YARGITAY KARARI
DAİRE : 9. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/35305
KARAR NO : 2014/37766
KARAR TARİHİ : 09.12.2014
MAHKEMESİ : İSTANBUL 23. İŞ MAHKEMESİ
TARİHİ : 08/10/2014
NUMARASI : 2014/914-2014/80
DAVA :Davacı, olumlu yetki tespitinin iptaline, birleşen davada olumsuz yetki tespitinin iptaline karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkeme, yetkisizlik kararı vermiştir.
Hüküm süresi içinde davacı ve davalılardan Ç.. İş Sendikası, T.C.Ç.. B.., E.. F.. Kampana ve Döküm San. A.Ş. avukatları tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi P.Armağan tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekilinin dava dilekçesinde özetle: T.C.Ç.. B.. tarafından gönderilen 17/09/2013 tarihli yazı ile davalı Ç.. iş sendikasının 03/09/2013 tarihli başvurusu itibari ile Gebze adresinde kurulu E.. F.. Kapmana ve Döküm San. A.Ş. işyerinde çoğunluğu sağladığının tespit edildiğini, davalı sendikanın söz konusu işyerinde çoğunluğunun olmadığını, muvaza işlemleri ile davalı sendikanın çoğunluk sağlamasına yardımcı olmaya çalıştığını, Toplu İş Sözleşmesinden yararlanmayan kapsam dışında bulunan ve sendikaya üye kaydı yapılmayan beyaz yakalı tabir edilen üretim dışı çalışanların muvazalı olarak davalı Ç.. İş Sendikasına üye yapıldığını, işyerinde fiilen çalışmayan işverenin özel işyerinde çalışanların davalı Ç.. İş Sendikasına üye yapıldığını, işyerinde Ç.. İş Sendikasından istifa eden ve davacı sendikaya üye olan işçilerin iş akitlerinin feshedildiğini ve işe iade davaları açıldığını, işyerinde çoğunluk tespiti başvurusu öncesinde çok miktarda işçinin işe alındığını ve teammüllerin aksine deneme süresi dahi beklenmeden Ç.. İş Sendikasına üye yapılarak işe başlatıldıklarını belirterek bakanlığın 17/09/2013 tarihli Ç.. İş Sendikasının çoğunluk tespitine ilişkin yetki tespitinin iptaline ve davacı vekili mahkememizin birleşen Kocaeli 4. İş Mahkemesinin 2013/477 E sayılı dosyasında dava dilekçesinde özetle; davacı sendikanın davalı Ç.. İş Sendikası ile aynı tarihte ve 03/09/2013 tarihli başvurusu üzerine 17/09/2013 tarih ve 14450 sayılı gerekçe ile çoğunluğu sağlayamadığına ilişkin olumsuz yetki tespiti kararının yerinde olmadığını ve işyerinde çalışan işçilerin önce Ç.. İş Sendikasından istifa ettiğini ve davacı B.. M.. İş sendikasına üye olduklarını, davacı sendikanın işyerinde çalışan sayısına göre yapılan üye kaydı ve davalı işveren ve Ç.. İş Sendikasının muvazalı işlemlerine rağmen çoğunluğunun mevcut olduğunu belirterek Birleşik Metal İş Sendikasının 03/09/2013 tarihli başvurusu üzerine 17/09/2013 tarih ve 14450 sayılı gerekli çoğunluğu sağlayamadığına ilişkin olumsuz yetki tespit kararınını kaldırılarak çoğunluğu bulunduğunun tespitine ve yargılama giderleri vekalet ücretinin davalılardan alınmasına, karar verilmesini istemiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde özetle: Metal İş Kolunda faaliyet gösteren 3 işyerinde 345 işçinin çalıştığını, 220 işçinin Ç.. İş Sendikasına üye olduğunu, bu sonuca göre anılan sendikanın aranan çoğunluğu sağladığının tespit edildiğini, 18/09/2013 tarih ve 14450 sayılı yetki yazısının taraflara gönderildiğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
