davalarında, yetkinin işyeri veya işletme düzeyinde olup olmayacağı tartışma konusu olacağı ve buna göre de görevli makamın belirlenmesi de gerekip, yetkili mahkeme buna göre belirleneceğinden, araştırma yapılmadan, taraflar dinlenmeden dosya üzerine karar verilmesi mümkün görülmemektedir. 6100 sayılı HMK. 138. Maddesi ile dosya üzerine dava şartı olan yetki için karar verilmesini olanaklı kılsa da, madde devamında gerektiği takdirde bu konuda tarafların dinlenebileceği açıkça belirtilmiştir. Yetki tespitine itiraz davalarında yukarda açıklandığı üzere gereklilik vardır. Bu gereklilik, yasal düzenlemenin gereği olduğu gibi açıklama ve ispat hakkını da ilgilendirdiğinden hukuki dinlenilme hakkının da ihlaline neden olacaktır. Davalılara dava dilekçeleri tebliğ edilmeksizin, bu konunda açıklamaları beklenmeden, hukuki dinlenme hakları kısıtlanarak dosya üzerinden yetkisizlik karar verilmesi hatalıdır.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, bozma sebebine göre sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 21.12.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi