YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/11655
KARAR NO : 2015/16602
KARAR TARİHİ : 06.05.2015
MAHKEMESİ : İŞ MAHKEMESİ
DAVA : Davacı, İş Teftiş Kurulu Başkanlığı’nın iş müfettişleri tarafından düzenlenen 29/04/2013 tarih ve MES/3-ET/3 sayılı inceleme raporu ile iş yerinde fazla çalışma yapıldığına ilişkin tespit yapıldığını ve devamında her bir işçi için ayrı ayrı idari para cezası tesis edildiğini ve bu cezaları haksız olduğunu iddia ederek söz konusu raporun iptaline karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, idari yargı görevli olduğundan reddine karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, İş Teftiş Kurulu Başkanlığı’nın iş müfettişleri tarafından düzenlenen 29/04/2013 tarih ve MES/3-ET/3 sayılı inceleme raporu ile iş yerinde fazla çalışma yapıldığına ilişkin tespit yapıldığını ve devamında her bir işçi için ayrı ayrı idari para cezası tesis edildiğini ve bu cezaları haksız olduğunu iddia ederek söz konusu raporun iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili dilekçesinde, davanın menfi tespit davası olduğunu, … Bakanlığı’nın taraf sıfatı bulunmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, uyuşmazlığın çözüm yerinin idari yargı olduğu gerekçesiyle görevsizlik nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
Taraflar arasında, davaya bakmakta hangi mahkemenin görevli olduğu noktasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
Somut olayda, davacı …. İş Teftiş Kurulu Başkanlığı’nın 29/04/2013 tarih ve MES/3-ET/3 sayılı iş müfettişleri tarafından tanzim olunan raporun iptaline karar verilmesi talebinde bulunmuştur.
Davacı, dava dilekçesinde …. İş Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından verilen idari para cezasına karşı Sulh Ceza Mahkemesine itiraz ettiğini açıkça belirtmiştir.
İptali istenen rapor incelendiğinde, işyerinde haftalık çalışma süresinin devamlı surette 45 saatin üzerinde belirlendiği, davacı işyerinde çalışan işçilerin fazla çalışma yapmasına, genel tatillerde çalışmasına rağmen ücretlerinin ödenmediği, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 41 inci, 32 inci ve 44 üncü maddelerine muhalefet eden işverenin hakkında idari para cezası verilmesi gerektiği belirtilmiştir. Raporun iş müfettişi tarafından düzenlendiği anlaşılmıştır.
İş Kanununun 92 nci maddesinin üçüncü fıkrasında, çalışma hayatını izleme, denetleme ve teftişe yetkili iş müfettişleri tarafından tutulan tutanakların aksi kanıtlanıncaya kadar geçerli olduğu, iş müfettişleri tarafından düzenlenen raporların ve tutulan tutanakların işçi alacaklarına ilişkin kısımlarına karşı taraflarca otuz gün içerisinde yetkili iş mahkemesine itiraz edilebileceği ve iş mahkemesi kararına karşı da 5521 sayılı yasanın 8 inci maddesine göre tarafların kanun yoluna başvurabileceği düzenlenmiştir.
İş Kanununun 108 inci maddesinde, İş Kanunu’nda öngörülen idari para cezalarının hangi kişi veya kurumlarca verileceği düzenlenmiştir. Buna göre, İş Kanunu’nda öngörülen idari para cezalarının bir kısmı …… Bölge Müdürü tarafından, bir kısmı Türkiye İş Kurumu Bölge Müdürü tarafından verilecek ve verilen bu cezalar genel esaslara göre tahsil edilecek, idari para cezasına karşı Sulh Ceza Mahkemesi nezdinde itiraz edilebilecektir.
Yukarıda yazılı yasal düzenlemeler göstermektedir ki, iş müfettişleri tarafından düzenlenen raporlar ile İş Kanunu’nda öngörülen idari para cezalar farklı işlemlerdir. İş müfettişlerinin idari para cezası verme yetkisi yoktur. İş müfettişleri tarafından düzenlenen raporlarda, teftişi yapılan kişi ya da kurumlara idari para cezası verilmesi gerektiği yönündeki tespitler, iş müfettişinin yaptığı denetim sonucunda yaptığı tespitler olup, idari para cezası verme yetkisine sahip kişi ve kurumları bağlayıcı nitelikte değildir. Bir başka anlatımla, iş müfettişi raporunda, denetimini yaptığı kişi ya da kuruma idari para cezası verilmesi gerektiğini belirtmiş olsa da idari para cezası verme yetkisine sahip kişi ve kurumlarca denetimi yapılan işverene idari para cezası verilmeyebilecektir.
Ayrıca her iki işlemin yargısal denetim mekanizması da farklıdır. İş müfettişleri tarafından düzenlenen raporlara karşı yukarıda da belirtildiği üzere iş mahkemesine itiraz edilebildiği halde, idari para cezası verme yetkisine sahip kişi ve kurumlar tarafından verilen idari para cezalarına karşı sulh ceza mahkemesine itiraz edilebilmektedir.
Somut olay açısından yukarıda yazılı yasa hükümleri ve yapılan tespitler birlikte değerlendirildiğinde, iş bu davada davacı şirket iş müfettişi tarafından düzenlenen raporun iptalini istemektedir. Davacı, iş müfettişi tarafından düzenlenen rapora göre …. İş Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından verilen idari para cezasına karşı Sulh Ceza Mahkemesine itiraz ettiğini, iş bu davada idari para cezasının iptalini talep etmediğini de açıkça belirtmiştir.
Sonuç olarak, iş müfettişi tarafından düzenlenen rapora itiraz mercii iş mahkemesi olup, mahkemece işin esasına girilerek bir karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde görevsizlik kararı verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 06.05.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.