Davalı Ç.. İş Sendikası vekili cevap dilekçesinde özetle: Davalı Ç.. İş Sendikasının 03/09/2013 tarihinde diğer davalı Bakanlığa başvuruda bulunarak E.. F.. Kapmana A.Ş.işletmesinde çoğunluk tespiti talebinde bulunduğunu ve Bakanlıkça yapılan inceleme ve değerlendirme sonucunda söz konusu işyerinde 03/09/2013 başvuru tarihi itibari ile toplam 345 işçinin çalıştığının ve bunlardan 220 sinin üyeliğine sahip bulunan davalı sendikanın yasanın aradığı çoğunluğu sağladığı yönünde tespit yapıldığını, yapılan tespitin doğru olduğunu, resmi nitelikteki kayıt ve belgeler de dikkate alındığında davalı sendikanın başvuru tarihi itibari ile çalışan işçilerden yasanın aradığı çoğunluğa sahip bulunduğunu, 6356 sayılı yasa 43.madde gereğince davacının somut delillerini belirtmesi gerektiğini, soyut iddiaları dinleme olasılığı bulunmadığını, işyerine yeni girmiş işçilerin sendikaya üye olmaları için deneme süresini dolmasının beklemeleri yönündeki davacı itirazlarının hiçbir dayanağı bulunmadığını, söz konusu davaya konu itirazların tümü ile gerçek dışı ve kötü niyetli olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
Davalı E.. F.. Kampana vekili cevap dilekçesinde özetle: Davalı şirketin merkezinin Maltepe İstanbul adresinde olduğunu, şirket merkezi değişikliğinin 08/05/2012 tarihli yazı ile bildirildiğini, 6356 Sayılı Sendikalar ve toplu iş sözleşmeleri kanunun 2. bendinde görevli makamın işletme toplu iş sözleşmesi için işletme merkezinin bağlı bulunduğu çalışma ve iş kurumu il müdürlüğü olduğunun ifade edildiğini ve 79.maddesinde ise bu kanunun uygulanmasından doğan uyuşmazlıkların iş davalarına bakmakla görevli ve yetkili mahkemelerde görüleceğinin düzenlendiğini, ancak 7. ila 11.bölümlerin uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar için görevli makamın bulunduğu yer mahkemesinin yetkili olduğu şeklindeki düzenleme ile yetki uyuşmazlıklarında işletmeler için işletme merkezinin bağlı bulunduğu çalışma ve iş kurumu iş müdürlüğünün bulunduğu yer mahkemesinin yetkili olduğu belirlenmiştir. Şirket merkezinin Maltepe İstanbul olması nedeni ile bu merkezin bağlı bulunduğu, İstanbul Çağlayan adliyesindeki iş mahkemelerinin yetkili olduğunu belirterek öncelikle yetkisizlik itirazlarının bulunduğunu, davalı M.. İş Sendikasının ileri sürdüğü itirazların yerinde olmadığını, yetki tespit başvurusunda bulunan 03/09/2013 tarihinde 345 işyeri işçi sayısından 220 sinin üyesi bulunduğu Ç.. İş Sendikasının toplu iş sözleşmesi akdetmeye yetkili olan işçi sendikası olduğunu, yasanın 41.maddesinde bir işletmede başvuru tarihinde çalışan işçilerin % 40 ının üyesi bulunan sendikanın işletme için Toplu İş Sözleşmesi yapmaya yetkili olduğunu, söz konusu işverenliğin bir işletme olduğunu ve yapılan yetki tespitinin de doğru olduğunu, davacının üretim dışı çalışanların muvazalı olarak Ç.. iş sendikasına üye yapıldıkları iddiasının hiçbir hukuki dayanağının da bulunmadığını, bir işyerinde çalışan ister üretim içindeki ister üretim dışındaki işçi statüsündeki her bir personelin istediği sendikaya üye olma özgürlüğünün anayasal bir hak olarak bulunduğunu, davacının bu iddiasının hukuk dışı olduğunu, davacının işverenin özel işyerinde çalışanların Ç.. İş Sendikasına üye yapıldıkları iddiasının da tamamen hayali olup, hiçbir dayanağının bulunmadığını, işletmeye sadece yetki başvuru öncesi değil, yetki başvuru sonrası da halen de işçi alınmakta olduğunu, işe alınan işçilerin iş tecrübelerinin vasıflarının deneme süresi gerektirmediği durumlarda deneme süresine tabi olmamaları ve Toplu İş Sözleşmesinden hemen yararlandırılmalarının davacının iddiasının aksine çok yaygın bir uygulama olduğunu, davacının çelik iş sendikasından istifa eden ve B.. Metal İş Sendikasına üye olan işçilerin iş akitlerinin feshedildiği ve iş akdi feshedilenler tarafından işe iade davaları açıldığı iddiasının da gerçek dışı olduğunu, kaldı ki bu iddianın doğru olduğu düşünülse de yetki başvuru tarihinden birkaç ay kadar geriye gidildiğinde dahi 20 yılı aşmayan işe iade davası açmış üretim personeli sayısının sonucu hiçbir şekilde etkilemeyeceğini belirterek davanın reddine karar verilmesini istediği anlaşılmıştır.
Davalı T.. M.. İş Sendikası vekili duruşmada alınan beyanında; dosyadaki aleyhe olan belgeleri kabul etmediklerini beyan etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlara dayanarak 6356 sayılı Yasanın 79 ve 2. maddesinde gösterilen yetki belirlemesinin kamu düzeni ile ilgili olduğu; İş Mahkemelerinin yaygınlaştırılması karşısında işletme merkezinin bulunduğu yerdeki ihtisas mahkemelerinde davaların görülmesi gerekmekte iken İstanbul’da tek bir adliyede iş mahkemesi var kabul edilerek Anadolu ve Bakırköy adliyelerinde bulunan iş merkezlerine ilişkin davaların tamamının İstanbul İş Mahkemesinde görülmesinin mümkün olmadığı, davalıların şubelerinin İstanbul Anadolu yakasındaki Kartal ve Maltepe’de olması, iş merkezlerinin ve Bölge Çalışma Müdürlüğü’nün bulunduğu yer olan Anadolu yakasında ayrı İş Mahkemesi bulunması nedeniyle Anadolu İş Mahkemesinin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı taraflar temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
6356 sayılı yasanın 2. Maddesinin c bendi uyarınca “Görevli makam: İşyeri Toplu İş Sözleşmesi için işyerinin, işletme toplu iş sözleşmesi için işletme merkezinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünü, aynı Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerleri için yapılacak grup toplu iş sözleşmelerinde bu işyerlerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünü, birden fazla Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerlerini kapsayacak grup Toplu İş Sözleşmesi için ise Bakanlığı,” ifade eder.
Madde 79. Maddesi uyarınca “(1) Bu Kanunun uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar iş davalarına bakmakla görevli ve yetkili mahkemelerde görülür. Ancak yedinci ila on birinci bölümlerin uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar için, görevli makamın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir.”
Somut olayda Kocaeli 5. İş Mahkemesi İstanbul Mahkemelerinin yetkili olduğu gerekçesiyle, yetkisizlik kararı vermiş, taraflarca temyiz edilmeyen bu karar kesinleşmiş, dosya sehven İstanbul Anadolu Mahkemesine gönderilmiştir. İstanbul Anadolu 2. İş Mahkemesi hatalı tevzi yapıldığı gerekçesiyle İstanbul Mahkemelerine gönderme kararı vermiş; temyize konu kararda İstanbul 23. İş Mahkemesi İstanbul Anadolu Mahkemelerinin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı vermiştir.
Şirket merkezinin İstanbul’da bulunması, bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğünün bulunduğu yer mahkemesinin İstanbul İş Mahkemeleri olması sebebiyle ilk derece mahkemesince verilen yetkisizlik kararı hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 09.12.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.